ریزش مو دارید؟ (2 نکته مهم)

دکتر علی وفائی
ریزش مو یکی از مشکلات شایع و ناراحت‌کننده است. بیشتر افرادی که به متخصص پوست مراجعه می‌کنند، به نوعی از ریزش مو شکایت دارند…

آیا ریزش مو دارید؟

در حقیقت، اکثر افراد با ریزش موی غیر طبیعی رو به‌رو نیستند. این نوع ریزش مو باید با دقت توسط متخصص پوست و مو بررسی شود تا علت و مفهوم آن مشخص شود. ریزش مو می‌تواند به دو نوع اصلی تقسیم شود:

الف) حالتی که در آن فولیکول‌های مو (پیاز مو) به طور دائمی آسیب دیده و از بین رفته‌اند.

این وضعیت “ریزش مو به دلیل جوشگاه (اسکار)” نام دارد و در آن طاسی یا ریزش مو به صورت دائمی است. با این حال، اگر علل ایجادکننده این نوع ریزش مو تحت کنترل قرار گیرند، می‌توان با کاشت موی طبیعی به درمان آن پرداخت. علل مختلفی می‌توانند باعث این نوع ریزش مو شوند، از جمله:

عفونت‌های قارچی و میکروبی پوست، اثرات جانبی برخی بیماری‌های پوست مانند جوش غرور جوانی و لوپوس، آسیب‌هایی که به پوست وارد می‌شود، مانند سوختگی‌ها و زخم‌ها، و جوشگاه‌هایی که بعد از عمل‌های جراحی روی پوست باقی می‌مانند.

ب) کم شدن موهایی که آسیب دائمی به ریشه مو وارد نمی‌کند.

این نوع ریزش مو به “ریزش مو بدون جوشگاه” معروف است. در بسیاری از این موارد، مشکل قابل بازگشت و ترمیم است، اما در برخی مواقع، ریزش مو به صورت غیر برگشت‌پذیر می‌شود. این به دلیل این است که آسیب‌های کوچک و مکرر به پیاز مو می‌تواند باعث از بین رفتن تدریجی توانایی ترمیم مو شود. علل شایع این نوع ریزش مو شامل:

دستکاری و کشش بیش از حد به مو مانند شانه زدن، استفاده از کش و تل سر، رنگ کردن مو، استفاده از سشوار، نداشتن تغذیه مناسب، اختلالات هورمونی، مشکلات روانی که فرد به صورت غیر ارادی موهایش را می‌کشد (تریکوتیلومانیا)، بیماری‌های تب‌زا، عمل‌های جراحی بزرگ، مصرف داروها، مسمومیت با مواد خاص، و شیمی درمانی می‌شوند.

به طور کلی، شایع‌ترین دلیل ریزش مو در مردان و زنان، ریزش موی مردانه (آندروژنتیک) است. البته الگوی این نوع ریزش مو در خانم‌ها و آقایان متفاوت است. این نوع ریزش مو به خوبی به کاشت موی طبیعی پاسخ می‌دهد.

به طور معمول، روزانه حدود 100 تار مو می‌ریزد و اگر هر روز موها شسته شود، ریزش 120 تا 150 تار مو نیز طبیعی است.

برای اینکه بفهمید آیا واقعاً ریزش مو غیر طبیعی دارید یا نه، می‌توانید یک هفته بدون شستن سر بگذرانید و سپس تعداد موهای ریخته شده را جمع کنید و به تعداد روزها تقسیم کنید. اگر این عدد بیشتر از معمول بود، بهتر است که به دنبال درمان باشید. همچنین، می‌توانید یک دسته از موهای خود را به آرامی بکشید. در شرایط عادی، اگر فرد یک روز قبل حمام نکرده باشد، معمولاً 4 تا 5 تار مو کنده می‌شود و اگر بیشتر شود، نیاز به بررسی و درمان دارد. بهتر است این تست را در چند نقطه سر انجام دهید.

ریزش مو به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شود:

الف) گاهی ریزش مو در طی بیماری‌ها و مشکلات دیگر رخ می‌دهد و نشانه‌ای از آن بیماری است. در این مواقع، با درمان بیماری، ریزش مو به تدریج بهبود می‌یابد (گاهی ممکن است این بهبود چندین سال طول بکشد). مثال‌هایی از این نوع ریزش مو شامل:

بیماری‌های عفونی، به ویژه آن‌هایی که با تب بالا همراه هستند، سوء تغذیه و کمبود مواد مغذی مانند کمبود آهن (که در خانم‌ها یک دلیل مهم برای ریزش مو است)، کمبود اسید فولیک و پروتئین‌ها، اختلالات هورمونی مانند مشکلات تیروئید، اختلالات تخمدان، بیماری‌های داخلی و مزمن شامل انواع سرطان، نارسایی کلیه و کبد، و غلظت بیش از حد ویتامین‌ها.

برخی از داروهایی که موجب ریزش مو می‌شوند شامل داروهای فشار خون، ایندومتاسین (یک داروی مسکن و ضد درد)، جنتامایسین (یک آنتی بیوتیک)، آکوتان (برای درمان جوش‌های نوجوانی)، وارفارین (دارویی برای جلوگیری از لخته شدن خون)، آمفتامین (داروی کاهش‌دهنده اشتها) و همچنین داروهای ضد سرطان و قطع ناگهانی مصرف قرص‌های ضد حاملگی و کورتون هستند.

نکته مهم در مورد این دلایل این است که معمولاً ریزش مو چندین ماه بعد از مواجهه با عامل ایجاد کننده آن شروع می‌شود. بنابراین، پیدا کردن ارتباط بین علت و نتیجه برای بیمار ممکن است دشوار باشد. در این نوع طاسی، معمولاً ریزش مو در مرحله تلوژن (فاز استراحت مو) اتفاق می‌افتد. در این حالت، موهای ریخته شده دارای انتهایی شبیه به شکل گرز هستند و گاهی ممکن است بیمار تصور کند که این قسمت برآمده ریشه مو است، در حالی که اینطور نیست. گاهی نیز موهای ریخته شده در مرحله آناژن (فاز رشد مو) هستند که در این حالت موها شکل گرزمانند ندارند و ممکن است شکسته هم باشند.

پس از درمان علت ریزش مو، دوباره موها شروع به رشد می‌کنند، اما این ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد تا موها به طور کامل رشد کنند و زیبایی اولیه خود را دوباره به دست آورند.

در ادامه، چند مورد خاص از ریزش مو توضیح داده می‌شود:

ریزش مو پس از زایمان

در هنگام بارداری، به دلیل افزایش سطح استروژن (هورمون زنانه) در خون، بیشتر موها وارد مرحله رشد فعال می‌شوند و این باعث می‌شود موها بیشتر بمانند و ریزش کمتری داشته باشند، و در نتیجه موها پرپشت‌تر به نظر می‌رسند. پس از زایمان، با کاهش سریع هورمون زنانه، ناگهان بسیاری از موها وارد فاز استراحت می‌شوند و به همین دلیل، ریزش موها (که گاهی شدید هم هست) ۳ تا ۵ ماه بعد از زایمان اتفاق می‌افتد که این امر طبیعی است و نیازی به نگرانی نیست.

اگر فرد شیر بدهد، ریزش مو ممکن است ادامه داشته باشد و تا ۲ تا ۳ ماه پس از پایان شیردهی ادامه پیدا کند. در این نوع ریزش مو، همه موهای ریخته‌شده دوباره رشد خواهند کرد. فقط فرد باید به وضعیت تغذیه خود به ویژه از نظر آهن، اسید فولیک و پروتئین‌ها توجه کند.

ریزش مو ناشی از کشش زیاد

گاهی خانم‌ها موهایشان را به شدت به عقب می‌کشند و با کش یا تل محکم می‌بندند. این فشار و کشش به موهای جلوی سر، به مرور زمان باعث کم‌پشتی موهای جلوی سر و کناره‌ها در دختران و پسران جوان می‌شود. اگر عامل کشش به سرعت برطرف شود، معمولاً ریزش مو متوقف شده و موها دوباره رشد می‌کنند. اما اگر این فشار مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است باعث ریزش غیرقابل برگشت موها شود و در این حالت، پیشانی فرد بلندتر از حد طبیعی می‌شود.

ریزش مو ناشی از دستکاری زیاد

استفاده مکرر از سشوار، رنگ مو، بیگودی، ژل و محصولات دیگر برای فرم‌دهی مو، همچنین برس زدن بیش از حد، می‌تواند در درازمدت باعث ریزش موها شود. همچنین، شستشوی بسیار زیاد موها با شامپوهای قوی نیز می‌تواند ریزش موها را افزایش دهد.

ریزش مو ناشی از رژیم‌های لاغری

رژیم غذایی که به شدت کمبود پروتئین و آهن داشته باشد (مثل رژیم‌های گیاهخواری و خام‌خواری) می‌تواند موجب ریزش مو شود. زیرا موها عمدتاً از پروتئین ساخته شده‌اند. همچنین در رژیم‌های لاغری سریع که فرد قصد دارد در زمان کوتاهی وزن زیادی کم کند، ریزش مو به شدت مشاهده می‌شود. رژیم‌های غذایی ملایم معمولاً مناسب‌تر هستند. علاوه بر این، کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های A، E، H (بیوتین) و B5 و همچنین کمبود روی، گوگرد و مس نیز ممکن است موجب ریزش مو گردد.

ب) در بعضی موارد، ریزش مو به عنوان یک بیماری جداگانه در نظر گرفته می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد. دو بیماری مهم در این زمینه شامل: ریزش منطقه‌ای مو (آلوپسی آره آتا) و ریزش موی مردانه (آلوپسی آندروژنتیک) هستند.

منبع: سیمرغ