زهر زنبور عسل : فواید دارویی و درمانی نیش زنبور عسل برای سلامتی (2 نکته مهم)

فواید شگفت انگیز نیش زنبور عسل برای سلامت بدن

زهر زنبور عسل مایعی تلخ، روشن و دارای بویی خاص است. این مایع به سرعت در هوای آزاد خشک می‌شود و در این فرایند مقدار زیادی از آب خود را از دست می‌دهد.

زهر زنبور عسل ترکیب پیچیده‌ای دارد و حداقل 8 نوع پروتئین در آن شناسایی شده است. برخی از مهم‌ترین پروتئین‌های موجود در زهر زنبور عسل شامل ملیتین 1، فسفولیپاز 2 A و آپامین 3. همچنین پنج پروتئین دیگر شامل دوپامین 4، هیستامین 5، پپتید منهدم کننده سلول مست 6، مینامین 7 و هیالورونیداز 8 هستند.

زهر زنبور عسل سمی‌تر از زهر زنبورهای خرمایی است، اما ترکیب زهر در زنبورهای عسل در مناطق مختلف یکسان است.

تولید و مصرف زهر زنبور عسل

زنبور عسل بلافاصله پس از تولد شروع به تولید زهر می‌کند و این فرایند تا 16 تا 21 روزگی ادامه دارد. در این سن، زنبور کارگر وظیفه حفاظت از کندو را بر عهده می‌گیرد و کیسه زهر آن پر می‌شود. تولید زهر در سن 21 روزگی متوقف می‌شود. زنبور عسل ماده، پس از تولد، غده‌ای دارد که زهر تولید شده به تدریج در کیسه زهر جمع می‌شود.

وقتی زنبور مجبور به نیش زدن می‌شود، با فرو بردن نیش خود در بدن یک انسان یا حیوان، محتوای کیسه زهر را آزاد می‌کند.

کیسه زهر زنبورها در بهار یا تابستان در سن 16 تا 20 روزگی پر می‌شود، در حالی که زنبورهای پاییزی در سن 12 تا 15 روزگی. زنبورهای کارگر معمولاً بین 0.3 تا 0.5 میلی‌گرم زهر تولید می‌کنند و این مقدار به عوامل مختلفی همچون سن، نژاد، فصل و میزان مصرف گرده بستگی دارد.

گرده نقش بسیار مهمی در تولید زهر دارد و اگر زنبور نتواند گرده مصرف کند، تولید زهر متوقف می‌شود. دلیل این قطع ترشح زهر این است که بیشتر ترکیبات زهر از پروتئین‌ها تشکیل شده و بدون گرده، زنبور نمی‌تواند پروتئین‌های لازم برای تولید زهر را بسازد.

زنبور عسل برای تولید پروتئین‌های زهر نیاز به گرده دارد. پس از مصرف گرده، پروتئین‌ها در بدن به اسیدهای آمینه تبدیل می‌شوند و با استفاده از این اسیدها، زنبور پروتئین‌های لازم برای تولید زهر را می‌سازد.

در منابع علمی نوشته شده که اگر زنبورها گرده مصرف نکنند، تولید زهر متوقف می‌شود. اما این نکته شاید کاملاً درست نباشد زیرا گرده برای تغذیه زنبورها و پرورش نوزادان بسیار مهم است.

بدون گرده، زندگی کلنی به خطر می‌افتد و تولید زهر نیز مختل می‌شود. اما نشان داده شده که تغذیه مصنوعی زنبورها با مواد جایگزین گرده می‌تواند به بقای کلنی و تولید طبیعی کمک کند. این مواد معمولاً شامل ترکیب‌های غذایی مختلف به همراه مقداری گرده هستند که نیازهای پروتئینی زنبور را تأمین می‌کنند.

اگر بخواهیم تأثیر گرده در تولید زهر یا چرخه زندگی زنبور عسل را بررسی کنیم، باید کلنی‌ها را تحت شرایطی نگهداری کنیم که به هیچ‌وجه به گرده دسترسی نداشته باشند.

بنابراین، باید وجود یا عدم وجود گرده در تغذیه زنبور عسل را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم، چون بر عملکرد کلنی و تولید زهر تأثیر دارد.

استفاده های دارویی از زهر زنبور عسل

زهر زنبور عسل هنوز به عنوان یک دارو به‌طور رسمی شناخته نشده است، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احتمالاً در آینده برای درمان برخی بیماری‌ها از آن استفاده شود.

تا به حال از زهر زنبور عسل به روش‌های مختلف برای درمان بیماری‌هایی مانند رماتیسم استفاده شده است.

“““html

مفاهیم درباره درد مفاصل و حساسیت شدید به زهر زنبور عسل مورد بررسی قرار گرفته و نتایج مثبتی به دست آمده است.

یکی از روش‌های استفاده از زهر زنبور عسل، قرار دادن زنبور عسل بر روی نقاط خاص (مفاصل) و تحریک آن به نیش زدن است. همچنین، برخی محققان بیماران با حساسیت شدید به زهر زنبور عسل را تحت مراقبت‌های ویژه با تزریق زهر خالص زنبور عسل درمان کرده‌اند.

برخی دیگر نیز بر این باورند که با توجه به دشواری‌های تهیه زهر خالص، بهتر است عصاره اجزای بدنی زنبور عسل به بدن بیماران تزریق شود؛ زیرا تهیه این عصاره هزینه کمتری نسبت به تهیه زهر خالص دارد و همچنین سمیت کمتری دارد.

برای به دست آوردن زهر خالص زنبور عسل، عموماً از 20 کلنی فقط یک گرم زهر خالص به دست می‌آید. این نشان‌دهنده هزینه بالای تولید زهر خالص زنبور عسل است. روش معمول برای تهیه زهر خالص این است که زنبوران کارگر را بر روی ظرف‌های نایلونی قرار می‌دهند و با شوک الکتریکی آن‌ها را تحریک می‌کنند تا زهر آن‌ها در ظرف‌ها جمع‌آوری شود.

زهر زنبور عسل برای درمان کدام بیماری‌ها کاربرد دارد؟

با نیش زنبور از شر این بیماری‌ها خلاص شوید!

1. تسکین التهاب مفاصل

زهر زنبور عسل ممکن است به درمان آرتریت (التهاب مفصل) کمک کند. یک مطالعه حیوانی که در مجله‌ای منتشر شد، نشان داد که زهر زنبور عسل در جلوگیری از آرتریت در خرگوش‌ها مؤثر بوده است. به نظر می‌رسد سم زنبور عسل از طریق هورمون‌هایی به نام گلوکوکورتیکوئید به آرتریت کمک کند.

این هورمون در کنترل التهاب نقش دارد و ممکن است پیشرفت آرتریت التهابی را کاهش دهد. علاوه بر این، شواهد بالینی از 304 مطالعه منتشرشده در BMJ نشان می‌دهد که از طب سوزنی، زالو درمانی و زهر زنبور عسل به عنوان درمان‌های مؤثر برای کاهش علائم آرتریت روماتوئید در انسان استفاده می‌شود.

2. تضعیف ویروس اچ آی وی

نانوذرات موجود در زهر زنبور عسل می‌توانند ویروس نقص ایمنی بدن (اچ آی وی) را بدون آسیب به سلول‌های اطراف از بین ببرند.

3. مبارزه با التهاب

مواد اصلی در زهر زنبور عسل شامل ملیتین، آدولاپین و آپامین هستند. هر یک خاصیت ضد التهابی دارند و می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند. یک مطالعه بر روی موش‌ها که به بررسی اثر ضد التهابی سم زنبور عسل پرداخت، نشان داد که التهاب پس از درمان با طب سوزنی به وسیله نیش زنبور عسل به شدت کاهش یافته است.

4. درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS)

علاوه بر تسکین آرتریت، تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از سم زنبور عسل برای درمان افراد مبتلا به MS در آمریکای شمالی متداول است. بسیاری از افراد ادعا دارند که با استفاده از این درمان بهبود یافته‌اند، اما باید توجه داشت که شواهد بالینی کافی برای تأیید علمی این ادعا وجود ندارد.

حساسیت به نیش زنبور عسل

بسیاری از افراد به نیش زنبور حساسیت دارند و ممکن است حتی از این موضوع خبر نداشته باشند. به همین دلیل، این درمان ممکن است باعث بروز واکنش‌های آلرژیک شدید شود که حتی می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. بنابراین، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و اطمینان حاصل کنید که درمان با نیش زنبور برای شما مناسب است.

واکنش بدن انسان به زهر زنبور عسل

بدن افراد مختلف نسبت به زهر زنبور عسل واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد.

“`

این مطلب نشان می‌دهد که بیشتر واکنش‌های ممکن آسیب‌زا نیستند و معمولاً ظرف چند ساعت تا چند روز از بین می‌روند. اما در موارد حساسیت شدید، اگر بیمار به سرعت به بیمارستان نرود، ممکن است جان او به خطر بیفتد.

زنبور عسل برای زندگی به گرده نیاز دارد، اما این نیاز مطلق نیست و تنها در شرایط خاص می‌توان گفت که زنبور عسل به گرده نیاز دارد یا این دیدگاه را رد کرد. به هرحال، جای بررسی دارد که مقدار گرده در تغذیه زنبور عسل چگونه بر عملکرد کلنی و تولید زهر تأثیر می‌گذارد.

---

این نکات را به یاد داشته باشید

• قبل از شروع درمان با زنبور درمانی، باید مطمئن شوید که نکات زیر را رعایت کنید. نادیده گرفتن این نکات ممکن است خطراتی جدی برای شما داشته باشد.
• استفاده از داروها یا محصولاتی که حاوی الکل هستند، مانند شربت دیفن هیدرامین، حتی برای ضدعفونی کردن محل تزریق توصیه نمی‌شود. بهتر است از مواد مشابه دیگر برای ضدعفونی کردن استفاده کنید، زیرا سم نیش زنبور با الکل سازگار نیست.
• در دوران بارداری و قاعدگی، نباید از زنبور درمانی استفاده کرد.

این عوارض طبیعی هستند

زنبور درمانی ممکن است عوارض دیگری نیز به همراه داشته باشد که نگران‌کننده نیستند. مثلاً افرادی که بعد از زنبور درمانی دچار اختلال خواب، خارش، گرگرفتگی یا حالت تهوع می‌شوند، نباید نگرانی زیادی داشته باشند.

زیرا این نشانه‌ها معمولاً در بسیاری از بیماران پس از دریافت سم زنبور، چه به صورت طبیعی و چه به صورت تزریقی، اتفاق می‌افتد و بعد از یک تا دو روز به خودی خود از بین می‌رود. همچنین توصیه‌های ساده‌ای برای تسکین این عوارض وجود دارند.

برای مثال می‌توانید از خمیر ماست و سدر برای کاهش خارش ناشی از سم نیش زنبور استفاده کنید. این خمیر می‌تواند التهاب، خارش و قرمزی ناشی از این روش درمانی را به حداقل برساند.

این توصیه را جدی بگیرید

همه روش‌های درمانی، چه در پزشکی معمولی و چه در پزشکی مکمل، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. عوارض جانبی ممکن است با توجه به نوع و روش درمان به حداقل برسند. زنبور درمانی نیز از این قاعده مستثنی نیست و ممکن است عوارضی برای بیمار به همراه داشته باشد.

گاهی افرادی که زنبور درمانی می‌کنند ممکن است دچار حالت‌هایی مانند سرگیجه، افت فشار خون، اختلال در تنفس، حالت تهوع و استفراغ شدید، اختلال در دید، جوش‌های پوستی و احساس خستگی و غش شوند. به توصیه درمانگران و متخصصان زنبور درمانی، هر فردی که پس از زنبور درمانی یکی از این نشانه‌ها را تجربه کند، باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کند.