سندرم کوشینگ (افزایش کورتیزول) را بیشتر بشناسید (2 نکته مهم)
سندرم کوشینگ (سندرم کوشینگ) به خاطر فعالیت بالا در قسمت قشری غده فوق کلیوی ایجاد می‌شود. این مشکل همچنین به عنوان هایپرکورتیزولیسم شناخته می‌شود که به معنی افزایش سطح هورمون کورتیزول است.
این بیماری ممکن است به دلیل مصرف زیاد داروهای کورتیکواستروئیدی، ترشح بالا از هورمون ACTH یا بزرگ شدن قشر غده فوق کلیوی به وجود بیاید. تولید بیش از حد هورمون‌های کورتیکو استروئیدی داخلی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، که یکی از آنها وجود تومور در غده هیپوفیز است که هورمون ACTH ترشح می‌کند و به این ترتیب هورمون‌های قشر آدرنال بیش از حد معمول آزاد می‌شوند.
علائم سندرم کوشینگ
– اضافه وزن و تجمع چربی به ویژه در ناحیه میانی بدن، دور صورت (که باعث گرد شدن صورت می‌شود) و پشت گردن (به اصطلاح بوفالویی شکل شدن)
– ظاهر شدن ترک‌های پوستی صورتی یا بنفش روی شکم، ران‌ها، سینه و بازوها
– نازک و شکننده بودن پوست و کبود شدن آسان آن
– آکنه
– رشد موهای اضافی در صورت زنان (هیرسوتیسم)
– نامنظم شدن یا توقف قاعدگی در زنان
– کاهش میل جنسی در مردان
– کاهش باروری در مردان
– مشکلات نعوظ در مردان
– احساس خستگی
– ضعف عضلانی
– تجربه افسردگی، اضطراب و زودرنجی
– مشکلات حافظه و شناختی
– فشار خون بالا
– عدم تحمل گلوکز که ممکن است به دیابت منجر شود.
– سردرد
– پوکی استخوان و شکستگی آن
علل بیماری:
علائم ناشی از این ترشح زیاد هورمون کورتیکوستیروئید است که از غده فوق کلیوی تولید می‌شود. دلایل این افزایش ترشح می‌تواند مختلف باشد:
۱. وجود تومور در غده فوق کلیوی
۲. استفاده طولانی‌مدت از داروهای کورتیکونی
۳. وجود تومور در غده هیپوفیز که باعث ترشح زیاد هورمونی می‌شود که موجب تحریک ترشح هورمون کورتیکونی از غده فوق کلیوی می‌شود.
ـ عوامل افزایش‌دهنده خطر:
استفاده طولانی‌مدت از هورمون محرک ترشح هورمون کورتیکونی در درمان سرطان هیپوفیز.
سندرم کوشینگ (افزایش کورتیزول) را بیشتر بشناسید
ـ پیشگیری:
اگر استفاده از هورمون‌های محرک ترشح هورمون کورتیکونی یا خود داروهای کورتیکونی برای درمان بیماری‌هایی مانند آسم، التهاب مفاصل، بیماری‌های کلیوی یا بیماری آدیسون ضروری است، بهتر است این داروها با کمترین دوز ممکن و در کوتاه‌ترین مدت ممکن تجویز شوند.
کارهایی که نباید انجام داد:
▪ از بلند کردن یا جابجایی اشیاء سنگین بپرهیزید، چون ممکن است باعث شکستگی استخوان‌ها و دیگر آسیب‌ها شود.
▪ به زخم‌ها و آسیب‌های ایجاد شده توجه کنید. در زمان افزایش سطح کورتیزول، بهبود زخم‌ها به کندی انجام می‌شود، بنابراین باید فوراً محل زخم را ضدعفونی کرده و پانسمان نمایید.
▪ برای جلوگیری از بروز دوبینی و آب مروارید باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
▪ در صورت بروز مشکلات بدنی با یک مشاور حرفه‌ای مشورت کنید.
▪ برای درمان بیماری‌های ناشی از سندرم کوشینگ به پزشک متخصص مراجعه کنید.
درمان:
سندرم کوشینگ معمولاً با جراحی برای حذف تومور هیپوفیز درمان می‌شود، که اغلب به روش ترانس‌سفنوئیدال (از طریق بینی) توسط جراح مغز و اعصاب انجام می‌گیرد.
گاهی اوقات برای درمان بیماری کوشینگ نیاز به حذف کامل غده هیپوفیز وجود دارد. با برداشتن این غده، فرد به کمبود هورمون‌های ACTH و دیگر هورمون‌های هیپوفیز دچار می‌شود.
برای جبران این کمبودها، می‌توان از هورمون‌های جایگزین مانند کورتیزول، هورمون تیروئید و هورمون‌های جنسی استفاده کرد. همچنین، در موارد ناباروری، می‌توان با درمان‌های هورمونی خاص وضعیت باروری را بهبود بخشید. اگر نتوان تومور هیپوفیز را برداشت، می‌توان از درمان با اشعه برای هدف قرار دادن غده هیپوفیز استفاده کرد؛ اما در این حالت بهبود بیماری کوشینگ ممکن است بسیار کندتر باشد.
قبل از عمل جراحی ترنسفنوئیدال، معمولاً هر دو غده فوق کلیوی برداشته می‌شد. اما این بیماری همیشه ناشی از تولید آدرنال نیست و گاهی اوقات به دلیل تولید ACTH توسط تومور هیپوفیز است که به آن سندرم نلسون می‌گوییم. به همین دلیل، جراحی هیپوفیز معمولاً نسبت به جراحی آدرنال برای درمان کوشینگ ارجحیت دارد.
روش درمان بستگی به علت بروز سندرم کوشینگ دارد.
* اگر علت بیماری ناشی از مصرف داروهای استروئیدی باشد، باید این داروها را قطع کرد.
* در سندرم کوشینگ وابسته به ACTH (یعنی تومور هیپوفیز یا تومورهای غیرطبیعی در سایر اعضای بدن)، معمولاً توصیه می‌شود جراحی هیپوفیز انجام شود.
* در مواردی که سندرم کوشینگ ناشی از تومور آدرنال باشد، ممکن است به پرتو درمانی، شیمی‌درمانی یا جراحی برای حذف غده آدرنال نیاز باشد.
درمان‌ها ممکن است شامل جراحی، رادیولوژی، شیمی‌درمانی یا دارودرمانی برای کاهش سطح هورمون کورتیزول باشد.
رژیم غذایی
یکی از بهترین و اقتصادی‌ترین روش‌ها برای درمان این بیماری، رعایت رژیم غذایی مناسب است. باید از غذاهای کم کالری، کم چربی، پرپروتئین و غنی از کلسیم استفاده کنید. این کار کمک می‌کند تا از لاغر شدن عضلات و استخوان‌ها جلوگیری شود.
دریافت کلسیم و ویتامین D نیز به ساخت استخوان‌ها کمک می‌کند. برای جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان، مهم است که مقدار کافی کلسیم دریافت کنید. به طور خاص، برای افراد بین ۱۰ تا ۱ سال، ۸۰۰ میلی‌گرم، برای سنین ۱۱ تا ۲۴ سال، ۱۲۰۰ میلی‌گرم و برای بزرگ‌سالان بالای ۲۴ سال، ۸۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز است.
همچنین محدود کردن نمک در رژیم غذایی باعث می‌شود که فشار خون بالا نشود. همان‌طور که گفته شد، یکی از عوارض این سندرم افزایش فشار خون است. برای کاهش اثرات منفی سدیم، می‌توانید از میوه‌ها، سبزیجات، نان و غلات بدون نمک استفاده کنید.
به جای نمک، می‌توانید از فلفل و سیب‌زمینی برای مزه‌دار کردن غذا استفاده کنید و با این مواد، سالادی خوشمزه تهیه کنید و از آن در کنار غذا استفاده کنید. ضمن اینکه، به علت افزایش قند خون که در این بیماران دیده می‌شود، باید به رژیم‌های غذایی دیابتی نیز توجه شود.
گردآوری و تنظیم: مجله اینترنتی رضیم
