عصب فرنیک یا میان‌بندی چیست و چگونه کار می کند؟ (2 نکته مهم)

عصب فرنیک چیست؟

عصب فرنیک وظیفه کنترل دیافراگم شما (عضله بزرگ و گنبدی شکلی که بین شکم و قفسه سینه قرار دارد) را بر عهده دارد و برای نفس کشیدن بسیار مهم است. این عصب سیگنال‌هایی به دیافراگم ارسال می‌کند که باعث می‌شود دیافراگم منقبض شود (ضخیم‌تر و صاف‌تر شود). این انقباض به ریه‌ها اجازه می‌دهد هوا را به داخل کشیده و جذب کنند. بعد از آن، کاهش فعالیت عصب فرنیک باعث می‌شود دیافراگم شل شده و ریه‌ها هوا را بیرون دهند.

عصب فرنیک نقش بسیار مهمی در کمک به تنفس دارد. این عصب تنها عصب در سیستم عصبی شماست که می‌تواند دیافراگم را به حرکت درآورد. سیگنال‌هایی که ارسال می‌کند، به دیافراگم اجازه می‌دهد تا منبسط و منقبض شود و این حرکات به ریه‌ها کمک می‌کند تا هوا را به داخل بکشانند و آن را بیرون دهند.

عصب فرنیک همچنین اطلاعات حسی لمس و درد را از مناطق زیر به شما می‌رساند:

دیافراگم و پلور دیافراگم (بافت نازکی که روی دیافراگم شما قرار دارد).
مدیاستینا پلورا (بافتی که فضای قفسه سینه بین ریه‌ها را می‌پوشاند).
پریکارد (کیسه‌ای که قلب شما را دربر گرفته است).
صفاق (بافتی که اندام‌های شکم را پوشش می‌دهد).

عصب فرنیک کجاست؟

عصب فرنیک به بخش‌های گردنی C3 تا C5 نخاع متصل می‌شود. عصب فرنیک از:

سطح مهره‌های C3 شروع می‌شود که با فک شما هماهنگ است و به شما کمک می‌کند تا گردن خود را خم کنید و بچرخانید.
سپس به مهره‌های C4 و C5 در گردن شما متصل می‌شود. آسیب به نخاع در ناحیه بین C3 و C5 می‌تواند باعث فلج شود و فرد قادر به نفس کشیدن به تنهایی نباشد.
این عصب پس از گذر از گردن و قفسه سینه از قلب و ریه‌ها عبور کرده و به دیافراگم می‌رسد.

اعصاب فرنیک چپ و راست کدامند؟

شما یک عصب فرنیک چپ و یک عصب فرنیک راست دارید. هر کدام همان عملکرد را دارند. عصب فرنیک چپ به قسمت چپ دیافراگم سیگنال می‌فرستد و عصب فرنیک راست قسمت راست دیافراگم شما را کنترل می‌کند.

چه شرایط و مشکلاتی بر عصب فرنیک تاثیر می‌گذارد؟

آسیب به عصب فرنیک می‌تواند باعث ضعف یا فلج دیافراگم شود. وقتی دیافراگم فلج شود، توانایی ریه‌ها برای تبادل هوا تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
بسته به محل آسیب، فلج ممکن است یک طرف دیافراگم را (فلج یکطرفه) یا هر دو طرف آن را (فلج دوطرفه) تحت تاثیر قرار دهد. افرادی که دچار فلج شدید دیافراگم دوطرفه هستند، برای تنفس به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز دارند.

علت فلج شدن دیافراگم چیست؟

دلایل فلج دیافراگم ممکن است عبارت باشد از:

بیماری‌های خودایمنی و التهابی مانند سندرم گیلن باره و آمیوتروفی نورالژیک (سندرم پارسونج-ترنر).
نقص‌های مادرزادی یا آسیب به نوزاد در حین زایمان.
اسپوندیلوز گردنی (تجزیه استخوان و بافت‌های ستون فقرات در ناحیه گردن).
عوارض ناشی از جراحی‌های گردن یا قفسه سینه، مانند جراحی بای‌پس عروق کرونر.
بعضی اختلالات عصبی مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری لو گریگ) و مولتیپل اسکلروزیس.
آسیب‌های نخاعی، به ویژه در اثر حوادث.
تومورهای ستون فقرات، سرطان ریه و سرطان‌های متاستاتیک.

علائم فلج دیافراگم چیست؟

فردی که دچار فلج دیافراگم یک طرفه است ممکن است علائم بارزی نداشته باشد. اما در مواردی مثل آمیوتروفی عصبی، ممکن است درد در شانه و ضعف بازو در سمت آسیب دیده وجود داشته باشد. علائم فلج دوطرفه دیافراگم می‌تواند شامل:

تنگی نفس، به خصوص هنگام دراز کشیدن یا زمانی که در آب هستید (مثل استخر)،
عفونت‌های مکرر ریه.
آپنه خواب، مشکل در خواب یا خستگی شدید در طول روز.
گریه ضعیف (در نوزادان یا کودکان).

عصب فرنیک چه نقشی در بروز سکسکه دارد؟

گاهی یک عصب فرنیک تحریک شده می‌تواند باعث سکسکه‌های مداوم شود که ممکن است برای روزها یا حتی یک ماه یا بیشتر ادامه پیدا کند. روش‌های جراحی،

تومورها و برخی مشکلات دیگر می‌توانند عصب فرنیک شما را تحریک کرده و باعث سکسکه‌های مداوم شوند.
سکسکه‌های مداوم می‌توانند ناراحت‌کننده و آزاردهنده باشند. آن‌ها می‌توانند بر روی توانایی شما برای صحبت کردن، خوابیدن و غذا خوردن تأثیر بگذارند. برخی درمان‌های موجود برای سکسکه‌های ادامه‌دار شامل موارد زیر است:

داروهای خوراکی، مانند کلرپرومازین.
بلوک‌های عصبی که می‌توانند سیگنال‌های عصبی را که باعث انقباضات دیافراگمی می‌شوند، متوقف کنند.
جراحی (فرنیکوتومی) برای قطع عصب فرنیک که می‌تواند یک طرف دیافراگم را همواره فلج کند.

چگونه می‌توانم از عصب‌های فرنیک خود محافظت کنم؟

این نکات می‌توانند به حفظ سلامت سیستم عصبی شما کمک کنند:

برای رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن، ورزش کنید و از یک رژیم غذایی مفید پیروی کنید.
راه‌های سالمی برای مدیریت استرس پیدا کنید، مانند مدیتیشن یا گوش دادن به موسیقی.
به اندازه کافی بخوابید.
بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون بالا که می‌توانند به اعصاب آسیب بزنند را کنترل کنید.
برای ترک سیگار کمک بگیرید. سیگار کشیدن می‌تواند جریان خون به اعصاب را کاهش دهد.

چه زمانی باید با پزشک صحبت کنم؟

اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید، باید با پزشک خود تماس بگیرید:

تنگی نفس یا مشکل در تنفس، به ویژه اگر دراز کشیده‌اید و برای راحت‌تر شدن تنفس نیاز به بالش بیشتری داشته باشید.
درد شانه بدون دلیل با احساس ضعف به‌ویژه در بازو.
علائم آپنه خواب، مثل خروپف و خستگی شدیدی که احساس می‌کنید.
سکسکه‌هایی که به سادگی از بین نمی‌روند.

عصب‌های فرنیک برای تنفس بسیار حیاتی هستند. آن‌ها باعث می‌شوند دیافراگم شما بزرگ‌تر یا کوچک‌تر شود تا ریه‌ها بتوانند هوا را دریافت و خارج کنند. آسیب به عصب فرنیک می‌تواند به فلج شدن دیافراگم منجر شود. این وضعیت ممکن است باعث تنگی نفس و مشکلات خواب شود. افرادی که آسیب شدید به عصب فرنیک خود دارند ممکن است برای تنفس به دستگاه‌های تنفسی نیاز پیدا کنند.