طرز تهیه قورمه سبزی قزوین (مرحله به مرحله)
طرز تهیه قورمه سبزی قزوین | از صفر تا صدِ یک خورشت جاافتاده و اصیل
طرز تهیه قورمه سبزی قزوین | از صفر تا صدِ یک خورشت جاافتاده و اصیل
طرز تهیه قورمه سبزی قزوین | از صفر تا صدِ یک خورشت جاافتاده و اصیل
قورمه سبزی، نگین درخشان و محبوب‌ترین خورشت سفره‌های ایرانی است که عطر دل‌انگیز و طعم بی‌نظیر آن، پیوند عمیقی با فرهنگ و سنت‌های ما دارد. این خورشت در هر شهر ایران با ترفندها و اسرار خاصی پخته می‌شود و قزوین نیز از این قاعده مستثنی نیست. قورمه سبزی قزوینی با سبزی‌های بسیار ریز خرد شده، گوشت لطیف و طعمی متعادل از ترشی و شوری، نمونه‌ای تمام‌عیار از دقت و اصالت در آشپزی است. در این مقاله جامع، نه تنها دستور پخت مرحله به مرحله را فرا می‌گیرید، بلکه با تمام رمز و رازهای یک قورمه سبزی جاافتاده و اصیل قزوینی آشنا می‌شوید تا تجربه‌ای ماندگار و لذت‌بخش را خلق کنید.
نکات کلیدی در یک نگاه
- سرخ کردن سبزی: برای حفظ عطر و رنگ بی‌نظیر سبزی، آن را با حرارت بسیار ملایم و به مدت طولانی سرخ کنید. این کار باعث تبخیر کامل آب سبزی و آزاد شدن روغن طبیعی آن می‌شود که در نهایت به تیره‌تر شدن و عمیق‌تر شدن طعم خورشت کمک می‌کند.
- خیساندن لوبیا: لوبیا قرمز را حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از پخت در آب خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید. این اقدام ساده، نفخ لوبیا را به حداقل می‌رساند و به پخت سریع‌تر و نرم‌تر آن کمک شایانی می‌کند.
- نقش لیمو عمانی: برای جلوگیری از تلخ شدن خورشت، لیمو عمانی را نیم ساعت قبل از پایان پخت اضافه کنید. قبل از استفاده، حتماً با چنگال چند سوراخ در آن ایجاد کنید تا طعم خود را به خوبی آزاد کند.
- طعم‌دهی با نمک و فلفل: نمک را همیشه در انتهای پخت و پس از نرم شدن کامل گوشت اضافه کنید. افزودن زود هنگام نمک، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت شده و زمان پخت را طولانی‌تر می‌کند.
- راز جا افتادن: برای دستیابی به یک قورمه سبزی غلیظ و اصیل، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و اجازه دهید خورشت برای چند ساعت با حرارت بسیار کم بجوشد تا تمامی طعم‌ها با هم ترکیب و اصطلاحاً “جا بیفتند”.
مواد لازم برای تهیه قورمه سبزی اصیل قزوین (برای ۴ نفر)
پخت یک قورمه سبزی خوشمزه با انتخاب مواد اولیه باکیفیت آغاز می‌شود. در قزوین، بر کیفیت سبزی و گوشت تاکید فراوانی می‌شود تا طعم نهایی خورشت به کمال برسد. در اینجا لیست دقیق مواد لازم را آورده‌ایم:
| ماده اولیه | مقدار | توضیحات |
|---|---|---|
| گوشت گوسفندی یا گوساله | ۵۰۰ گرم | گوشت خورشتی بدون چربی، بهتر است از سردست یا ران استفاده شود که بافت نرم‌تری دارند. |
| سبزی قورمه (تره، جعفری، گشنیز، شنبلیله) | ۷۵۰ گرم | تره و جعفری به نسبت مساوی، گشنیز کمتر (حدود ۲۰۰ گرم) و شنبلیله به میزان بسیار کم (حدود ۵۰ گرم) برای جلوگیری از تلخی. |
| لوبیا قرمز | ۱ پیمانه (۲۰۰ گرم) | بهتر است از نوع ایرانی و با کیفیت باشد که سریع‌تر می‌پزد و طعم بهتری دارد. |
| پیاز متوسط | ۱ عدد | پیاز سفید یا زرد، ریز خرد شده برای پایه طعم. |
| لیمو عمانی | ۴ تا ۵ عدد | یا پودر لیمو عمانی ۲ قاشق غذاخوری، که طعم ترشی ملایمی به خورشت می‌دهد. |
| روغن مایع | به مقدار لازم | برای تفت دادن و سرخ کردن مواد. |
| نمک، فلفل سیاه، زردچوبه | به مقدار لازم | نمک برای تنظیم طعم، فلفل سیاه برای تندی ملایم و زردچوبه برای رنگ و عطر. |
| آب | به مقدار لازم | حدود ۶ تا ۸ پیمانه آب جوش. |
طرز تهیه قورمه سبزی قزوینی به روش سنتی (مرحله به مرحله)
پخت قورمه سبزی قزوینی نیازمند صبر و دقت است و هر مرحله به اندازه خود اهمیت دارد. با رعایت دقیق این دستورالعمل، به یک خورشت بی‌نظیر و به یادماندنی خواهید رسید:
۱. آماده‌سازی لوبیا و سبزی: برای شروع، لوبیای خیس خورده را آبکش کرده و در قابلمه با مقداری آب بپزید. لازم نیست لوبیا کاملاً پخته شود، همین که نیم‌پز شود کافی است. سبزی‌های قورمه را پس از شستن کامل، روی یک پارچه تمیز پهن کنید تا کاملاً خشک شوند. سپس آن‌ها را با چاقو یا ساطور به صورت یکدست و بسیار ریز خرد کنید. در قزوین، تاکید بر ریز بودن سبزی است که باعث لعاب بیشتر و جا افتادن بهتر خورشت می‌شود.
۲. تفت دادن گوشت و پیاز برای ایجاد پایه طعم: پیاز خرد شده را با کمی روغن در یک قابلمه مناسب (که برای پخت خورشت استفاده خواهید کرد) تفت دهید تا سبک و طلایی شود. سپس زردچوبه و فلفل سیاه را اضافه کرده و برای یک دقیقه دیگر تفت دهید تا عطر آن‌ها آزاد شود. گوشت‌های خورشتی را به پیاز اضافه کنید و آنقدر تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند و کاملاً از حالت خامی خارج شود. این مرحله، که به «قرمز شدن» گوشت معروف است، بوی زهم آن را از بین می‌برد و طعم پایه خورشت را عمیق‌تر می‌کند.
۳. سرخ کردن سبزی، قلب قورمه سبزی: در یک تابه بزرگ و جداگانه، سبزی‌های خرد شده را با روغن کم و روی حرارت بسیار ملایم شروع به تفت دادن کنید. این مرحله ممکن است تا یک ساعت زمان ببرد، اما نتیجه آن ارزشش را دارد. سبزی‌ها باید به آرامی سرخ شوند تا آب آن‌ها به طور کامل تبخیر شده و عطر بی‌نظیرشان به مشام برسد. رنگ سبزی در پایان سرخ شدن باید تیره و متمایل به قهوه‌ای سوخته باشد، اما مراقب باشید که نسوزد. قورمه سبزی قزوینی با رنگ سبز تیره و تقریباً قهوه‌ای شناخته می‌شود که از سرخ شدن صحیح سبزی ناشی می‌شود.
۴. ترکیب مواد و پخت اولیه: سبزی‌های سرخ شده را به قابلمه گوشت و پیاز اضافه کنید و خوب هم بزنید. سپس لوبیای نیم‌پز را به همراه آب جوش به قابلمه اضافه کنید. افزودن آب جوش به جای آب سرد، شوک حرارتی به مواد وارد نمی‌کند و باعث حفظ کیفیت طعم خورشت می‌شود. درب قابلمه را بگذارید و حرارت را زیاد کنید تا آب به جوش بیاید. پس از جوش آمدن، حرارت را به کمترین حالت ممکن برسانید و اجازه دهید مواد با هم بپزند.
۵. راز جا افتادن و نهایی شدن خورشت: حدود دو تا سه ساعت پس از پخت، لیمو عمانی‌ها را که از قبل آماده کرده‌اید، به خورشت اضافه کنید. نمک خورشت را در این مرحله تنظیم کنید. برای دستیابی به یک خورشت جاافتاده و غلیظ، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و درب قابلمه را کمی باز بگذارید. اجازه دهید خورشت برای حداقل ۲ تا ۳ ساعت دیگر با حرارت بسیار ملایم به آرامی بجوشد تا غلظت مطلوب و طعم بی‌نظیرش حاصل شود.
تاریخچه و فرهنگ غذایی قورمه سبزی در قزوین
ریشه واژه “قورمه” به روشی سنتی برای نگهداری گوشت در گذشته بازمی‌گردد. در این روش، گوشت را با چربی خودش سرخ کرده و در ظرف‌های مخصوص نگهداری می‌کردند تا در فصول سرد و کمبود گوشت از آن استفاده کنند. این روش پخت در بسیاری از نقاط ایران، به خورشت‌های لذیذی تبدیل شد و هر منطقه با افزودن مواد محلی، به آن هویت خاصی بخشید. در قزوین، قورمه سبزی جایگاهی ویژه در مراسمات، مهمانی‌ها و به ویژه نذری‌ها دارد و به عنوان یکی از اصیل‌ترین غذاهای این منطقه شناخته می‌شود. این خورشت نه تنها یک وعده غذایی، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و هنر آشپزی قزوینی است که نسل به نسل منتقل شده است.
جدول ارزش غذایی قورمه سبزی
قورمه سبزی علاوه بر طعم فوق‌العاده، یک وعده غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی است. ترکیب گوشت، لوبیا و سبزی‌ها، این خورشت را به منبعی غنی از پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها تبدیل می‌کند. در اینجا تحلیل تقریبی کالری و مواد مغذی قورمه سبزی را آورده‌ایم:
| ماده مغذی | مقدار (در ۱۰۰ گرم) | فواید |
|---|---|---|
| کالری | حدود ۱۵۰-۲۰۰ کیلوکالری | تأمین انرژی پایدار برای فعالیت‌های روزانه. |
| پروتئین | حدود ۱۰-۱۵ گرم | برای ساخت و ترمیم سلول‌ها و بافت‌های بدن ضروری است. |
| فیبر | حدود ۴-۶ گرم | بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش کلسترول و کنترل قند خون. |
| آهن | حدود ۲-۳ میلی‌گرم | پیشگیری از کم‌خونی و کمک به انتقال اکسیژن در خون. |
| ویتامین C | حدود ۱۵-۲۰ میلی‌گرم | تقویت سیستم ایمنی، تولید کلاژن و جذب بهتر آهن. |
| ویتامین K | به مقدار قابل توجه | برای لخته شدن خون و سلامت استخوان‌ها. |
اشتباهات رایج در پخت قورمه سبزی و راه‌حل آن‌ها
- اشتباه ۱: خورشت بی‌رنگ و روشن:
- راه‌حل: دلیل اصلی، کم سرخ شدن سبزی قورمه است. باید آن را با حرارت ملایم و برای مدت طولانی‌تری سرخ کنید تا رنگ آن تیره شود و روغن آن آزاد شود.
- اشتباه ۲: خورشت شل و آبکی:
- راه‌حل: اگر خورشت به اندازه کافی غلیظ نشده، درب قابلمه را برای مدتی بردارید تا آب اضافی آن تبخیر شود. یک راهکار سنتی و مؤثر، اضافه کردن یک قاشق چای‌خوری آرد گندم است که با کمی روغن تفت داده شده و به خورشت اضافه می‌شود.
- اشتباه ۳: تلخ شدن خورشت:
- راه‌حل: این مشکل معمولاً از لیمو عمانی ناشی می‌شود. لیمو عمانی را قبل از استفاده به مدت نیم ساعت در آب ولرم قرار دهید تا تلخی آن گرفته شود و سپس با چنگال سوراخ کنید. لیمو را زودتر از موعد (حداقل یک ساعت مانده به پایان پخت) به خورشت اضافه نکنید.
- اشتباه ۴: گوشت سفت و نپخته:
- راه‌حل: اضافه کردن نمک در ابتدای پخت، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت می‌شود. نمک را همیشه در اواسط یا انتهای پخت و پس از نرم شدن گوشت اضافه کنید.
مقایسه قورمه سبزی قزوینی با سایر مناطق
اگرچه قورمه سبزی در سراسر ایران محبوب است، اما هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را به آن اضافه کرده است که نشان از تنوع فرهنگی آشپزی دارد:
| شهر | ویژگی‌ها |
|---|---|
| قزوین | سبزی بسیار ریز خرد شده و تیره‌تر، غلظت مطلوب و طعم متعادل. گوشت این خورشت معمولاً به بافت بسیار نرم و لطیف خود معروف است. |
| تهران | سبزی‌ها کمی درشت‌تر خرد می‌شوند و رنگ خورشت معمولاً سبز روشن‌تر است. از لوبیا چیتی نیز گاهی در پخت آن استفاده می‌شود. |
| شمالی (گیلان و مازندران) | از سبزی‌های محلی مانند خالواش، چوچاق و سیر استفاده می‌شود که عطر و طعم منحصربه‌فردی به خورشت می‌دهد. خورشت شمالی معمولاً با ترشی بیشتر سرو می‌شود. |
| شیراز | گاهی از لوبیا چشم‌بلبلی به جای لوبیا قرمز استفاده می‌شود. این نوع قورمه سبزی اغلب با طعم ملایم‌تری همراه است. |
| کرمان | در برخی نسخه‌ها از لوبیا چشم‌بلبلی استفاده می‌شود و گاهی کمی سیر داغ نیز به آن اضافه می‌کنند. |
پرسش‌های متداول (FAQ)
سوال ۱: چطور سبزی قورمه را فریز کنیم؟ سبزی‌ها را بشویید، ریز خرد کنید و سپس با کمی روغن در تابه تفت دهید تا آب آن کاملاً تبخیر شود و رنگ آن کمی تغییر کند. پس از سرد شدن، آن‌ها را در کیسه فریزر یا ظروف مخصوص فریزری بریزید و در فریزر نگهداری کنید.
سوال ۲: چه نوع گوشتی برای قورمه سبزی بهتر است؟ گوشت گوسفندی (سردست یا ران) به دلیل لطافت و چربی مناسب، بهترین گزینه است. گوشت گوساله نیز قابل استفاده است اما ممکن است به زمان پخت بیشتری نیاز داشته باشد. همچنین می‌توان از گوشت مرغ نیز استفاده کرد که البته طعم متفاوتی خواهد داشت.
سوال ۳: بهترین زمان برای اضافه کردن لیمو عمانی چه وقتی است؟ لیمو عمانی را باید حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه قبل از خاموش کردن شعله به خورشت اضافه کنید. اگر زودتر اضافه شود، ممکن است تلخی آن به خورشت منتقل شود و اگر دیر اضافه شود، طعم آن به خوبی آزاد نمی‌شود.
سوال ۴: چطور بوی پیاز داغ در خورشت را از بین ببریم؟ اضافه کردن زردچوبه و فلفل سیاه به پیاز داغ، قبل از افزودن گوشت، به کاهش بوی تند پیاز کمک می‌کند. همچنین، استفاده از پیاز تازه و شیرین نیز در این امر مؤثر است.
سوال ۵: بهترین سبزی برای قورمه سبزی چیست؟ ترکیب اصلی شامل تره، جعفری و شنبلیله است. در برخی مناطق از گشنیز و اسفناج نیز برای لعاب بیشتر استفاده می‌شود. مهم‌ترین نکته، نسبت درست سبزی‌ها و تازه بودن آن‌هاست. شنبلیله نباید زیاد باشد، وگرنه خورشت تلخ خواهد شد.
نتیجه‌گیری
با رعایت دقیق مراحل و فوت و فن‌های قورمه سبزی قزوینی، می‌توانید یک خورشت بی‌نظیر و جاافتاده با عطر و طعمی فراموش‌نشدنی تهیه کنید. از تفت دادن آرام سبزی تا جا افتادن نهایی، هر مرحله نقش مهمی در خلق این شاهکار آشپزی ایرانی دارد. حالا وقت آن است که دست به کار شوید و هنر آشپزی خود را به نمایش بگذارید. این خورشت لذیذ را با برنج زعفرانی سرو کنید و از عطر و طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید.
، نگین درخشان و محبوب‌ترین خورشت سفره‌های ایرانی است که عطر دل‌انگیز و طعم بی‌نظیر آن، پیوند عمیقی با فرهنگ و سنت‌های ما دارد. این خورشت در هر شهر ایران با ترفندها و اسرار خاصی پخته می‌شود و قزوین نیز از این قاعده مستثنی نیست. قورمه سبزی قزوینی با سبزی‌های بسیار ریز خرد شده، گوشت لطیف و طعمی متعادل از ترشی و شوری، نمونه‌ای تمام‌عیار از دقت و اصالت در آشپزی است. در این مقاله جامع، نه تنها دستور پخت مرحله به مرحله را فرا می‌گیرید، بلکه با تمام رمز و رازهای یک قورمه سبزی جاافتاده و اصیل قزوینی آشنا می‌شوید تا تجربه‌ای ماندگار و لذت‌بخش را خلق کنید.
نکات کلیدی در یک نگاه
- سرخ کردن سبزی: برای حفظ عطر و رنگ بی‌نظیر سبزی، آن را با حرارت بسیار ملایم و به مدت طولانی سرخ کنید. این کار باعث تبخیر کامل آب سبزی و آزاد شدن روغن طبیعی آن می‌شود که در نهایت به تیره‌تر شدن و عمیق‌تر شدن طعم خورشت کمک می‌کند.
- خیساندن لوبیا: لوبیا قرمز را حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از پخت در آب خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید. این اقدام ساده، نفخ لوبیا را به حداقل می‌رساند و به پخت سریع‌تر و نرم‌تر آن کمک شایانی می‌کند.
- نقش لیمو عمانی: برای جلوگیری از تلخ شدن خورشت، لیمو عمانی را نیم ساعت قبل از پایان پخت اضافه کنید. قبل از استفاده، حتماً با چنگال چند سوراخ در آن ایجاد کنید تا طعم خود را به خوبی آزاد کند.
- طعم‌دهی با نمک و فلفل: نمک را همیشه در انتهای پخت و پس از نرم شدن کامل گوشت اضافه کنید. افزودن زود هنگام نمک، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت شده و زمان پخت را طولانی‌تر می‌کند.
- راز جا افتادن: برای دستیابی به یک قورمه سبزی غلیظ و اصیل، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و اجازه دهید خورشت برای چند ساعت با حرارت بسیار کم بجوشد تا تمامی طعم‌ها با هم ترکیب و اصطلاحاً “جا بیفتند”.
مواد لازم برای تهیه قورمه سبزی اصیل قزوین (برای ۴ نفر)
پخت یک قورمه سبزی خوشمزه با انتخاب مواد اولیه باکیفیت آغاز می‌شود. در قزوین، بر کیفیت سبزی و گوشت تاکید فراوانی می‌شود تا طعم نهایی خورشت به کمال برسد. در اینجا لیست دقیق مواد لازم را آورده‌ایم:
| ماده اولیه | مقدار | توضیحات |
|---|---|---|
| گوشت گوسفندی یا گوساله | ۵۰۰ گرم | گوشت خورشتی بدون چربی، بهتر است از سردست یا ران استفاده شود که بافت نرم‌تری دارند. |
| سبزی قورمه (تره، جعفری، گشنیز، شنبلیله) | ۷۵۰ گرم | تره و جعفری به نسبت مساوی، گشنیز کمتر (حدود ۲۰۰ گرم) و شنبلیله به میزان بسیار کم (حدود ۵۰ گرم) برای جلوگیری از تلخی. |
| لوبیا قرمز | ۱ پیمانه (۲۰۰ گرم) | بهتر است از نوع ایرانی و با کیفیت باشد که سریع‌تر می‌پزد و طعم بهتری دارد. |
| پیاز متوسط | ۱ عدد | پیاز سفید یا زرد، ریز خرد شده برای پایه طعم. |
| لیمو عمانی | ۴ تا ۵ عدد | یا پودر لیمو عمانی ۲ قاشق غذاخوری، که طعم ترشی ملایمی به خورشت می‌دهد. |
| روغن مایع | به مقدار لازم | برای تفت دادن و سرخ کردن مواد. |
| نمک، فلفل سیاه، زردچوبه | به مقدار لازم | نمک برای تنظیم طعم، فلفل سیاه برای تندی ملایم و زردچوبه برای رنگ و عطر. |
| آب | به مقدار لازم | حدود ۶ تا ۸ پیمانه آب جوش. |
طرز تهیه قورمه سبزی قزوینی به روش سنتی (مرحله به مرحله)
پخت قورمه سبزی قزوینی نیازمند صبر و دقت است و هر مرحله به اندازه خود اهمیت دارد. با رعایت دقیق این دستورالعمل، به یک خورشت بی‌نظیر و به یادماندنی خواهید رسید:
۱. آماده‌سازی لوبیا و سبزی: برای شروع، لوبیای خیس خورده را آبکش کرده و در قابلمه با مقداری آب بپزید. لازم نیست لوبیا کاملاً پخته شود، همین که نیم‌پز شود کافی است. سبزی‌های قورمه را پس از شستن کامل، روی یک پارچه تمیز پهن کنید تا کاملاً خشک شوند. سپس آن‌ها را با چاقو یا ساطور به صورت یکدست و بسیار ریز خرد کنید. در قزوین، تاکید بر ریز بودن سبزی است که باعث لعاب بیشتر و جا افتادن بهتر خورشت می‌شود.
۲. تفت دادن گوشت و پیاز برای ایجاد پایه طعم: پیاز خرد شده را با کمی روغن در یک قابلمه مناسب (که برای پخت خورشت استفاده خواهید کرد) تفت دهید تا سبک و طلایی شود. سپس زردچوبه و فلفل سیاه را اضافه کرده و برای یک دقیقه دیگر تفت دهید تا عطر آن‌ها آزاد شود. گوشت‌های خورشتی را به پیاز اضافه کنید و آنقدر تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند و کاملاً از حالت خامی خارج شود. این مرحله، که به «قرمز شدن» گوشت معروف است، بوی زهم آن را از بین می‌برد و طعم پایه خورشت را عمیق‌تر می‌کند.
۳. سرخ کردن سبزی، قلب قورمه سبزی: در یک تابه بزرگ و جداگانه، سبزی‌های خرد شده را با روغن کم و روی حرارت بسیار ملایم شروع به تفت دادن کنید. این مرحله ممکن است تا یک ساعت زمان ببرد، اما نتیجه آن ارزشش را دارد. سبزی‌ها باید به آرامی سرخ شوند تا آب آن‌ها به طور کامل تبخیر شده و عطر بی‌نظیرشان به مشام برسد. رنگ سبزی در پایان سرخ شدن باید تیره و متمایل به قهوه‌ای سوخته باشد، اما مراقب باشید که نسوزد. قورمه سبزی قزوینی با رنگ سبز تیره و تقریباً قهوه‌ای شناخته می‌شود که از سرخ شدن صحیح سبزی ناشی می‌شود.
۴. ترکیب مواد و پخت اولیه: سبزی‌های سرخ شده را به قابلمه گوشت و پیاز اضافه کنید و خوب هم بزنید. سپس لوبیای نیم‌پز را به همراه آب جوش به قابلمه اضافه کنید. افزودن آب جوش به جای آب سرد، شوک حرارتی به مواد وارد نمی‌کند و باعث حفظ کیفیت طعم خورشت می‌شود. درب قابلمه را بگذارید و حرارت را زیاد کنید تا آب به جوش بیاید. پس از جوش آمدن، حرارت را به کمترین حالت ممکن برسانید و اجازه دهید مواد با هم بپزند.
۵. راز جا افتادن و نهایی شدن خورشت: حدود دو تا سه ساعت پس از پخت، لیمو عمانی‌ها را که از قبل آماده کرده‌اید، به خورشت اضافه کنید. نمک خورشت را در این مرحله تنظیم کنید. برای دستیابی به یک خورشت جاافتاده و غلیظ، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و درب قابلمه را کمی باز بگذارید. اجازه دهید خورشت برای حداقل ۲ تا ۳ ساعت دیگر با حرارت بسیار ملایم به آرامی بجوشد تا غلظت مطلوب و طعم بی‌نظیرش حاصل شود.
تاریخچه و فرهنگ غذایی قورمه سبزی در قزوین
ریشه واژه “قورمه” به روشی سنتی برای نگهداری گوشت در گذشته بازمی‌گردد. در این روش، گوشت را با چربی خودش سرخ کرده و در ظرف‌های مخصوص نگهداری می‌کردند تا در فصول سرد و کمبود گوشت از آن استفاده کنند. این روش پخت در بسیاری از نقاط ایران، به خورشت‌های لذیذی تبدیل شد و هر منطقه با افزودن مواد محلی، به آن هویت خاصی بخشید. در قزوین، قورمه سبزی جایگاهی ویژه در مراسمات، مهمانی‌ها و به ویژه نذری‌ها دارد و به عنوان یکی از اصیل‌ترین غذاهای این منطقه شناخته می‌شود. این خورشت نه تنها یک وعده غذایی، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و هنر آشپزی قزوینی است که نسل به نسل منتقل شده است.
جدول ارزش غذایی قورمه سبزی
قورمه سبزی علاوه بر طعم فوق‌العاده، یک وعده غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی است. ترکیب گوشت، لوبیا و سبزی‌ها، این خورشت را به منبعی غنی از پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها تبدیل می‌کند. در اینجا تحلیل تقریبی کالری و مواد مغذی قورمه سبزی را آورده‌ایم:
| ماده مغذی | مقدار (در ۱۰۰ گرم) | فواید |
|---|---|---|
| کالری | حدود ۱۵۰-۲۰۰ کیلوکالری | تأمین انرژی پایدار برای فعالیت‌های روزانه. |
| پروتئین | حدود ۱۰-۱۵ گرم | برای ساخت و ترمیم سلول‌ها و بافت‌های بدن ضروری است. |
| فیبر | حدود ۴-۶ گرم | بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش کلسترول و کنترل قند خون. |
| آهن | حدود ۲-۳ میلی‌گرم | پیشگیری از کم‌خونی و کمک به انتقال اکسیژن در خون. |
| ویتامین C | حدود ۱۵-۲۰ میلی‌گرم | تقویت سیستم ایمنی، تولید کلاژن و جذب بهتر آهن. |
| ویتامین K | به مقدار قابل توجه | برای لخته شدن خون و سلامت استخوان‌ها. |
اشتباهات رایج در پخت قورمه سبزی و راه‌حل آن‌ها
- اشتباه ۱: خورشت بی‌رنگ و روشن:
- راه‌حل: دلیل اصلی، کم سرخ شدن سبزی قورمه است. باید آن را با حرارت ملایم و برای مدت طولانی‌تری سرخ کنید تا رنگ آن تیره شود و روغن آن آزاد شود.
- اشتباه ۲: خورشت شل و آبکی:
- راه‌حل: اگر خورشت به اندازه کافی غلیظ نشده، درب قابلمه را برای مدتی بردارید تا آب اضافی آن تبخیر شود. یک راهکار سنتی و مؤثر، اضافه کردن یک قاشق چای‌خوری آرد گندم است که با کمی روغن تفت داده شده و به خورشت اضافه می‌شود.
- اشتباه ۳: تلخ شدن خورشت:
- راه‌حل: این مشکل معمولاً از لیمو عمانی ناشی می‌شود. لیمو عمانی را قبل از استفاده به مدت نیم ساعت در آب ولرم قرار دهید تا تلخی آن گرفته شود و سپس با چنگال سوراخ کنید. لیمو را زودتر از موعد (حداقل یک ساعت مانده به پایان پخت) به خورشت اضافه نکنید.
- اشتباه ۴: گوشت سفت و نپخته:
- راه‌حل: اضافه کردن نمک در ابتدای پخت، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت می‌شود. نمک را همیشه در اواسط یا انتهای پخت و پس از نرم شدن گوشت اضافه کنید.
مقایسه قورمه سبزی قزوینی با سایر مناطق
اگرچه قورمه سبزی در سراسر ایران محبوب است، اما هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را به آن اضافه کرده است که نشان از تنوع فرهنگی آشپزی دارد:
| شهر | ویژگی‌ها |
|---|---|
| قزوین | سبزی بسیار ریز خرد شده و تیره‌تر، غلظت مطلوب و طعم متعادل. گوشت این خورشت معمولاً به بافت بسیار نرم و لطیف خود معروف است. |
| تهران | سبزی‌ها کمی درشت‌تر خرد می‌شوند و رنگ خورشت معمولاً سبز روشن‌تر است. از لوبیا چیتی نیز گاهی در پخت آن استفاده می‌شود. |
| شمالی (گیلان و مازندران) | از سبزی‌های محلی مانند خالواش، چوچاق و سیر استفاده می‌شود که عطر و طعم منحصربه‌فردی به خورشت می‌دهد. خورشت شمالی معمولاً با ترشی بیشتر سرو می‌شود. |
| شیراز | گاهی از لوبیا چشم‌بلبلی به جای لوبیا قرمز استفاده می‌شود. این نوع قورمه سبزی اغلب با طعم ملایم‌تری همراه است. |
| کرمان | در برخی نسخه‌ها از لوبیا چشم‌بلبلی استفاده می‌شود و گاهی کمی سیر داغ نیز به آن اضافه می‌کنند. |
پرسش‌های متداول (FAQ)
سوال ۱: چطور سبزی قورمه را فریز کنیم؟ سبزی‌ها را بشویید، ریز خرد کنید و سپس با کمی روغن در تابه تفت دهید تا آب آن کاملاً تبخیر شود و رنگ آن کمی تغییر کند. پس از سرد شدن، آن‌ها را در کیسه فریزر یا ظروف مخصوص فریزری بریزید و در فریزر نگهداری کنید.
سوال ۲: چه نوع گوشتی برای قورمه سبزی بهتر است؟ گوشت گوسفندی (سردست یا ران) به دلیل لطافت و چربی مناسب، بهترین گزینه است. گوشت گوساله نیز قابل استفاده است اما ممکن است به زمان پخت بیشتری نیاز داشته باشد. همچنین می‌توان از گوشت مرغ نیز استفاده کرد که البته طعم متفاوتی خواهد داشت.
سوال ۳: بهترین زمان برای اضافه کردن لیمو عمانی چه وقتی است؟ لیمو عمانی را باید حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه قبل از خاموش کردن شعله به خورشت اضافه کنید. اگر زودتر اضافه شود، ممکن است تلخی آن به خورشت منتقل شود و اگر دیر اضافه شود، طعم آن به خوبی آزاد نمی‌شود.
سوال ۴: چطور بوی پیاز داغ در خورشت را از بین ببریم؟ اضافه کردن زردچوبه و فلفل سیاه به پیاز داغ، قبل از افزودن گوشت، به کاهش بوی تند پیاز کمک می‌کند. همچنین، استفاده از پیاز تازه و شیرین نیز در این امر مؤثر است.
سوال ۵: بهترین سبزی برای قورمه سبزی چیست؟ ترکیب اصلی شامل تره، جعفری و شنبلیله است. در برخی مناطق از گشنیز و اسفناج نیز برای لعاب بیشتر استفاده می‌شود. مهم‌ترین نکته، نسبت درست سبزی‌ها و تازه بودن آن‌هاست. شنبلیله نباید زیاد باشد، وگرنه خورشت تلخ خواهد شد.
نتیجه‌گیری
با رعایت دقیق مراحل و فوت و فن‌های قورمه سبزی قزوینی، می‌توانید یک خورشت بی‌نظیر و جاافتاده با عطر و طعمی فراموش‌نشدنی تهیه کنید. از تفت دادن آرام سبزی تا جا افتادن نهایی، هر مرحله نقش مهمی در خلق این شاهکار آشپزی ایرانی دارد. حالا وقت آن است که دست به کار شوید و هنر آشپزی خود را به نمایش بگذارید. این خورشت لذیذ را با برنج زعفرانی سرو کنید و از عطر و طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید.
، نگین درخشان و محبوب‌ترین خورشت سفره‌های ایرانی است که عطر دل‌انگیز و طعم بی‌نظیر آن، پیوند عمیقی با فرهنگ و سنت‌های ما دارد. این خورشت در هر شهر ایران با ترفندها و اسرار خاصی پخته می‌شود و قزوین نیز از این قاعده مستثنی نیست. قورمه سبزی قزوینی با سبزی‌های بسیار ریز خرد شده، گوشت لطیف و طعمی متعادل از ترشی و شوری، نمونه‌ای تمام‌عیار از دقت و اصالت در آشپزی است. در این مقاله جامع، نه تنها دستور پخت مرحله به مرحله را فرا می‌گیرید، بلکه با تمام رمز و رازهای یک قورمه سبزی جاافتاده و اصیل قزوینی آشنا می‌شوید تا تجربه‌ای ماندگار و لذت‌بخش را خلق کنید.
نکات کلیدی در یک نگاه
- سرخ کردن سبزی: برای حفظ عطر و رنگ بی‌نظیر سبزی، آن را با حرارت بسیار ملایم و به مدت طولانی سرخ کنید. این کار باعث تبخیر کامل آب سبزی و آزاد شدن روغن طبیعی آن می‌شود که در نهایت به تیره‌تر شدن و عمیق‌تر شدن طعم خورشت کمک می‌کند.
- خیساندن لوبیا: لوبیا قرمز را حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از پخت در آب خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید. این اقدام ساده، نفخ لوبیا را به حداقل می‌رساند و به پخت سریع‌تر و نرم‌تر آن کمک شایانی می‌کند.
- نقش لیمو عمانی: برای جلوگیری از تلخ شدن خورشت، لیمو عمانی را نیم ساعت قبل از پایان پخت اضافه کنید. قبل از استفاده، حتماً با چنگال چند سوراخ در آن ایجاد کنید تا طعم خود را به خوبی آزاد کند.
- طعم‌دهی با نمک و فلفل: نمک را همیشه در انتهای پخت و پس از نرم شدن کامل گوشت اضافه کنید. افزودن زود هنگام نمک، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت شده و زمان پخت را طولانی‌تر می‌کند.
- راز جا افتادن: برای دستیابی به یک قورمه سبزی غلیظ و اصیل، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و اجازه دهید خورشت برای چند ساعت با حرارت بسیار کم بجوشد تا تمامی طعم‌ها با هم ترکیب و اصطلاحاً “جا بیفتند”.
مواد لازم برای تهیه قورمه سبزی اصیل قزوین (برای ۴ نفر)
پخت یک قورمه سبزی خوشمزه با انتخاب مواد اولیه باکیفیت آغاز می‌شود. در قزوین، بر کیفیت سبزی و گوشت تاکید فراوانی می‌شود تا طعم نهایی خورشت به کمال برسد. در اینجا لیست دقیق مواد لازم را آورده‌ایم:
| ماده اولیه | مقدار | توضیحات |
|---|---|---|
| گوشت گوسفندی یا گوساله | ۵۰۰ گرم | گوشت خورشتی بدون چربی، بهتر است از سردست یا ران استفاده شود که بافت نرم‌تری دارند. |
| سبزی قورمه (تره، جعفری، گشنیز، شنبلیله) | ۷۵۰ گرم | تره و جعفری به نسبت مساوی، گشنیز کمتر (حدود ۲۰۰ گرم) و شنبلیله به میزان بسیار کم (حدود ۵۰ گرم) برای جلوگیری از تلخی. |
| لوبیا قرمز | ۱ پیمانه (۲۰۰ گرم) | بهتر است از نوع ایرانی و با کیفیت باشد که سریع‌تر می‌پزد و طعم بهتری دارد. |
| پیاز متوسط | ۱ عدد | پیاز سفید یا زرد، ریز خرد شده برای پایه طعم. |
| لیمو عمانی | ۴ تا ۵ عدد | یا پودر لیمو عمانی ۲ قاشق غذاخوری، که طعم ترشی ملایمی به خورشت می‌دهد. |
| روغن مایع | به مقدار لازم | برای تفت دادن و سرخ کردن مواد. |
| نمک، فلفل سیاه، زردچوبه | به مقدار لازم | نمک برای تنظیم طعم، فلفل سیاه برای تندی ملایم و زردچوبه برای رنگ و عطر. |
| آب | به مقدار لازم | حدود ۶ تا ۸ پیمانه آب جوش. |
طرز تهیه قورمه سبزی قزوینی به روش سنتی (مرحله به مرحله)
پخت قورمه سبزی قزوینی نیازمند صبر و دقت است و هر مرحله به اندازه خود اهمیت دارد. با رعایت دقیق این دستورالعمل، به یک خورشت بی‌نظیر و به یادماندنی خواهید رسید:
۱. آماده‌سازی لوبیا و سبزی: برای شروع، لوبیای خیس خورده را آبکش کرده و در قابلمه با مقداری آب بپزید. لازم نیست لوبیا کاملاً پخته شود، همین که نیم‌پز شود کافی است. سبزی‌های قورمه را پس از شستن کامل، روی یک پارچه تمیز پهن کنید تا کاملاً خشک شوند. سپس آن‌ها را با چاقو یا ساطور به صورت یکدست و بسیار ریز خرد کنید. در قزوین، تاکید بر ریز بودن سبزی است که باعث لعاب بیشتر و جا افتادن بهتر خورشت می‌شود.
۲. تفت دادن گوشت و پیاز برای ایجاد پایه طعم: پیاز خرد شده را با کمی روغن در یک قابلمه مناسب (که برای پخت خورشت استفاده خواهید کرد) تفت دهید تا سبک و طلایی شود. سپس زردچوبه و فلفل سیاه را اضافه کرده و برای یک دقیقه دیگر تفت دهید تا عطر آن‌ها آزاد شود. گوشت‌های خورشتی را به پیاز اضافه کنید و آنقدر تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند و کاملاً از حالت خامی خارج شود. این مرحله، که به «قرمز شدن» گوشت معروف است، بوی زهم آن را از بین می‌برد و طعم پایه خورشت را عمیق‌تر می‌کند.
۳. سرخ کردن سبزی، قلب قورمه سبزی: در یک تابه بزرگ و جداگانه، سبزی‌های خرد شده را با روغن کم و روی حرارت بسیار ملایم شروع به تفت دادن کنید. این مرحله ممکن است تا یک ساعت زمان ببرد، اما نتیجه آن ارزشش را دارد. سبزی‌ها باید به آرامی سرخ شوند تا آب آن‌ها به طور کامل تبخیر شده و عطر بی‌نظیرشان به مشام برسد. رنگ سبزی در پایان سرخ شدن باید تیره و متمایل به قهوه‌ای سوخته باشد، اما مراقب باشید که نسوزد. قورمه سبزی قزوینی با رنگ سبز تیره و تقریباً قهوه‌ای شناخته می‌شود که از سرخ شدن صحیح سبزی ناشی می‌شود.
۴. ترکیب مواد و پخت اولیه: سبزی‌های سرخ شده را به قابلمه گوشت و پیاز اضافه کنید و خوب هم بزنید. سپس لوبیای نیم‌پز را به همراه آب جوش به قابلمه اضافه کنید. افزودن آب جوش به جای آب سرد، شوک حرارتی به مواد وارد نمی‌کند و باعث حفظ کیفیت طعم خورشت می‌شود. درب قابلمه را بگذارید و حرارت را زیاد کنید تا آب به جوش بیاید. پس از جوش آمدن، حرارت را به کمترین حالت ممکن برسانید و اجازه دهید مواد با هم بپزند.
۵. راز جا افتادن و نهایی شدن خورشت: حدود دو تا سه ساعت پس از پخت، لیمو عمانی‌ها را که از قبل آماده کرده‌اید، به خورشت اضافه کنید. نمک خورشت را در این مرحله تنظیم کنید. برای دستیابی به یک خورشت جاافتاده و غلیظ، از شعله پخش‌کن استفاده کرده و درب قابلمه را کمی باز بگذارید. اجازه دهید خورشت برای حداقل ۲ تا ۳ ساعت دیگر با حرارت بسیار ملایم به آرامی بجوشد تا غلظت مطلوب و طعم بی‌نظیرش حاصل شود.
تاریخچه و فرهنگ غذایی قورمه سبزی در قزوین
ریشه واژه “قورمه” به روشی سنتی برای نگهداری گوشت در گذشته بازمی‌گردد. در این روش، گوشت را با چربی خودش سرخ کرده و در ظرف‌های مخصوص نگهداری می‌کردند تا در فصول سرد و کمبود گوشت از آن استفاده کنند. این روش پخت در بسیاری از نقاط ایران، به خورشت‌های لذیذی تبدیل شد و هر منطقه با افزودن مواد محلی، به آن هویت خاصی بخشید. در قزوین، قورمه سبزی جایگاهی ویژه در مراسمات، مهمانی‌ها و به ویژه نذری‌ها دارد و به عنوان یکی از اصیل‌ترین غذاهای این منطقه شناخته می‌شود. این خورشت نه تنها یک وعده غذایی، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و هنر آشپزی قزوینی است که نسل به نسل منتقل شده است.
جدول ارزش غذایی قورمه سبزی
قورمه سبزی علاوه بر طعم فوق‌العاده، یک وعده غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی است. ترکیب گوشت، لوبیا و سبزی‌ها، این خورشت را به منبعی غنی از پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها تبدیل می‌کند. در اینجا تحلیل تقریبی کالری و مواد مغذی قورمه سبزی را آورده‌ایم:
| ماده مغذی | مقدار (در ۱۰۰ گرم) | فواید |
|---|---|---|
| کالری | حدود ۱۵۰-۲۰۰ کیلوکالری | تأمین انرژی پایدار برای فعالیت‌های روزانه. |
| پروتئین | حدود ۱۰-۱۵ گرم | برای ساخت و ترمیم سلول‌ها و بافت‌های بدن ضروری است. |
| فیبر | حدود ۴-۶ گرم | بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش کلسترول و کنترل قند خون. |
| آهن | حدود ۲-۳ میلی‌گرم | پیشگیری از کم‌خونی و کمک به انتقال اکسیژن در خون. |
| ویتامین C | حدود ۱۵-۲۰ میلی‌گرم | تقویت سیستم ایمنی، تولید کلاژن و جذب بهتر آهن. |
| ویتامین K | به مقدار قابل توجه | برای لخته شدن خون و سلامت استخوان‌ها. |
اشتباهات رایج در پخت قورمه سبزی و راه‌حل آن‌ها
- اشتباه ۱: خورشت بی‌رنگ و روشن:
- راه‌حل: دلیل اصلی، کم سرخ شدن سبزی قورمه است. باید آن را با حرارت ملایم و برای مدت طولانی‌تری سرخ کنید تا رنگ آن تیره شود و روغن آن آزاد شود.
- اشتباه ۲: خورشت شل و آبکی:
- راه‌حل: اگر خورشت به اندازه کافی غلیظ نشده، درب قابلمه را برای مدتی بردارید تا آب اضافی آن تبخیر شود. یک راهکار سنتی و مؤثر، اضافه کردن یک قاشق چای‌خوری آرد گندم است که با کمی روغن تفت داده شده و به خورشت اضافه می‌شود.
- اشتباه ۳: تلخ شدن خورشت:
- راه‌حل: این مشکل معمولاً از لیمو عمانی ناشی می‌شود. لیمو عمانی را قبل از استفاده به مدت نیم ساعت در آب ولرم قرار دهید تا تلخی آن گرفته شود و سپس با چنگال سوراخ کنید. لیمو را زودتر از موعد (حداقل یک ساعت مانده به پایان پخت) به خورشت اضافه نکنید.
- اشتباه ۴: گوشت سفت و نپخته:
- راه‌حل: اضافه کردن نمک در ابتدای پخت، باعث سفت شدن فیبرهای گوشت می‌شود. نمک را همیشه در اواسط یا انتهای پخت و پس از نرم شدن گوشت اضافه کنید.
مقایسه قورمه سبزی قزوینی با سایر مناطق
اگرچه قورمه سبزی در سراسر ایران محبوب است، اما هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را به آن اضافه کرده است که نشان از تنوع فرهنگی آشپزی دارد:
| شهر | ویژگی‌ها |
|---|---|
| قزوین | سبزی بسیار ریز خرد شده و تیره‌تر، غلظت مطلوب و طعم متعادل. گوشت این خورشت معمولاً به بافت بسیار نرم و لطیف خود معروف است. |
| تهران | سبزی‌ها کمی درشت‌تر خرد می‌شوند و رنگ خورشت معمولاً سبز روشن‌تر است. از لوبیا چیتی نیز گاهی در پخت آن استفاده می‌شود. |
| شمالی (گیلان و مازندران) | از سبزی‌های محلی مانند خالواش، چوچاق و سیر استفاده می‌شود که عطر و طعم منحصربه‌فردی به خورشت می‌دهد. خورشت شمالی معمولاً با ترشی بیشتر سرو می‌شود. |
| شیراز | گاهی از لوبیا چشم‌بلبلی به جای لوبیا قرمز استفاده می‌شود. این نوع قورمه سبزی اغلب با طعم ملایم‌تری همراه است. |
| کرمان | در برخی نسخه‌ها از لوبیا چشم‌بلبلی استفاده می‌شود و گاهی کمی سیر داغ نیز به آن اضافه می‌کنند. |
پرسش‌های متداول (FAQ)
سوال ۱: چطور سبزی قورمه را فریز کنیم؟ سبزی‌ها را بشویید، ریز خرد کنید و سپس با کمی روغن در تابه تفت دهید تا آب آن کاملاً تبخیر شود و رنگ آن کمی تغییر کند. پس از سرد شدن، آن‌ها را در کیسه فریزر یا ظروف مخصوص فریزری بریزید و در فریزر نگهداری کنید.
سوال ۲: چه نوع گوشتی برای قورمه سبزی بهتر است؟ گوشت گوسفندی (سردست یا ران) به دلیل لطافت و چربی مناسب، بهترین گزینه است. گوشت گوساله نیز قابل استفاده است اما ممکن است به زمان پخت بیشتری نیاز داشته باشد. همچنین می‌توان از گوشت مرغ نیز استفاده کرد که البته طعم متفاوتی خواهد داشت.
سوال ۳: بهترین زمان برای اضافه کردن لیمو عمانی چه وقتی است؟ لیمو عمانی را باید حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه قبل از خاموش کردن شعله به خورشت اضافه کنید. اگر زودتر اضافه شود، ممکن است تلخی آن به خورشت منتقل شود و اگر دیر اضافه شود، طعم آن به خوبی آزاد نمی‌شود.
سوال ۴: چطور بوی پیاز داغ در خورشت را از بین ببریم؟ اضافه کردن زردچوبه و فلفل سیاه به پیاز داغ، قبل از افزودن گوشت، به کاهش بوی تند پیاز کمک می‌کند. همچنین، استفاده از پیاز تازه و شیرین نیز در این امر مؤثر است.
سوال ۵: بهترین سبزی برای قورمه سبزی چیست؟ ترکیب اصلی شامل تره، جعفری و شنبلیله است. در برخی مناطق از گشنیز و اسفناج نیز برای لعاب بیشتر استفاده می‌شود. مهم‌ترین نکته، نسبت درست سبزی‌ها و تازه بودن آن‌هاست. شنبلیله نباید زیاد باشد، وگرنه خورشت تلخ خواهد شد.
نتیجه‌گیری
با رعایت دقیق مراحل و فوت و فن‌های قورمه سبزی قزوینی، می‌توانید یک خورشت بی‌نظیر و جاافتاده با عطر و طعمی فراموش‌نشدنی تهیه کنید. از تفت دادن آرام سبزی تا جا افتادن نهایی، هر مرحله نقش مهمی در خلق این شاهکار آشپزی ایرانی دارد. حالا وقت آن است که دست به کار شوید و هنر آشپزی خود را به نمایش بگذارید. این خورشت لذیذ را با برنج زعفرانی سرو کنید و از عطر و طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید.
