عارضه گریوز یا بازدو (پرکاری تیروئید) به همراه درمان این بیماری (2 نکته مهم)
پرکاری تیروئید باعث سندرم گریوز می‌شود
با این بخش از رضیم همراه باشید تا با روش‌های مناسب برای درمان بیماری خطرناک گریوز آشنا شوید.
گریوز یا بیماری بازدو ( Graves-Basedow disease)
گریوز یک نوع بیماری تیروئید است که در آن غده تیروئید فعالیت زیادی دارد و معمولاً با بیرون‌زدگی چشم‌ها همراه است. این بیماری به دلیل تغییرات در سیستم ایمنی بدن و با تأثیر آنتی‌بادی‌هایی بر روی گیرنده‌های هورمون محرک تیروئید ایجاد می‌شود. در این شرایط، میزان هورمون‌های تیروئید بیش از حد افزایش پیدا می‌کند و با توجه به اثر آنها بر روی بدن، بیمار ممکن است لاغر شود. البته، در افراد مسن، علائم این بیماری می‌تواند متفاوت باشد، مانند بروز بی‌تفاوتی یا ضعف عضلانی.
این بیماری بیشتر در زنان دیده می‌شود و در صورتی که به موقع تشخیص داده شود، درمان‌های مؤثری دارد. برای تشخیص بیماری، آزمایش خون و بررسی میزان هورمون‌های تیروئیدی انجام می‌شود. در این بیماری معمولاً درد وجود ندارد و بعضی از بیماران ممکن است مشکلات چشمی نیز پیدا کنند.
علل بروز بیماری گریوز
هورمون‌هایی که غده تیروئید ترشح می‌کند، بر سوخت و ساز بدن اثر می‌گذارند و میزان تبدیل غذا به انرژی را تعیین می‌کنند. در بیمارانی که تیروئید به‌صورت بیش از حد فعال باشد، این افزایش هورمون‌ها می‌تواند به قلب فشار بیاورد، موجب تعریق، لرز و کاهش وزن شود. در شرایط عادی، تیروئید با کمک هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) که از غده هیپوفیز آزاد می‌شود، میزان تولید هورمون‌های خود را کنترل می‌کند. اما در بیماری گریوز، تغییراتی در سیستم ایمنی بدن موجب ترشح آنتی‌بادی‌هایی می‌شود که بر عملکرد هورمون تحریک‌کننده تأثیر می‌گذارد. هیچ‌گونه ژن خاصی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث بروز این بیماری شود و به نظر می‌رسد هم عوامل وراثتی و هم عوامل محیطی مانند استرس در بروز آن نقش دارند.
علایم سندروم گریوز
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- اختلال در خواب
- لرزش دست
- ریزش مو
- افزایش تعریق
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- کاهش وزن
- افزایش اشتها
- اسهال
- خستگی یا ضعف عضلانی
- اضطراب
- عصبانیت و کج‌خلقی
- مشکلات بارداری
- در برخی بیماران علائم ضخیم شدن و قرمز شدن پوست ساق پا نیز مشاهده می‌شود
“`html
چه عواملی باعث بروز این بیماری می‌شوند؟
- ژنتیک: افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، معمولاً سابقه خانوادگی دارند.
- جنسیت: هورمون‌های جنسی در بروز این بیماری مؤثرند.
- استرس: فشارهای روحی و روانی شدید ممکن است شروع کننده این بیماری باشند.
- بارداری: دوره بارداری بر روی غده تیروئید تأثیر می‌گذارد و حدود 30 درصد زنانی که به این بیماری مبتلا شدند، در 12 ماه قبل از آن، باردار بودند.
- عفونت: بعضی اوقات عفونت‌ها می‌توانند شروع‌کننده این بیماری باشند، اما هنوز عفونت خاصی که به‌طور قطعی رابطه داشته باشد، شناسایی نشده است.
چگونه می‌توانیم متوجه این بیماری شویم؟
اگر شما علائم بیماری گریوز را دارید، پزشک شما آزمایش‌هایی را برای تشخیص دقیق انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
– آزمایش سطح هورمون‌های تیروئید در خون
– عکسبرداری با اشعه ایکس
– تست آنتی بادی
تشخیص بیماری گریوز در دوران بارداری پیچیده است، زیرا نشانه‌های آن می‌تواند با علائم طبیعی بارداری مانند خستگی و نوسانات ضربان قلب مشابه باشد. همچنین پزشکان نمی‌توانند برای زنان باردار عکسبرداری تجویز کنند.
چگونه این بیماری در دوران بارداری کنترل می‌شود؟
در زمان بارداری، تغییرات هورمونی بر روی عملکرد غده تیروئید تأثیر می‌گذارد و مشکلات تیروئیدی هم می‌توانند بر رشد جنین تأثیر بگذارند. در بسیاری از خانم‌ها، علائم بیماری در سه ماهه اول بارداری بدتر می‌شود و بعدها بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد، بعد از زایمان، علائم ممکن است دوباره بدتر شوند. به همین دلیل، درمان برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
پزشک با توجه به شرایط بیمار، درمان‌های مناسب را در دوران بارداری و بعد از آن انجام می‌دهد. او هر چند وقت یک بار سطح هورمون‌های تیروئید را کنترل می‌کند. در صورت نیاز به دارو در سه ماهه اول بارداری، آن را تجویز می‌کند. جراحی تیروئید برای زنان باردار به ندرت انجام می‌شود.
سه روش درمانی اصلی برای بیماری گریوز وجود دارد:
- روش اول: استفاده از داروهایی مانند متی مازول که می‌توانند بیماری را به‌خوبی کنترل کنند، اما باید بدانید که در بیشتر از نیمی از موارد، پس از قطع دارو، بیماری ممکن است دوباره برگردد.
- روش دوم: جراحی تیروئید که در درمان پرکاری تیروئید کارایی بالایی دارد، اما با مشکلاتی هم همراه است.
مشکلات جراحی شامل باقی ماندن جای زخم روی گردن، خطرات ناشی از بیهوشی که برای افراد بزرگسالی با بیماری‌های قلبی می‌تواند خطرناک باشد و همچنین احتمال آسیب به غده پاراتیروئید و اعصاب حنجره. البته این مشکلات وقتی که تیم جراحی و بیهوشی حرفه‌ای باشند، به حداقل می‌رسند.
- روش سوم: استفاده از ید رادیواکتیو (ید 131). در این روش، بیمار محلول حاوی ید 131 را می‌نوشد و سلول‌های تیروئید که فعالیت زیاد دارند، این ماده را به‌سرعت جذب می‌کنند.
ید رادیواکتیو کم‌کم با آزاد کردن اشعه بتا، سلول‌های تیروئید را خراب می‌کند و این باعث بهبود حال بیمار می‌شود. مزیت این روش این است که استفاده از ید رادیواکتیو بسیار آسان است، هزینه‌اش کم است و مانند جراحی عذاب‌آور نیست.
“`
روش درمانی دیگری که در بالا ذکر شد، معایبی دارد.
- نخست اینکه، این روش در خانم‌های باردار کاملاً ممنوع است و باید حتماً قبل از استفاده، از باردار نبودن بیمار اطمینان حاصل کنیم.
- دوم اینکه، بیماران پس از این درمان ممکن است به کم‌کاری دائمی تیروئید مبتلا شوند و نیاز دارند تا پایان عمر خود، داروی لووتیروکسین مصرف کنند.
- سوم اینکه، این روش برای کودکان زیر 10 سال ممنوع است و همچنین بهتر است نوجوانان نیز از آن استفاده نکنند.
- چهارم اینکه، بعد از مصرف ید رادیواکتیو، بیمار نباید تا شش ماه آینده باردار شود.
این متن توسط مجله اینترنتی رضیم جمع‌آوری شده است
نویسنده: مرجان امینی
