سلامت چشم خود را با زاگزانتین حفظ کنید (2 نکته مهم)
مزایای مصرف زاگزانتین برای سلامتی چشم
به گزارش رضیم: زاگزانتین نوعی کاروتنوئید است که به حفظ سلامت چشم‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از اکسیداسیون و نور کمک می‌کند. این ماده یک رنگدانه زرد است که در مرکز ماکولا (لکه زرد شبکیه) وجود دارد. زاگزانتین به مقدار زیاد در سبزیجات سبز تیره، پرتقال، میوه‌های زرد، زرده تخم‌مرغ و فلفل دلمه‌ای رنگی پیدا می‌شود. به عبارت دیگر، زاگزانتین به غذاهایی مانند پاپریکا، زعفران و ذرت رنگ می‌دهد. این ماده معمولاً همراه با مکمل لوتئین دیده می‌شود، که هر دو کاروتنوئیدهایی هستند که برای سلامت چشم بسیار مهم هستند و در میوه‌ها و سبزیجات به مقدار زیاد یافت می‌شوند. در این مقاله به مزایای مصرف زاگزانتین برای سلامت چشم خواهیم پرداخت.
لوتئین و زاگزانتین علاوه بر اینکه در بیشتر گیاهان برگدار سبز و میوه‌ها و سبزیجات رنگی وجود دارند، به میزان زیادی در ماکولای چشم انسان هم موجود هستند که همین باعث زرد رنگ شدن ماکولا می‌شود. در واقع ماکولا (لکه زرد شبکیه) به نام macula lutea شناخته می‌شود (که macula به معنی لکه و lutea به معنی زرد است). تحقیقات اخیر نشان داده است که یک کاروتنوئید دیگر هم در ماکولا وجود دارد. رنگدانه مزو-زاگزانتین در منابع غذایی یافت نمی‌شود و در شبکیه چشم از لوتئین تولید می‌شود.
لوتئین و زاگزانتین به عنوان آنتی‌اکسیدان‌های مهم عملکردی در بدن دارند. این رنگدانه‌ها به همراه دیگر آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی همچون ویتامین C، بتاکاروتن و ویتامین E از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند (رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌ها آسیب بزنند و در بسیاری از بیماری‌ها نقش دارند). علاوه بر اهمیت لوتئین برای چشم و بینایی، این ماده ممکن است به پیشگیری از آترواسکلروز (که به معنی تشکیل رسوبات چربی در شریان‌ها است) نیز کمک کند که این بیماری می‌تواند منجر به حملات قلبی شود.
زاگزانتین یکی از ویتامین‌های مفید برای چشم است که وقتی در بدن وجود دارد، به سلامت چشم کمک می‌کند. زاگزانتین به حفظ سلامت عدسی‌ها، ماکولا و Fovea (نقطه مرکزی شبکیه) کمک می‌کند و به تولید رنگدانه زرد کمک کرده و از سلول‌های چشم در برابر منابع مضر نور مانند خورشید محافظت می‌کند. زاگزانتین همچنین از چشم‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد خطرناک محافظت می‌کند. برخی منابع غذایی حاوی زاگزانتین به عنوان محافظ‌هایی در برابر دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد شبکیه) مرتبط با سن (AMD) مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. AMD دلیل اصلی نابینایی در ایالات متحده است.
این بیماری بیشتر افراد بالای 65 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی عوارض ماکولار که جوانان نیز ممکن است به آن دچار شوند، به دژنراسیون ماکولا نسبت داده می‌شود، اما AMD عموماً به نوع دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن اشاره دارد. زاگزانتین و لوتئین کاروتنوئیدهایی هستند که در شبکیه چشم، به ویژه در منطقه ماکولار انباشته می‌شوند. مزو-زاگزانتین سومین کاروتنوئید غالب در ماکولا است و زاگزانتین نیز در وسط این منطقه قرار دارد. از آنجایی که این دو ماده به مقدار زیاد در ماکولا وجود دارند، به رنگدانه‌های ماکولار معروف هستند.
نقش کاروتنوئیدها در سلامتی چشم
دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد شبکیه) مرتبط با سن (AMD): مصرف مکمل‌های زاگزانتین و لوتئین از چشم‌ها در برابر پیشرفت AMD که گاهی اوقات ممکن است منجر به نابینایی شود محافظت می‌کند.
آب مروارید: آب مروارید به معنای کدر شدن عدسی چشم است. مصرف مکمل زاگزانتین و لوتئین می‌تواند سرعت تشکیل آب مروارید را کاهش دهد.
التهاب ناحیه یوئه (Uveitis): التهاب ناحیه uvea چشم، که وظیفه تأمین خون برای شبکیه را به عهده دارد. مکمل زاگزانتین و لوتئین می‌تواند به کند کردن فرایند التهاب کمک کند.
رتینوپاتی دیابتی: رتینوپاتی دیابتی یکی از مشکلاتی است که در اثر دیابت به وجود می‌آید و باعث آسیب به رگ‌های خونی در چشم می‌شود. استفاده از مکمل‌های زاگزانتین و لوتئین می‌تواند به کاهش آسیب به چشم کمک کند.
عوارض جانبی زاگزانتین
تا به حال هیچ عوارض جانبی یا تداخلی از مصرف زاگزانتین با سایر داروها گزارش نشده است. البته فردی که پوست روشن‌تری دارد، ممکن است بعد از مصرف زیاد این مکمل (بیش از 10 میلی‌گرم در روز) به زرد شدن پوست دچار شود، اما این مسأله خطرناک نیست.
بنابراین، قبل از شروع مصرف هر نوع مکمل جدیدی، با پزشک یا متخصص چشم مشورت کنید.
دوز و نحوه مصرف زاگزانتین
در حال حاضر هیچ مقدار مشخصی برای مصرف زاگزانتین تعیین نشده است. مقدار مورد نیاز زاگزانتین بستگی به سطح استرس و تنش‌های روانی هر فرد دارد. به عنوان مثال، افرادی که سیگار می‌کشند، ممکن است به زاگزانتین بیشتری نیاز داشته باشند، زیرا این افراد معمولاً سطح کاروتنوئید کمتری دارند. به تازگی، تحقیقی درباره یک محصول حاوی 10 میلی‌گرم لوتئین و 2 میلی‌گرم زاگزانتین انجام شده است. تخمین‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از افراد روزانه حدود 1 تا 3 میلی‌گرم زاگزانتین از غذا دریافت می‌کنند. ولی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی، نیاز به مقدار بیشتری از این ماده دارید. چربی‌ها می‌توانند جذب زاگزانتین را بهتر کنند، بنابراین افزودن چربی‌ها به رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد. مثلاً می‌توانید به سالاد سبزیجات، کمی روغن زیتون اضافه کنید یا به سبزیجات پخته شده، کمی کره بزنید.
زاگزانتین به مقدار زیاد در برگ گیاهان سبز موجود است. این ماده باعث تنظیم انرژی نور و حفظ کلروفیل در زمان فتوسنتز می‌شود. وجود زاگزانتین و لوتئین به رنگ‌های روشن میوه‌ها و سبزیجات کمک می‌کند، اما این دو ماده به مقادیر بیشتر در سبزیجات برگدار یافت می‌شوند. کلروفیل در سبزیجات تیره، رنگدانه‌های لوتئین و زاگزانتین را تحت پوشش قرار می‌دهد و سبزیجات را سبزتر نشان می‌دهد. برخی از سبزیجات برگدار غنی از زاگزانتین شامل کلم، اسفناج، برگ شلغم، کاهو، شاهی و برگ چغندر هستند. اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید زاگزانتین را از غذا دریافت کنید، می‌توانید از مکمل آن همراه با ویتامین‌ها استفاده کنید. توصیه می‌شود روزانه 10 میلی‌گرم مکمل لوتئین و زاگزانتین مصرف کنید.
آیا زاگزانتین برای سایر اعضای بدن مفید است؟
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که زاگزانتین ممکن است اثرات مثبتی بر روی پوست داشته باشد. بنابراین، مصرف روزانه زاگزانتین می‌تواند از سلول‌های پوست در برابر پیری زودرس و همچنین تومورهای ناشی از تابش UV محافظت کند. یکی از مطالعات اخیر نشان داد که مصرف 10 میلی‌گرم لوتئین و 2 میلی‌گرم زاگزانتین می‌تواند به بهبود قوام پوست کمک کند.
