علائم بیماری شریانی محیطی PAD + سریع ترین راه درمان این بیماری (2 نکته مهم)

بیماری شریانی و عروق محیطی PAD چیست و چه علائمی دارد؟

بیماری عروق محیطی یا PAD (که به آن بیماری شریانی محیطی نیز می گویند) یک مشکل در گردش خون است. در این بیماری، سرخرگ‌ها (عروق خونی بزرگ) تنگ می‌شوند و این مسئله باعث می‌شود که خون به قسمت‌های مختلف بدن به خوبی نرسد.

به‌خصوص وقتی بیماری عروق محیطی پیشرفت می‌کند، ناحیه‌های خاصی – به طور معمول پاها – دیگر به‌اندازه کافی خون دریافت نمی‌کنند. این وضعیت سبب بروز علائم مختلفی می‌شود، یکی از شایع‌ترین علائم، درد در پاها هنگام راه رفتن است.

بیماری عروق محیطی همچنین ممکن است نشانه انباشته شدن چربی‌ها در دیواره‌های سرخرگ‌ها باشد که می‌تواند باعث کاهش جریان خون به قلب، مغز و همچنین پاها شود.

شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی، مانند ترک سیگار، ورزش کردن و داشتن یک رژیم غذایی سالم، به‌طور مؤثری با بیماری عروق محیطی مقابله کنید. در بسیاری از موارد، بیماری PAD ممکن است خاموش باشد و فرد علائم مشهودی نداشته باشد، اما افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است یکی یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کنند.

در حالی که برخی از افراد مبتلا به بیماری عروق محیطی ممکن است علائم خفیف یا هیچ علائمی نداشته باشند، برخی دیگر هنگام راه رفتن درد احساس می‌کنند. این علائم شامل درد یا گرفتگی در عضلات پا و یا بازو است که با فعالیت‌های بدنی، مانند راه رفتن، بوجود می‌آید و بعد از چند دقیقه استراحت رنگ می‌بازد.

• محل درد به اینکه کدام سرخرگ مسدود یا تنگ شده، بستگی دارد.
• درد در ماهیچه ساق پا رایج‌ترین نوع آن است.
• شدت درد از کمی ناراحتی تا دردهای شدید و ناتوان‌کننده متغیر است.
• گرفتگی شدید می‌تواند پیاده‌روی یا انجام فعالیت‌های دیگر را برای شما دشوار کند.

علائم و نشانه‌های بیماری عروق و شریان محیطی PAD:

• درد در ماهیچه‌های باسن، ران یا ساق پا پس از فعالیت‌هایی مثل راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها.
• ضعف یا سنگینی در پا.
• سوزن سوزن شدن در پایین پا یا کف پا، به‌ویژه در مقایسه با پای دیگر.
• زخم‌هایی در انگشتان پا، کف پاها و پاها که به‌خوبی بهبود نمی‌یابند.
• تغییر رنگ در پاها.
• ریزش مو یا رشد کند مو در پاها.
• رشد کند ناخن‌های پا.
• پوست براق در پاها.
• نبض ضعیف یا عدم وجود نبض در پاها یا کف پاها.
• مشکلات عملکرد در آقایان.
• اگر بیماری عروق محیطی پیشرفت کند، ممکن است درد حتی در حالت استراحت نیز احساس شود یا وقتی دراز می‌کشید.
• این درد ممکن است خواب را مختل کند.
• آویزان کردن پاها بر لبه تخت یا قدم زدن در اطراف اتاق ممکن است به‌طور موقت درد را تسکین دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:

اگر درد، بی‌حسی یا علائم دیگر را دارید، آن‌ها را به‌عنوان طبیعی در نظر نگیرید. به پزشک خود مراجعه کنید و قرار ملاقات بگذارید. حتی اگر علائم بیماری عروق محیطی را ندارید، ممکن است نیاز به بررسی داشته باشید:

سن بالای 65 سال:

اگر بالای 50 سال دارید و سابقه دیابت یا سیگار کشیدن دارید. همچنین افرادی که زیر 50 سال هستند، اما دیابت یا دیگر عوامل خطر مانند چاقی یا فشار خون بالا دارند.

علل بیماری PAD:

بیماری عروق و شریان محیطی معمولاً به علت آترواسکلروز ایجاد می‌شود. در این حالت، رسوبات چربی در دیواره‌های شریان‌ها جمع می‌شود و جریان خون را کاهش می‌دهد. گرچه معمولاً توجه به آترواسکلروز بر روی قلب متمرکز است، اما این مشکل می‌تواند بر دیگر شریان‌ها در سراسر بدن نیز تأثیر بگذارد.

زمانی که این مشکل در شریان‌هایی که خون را به اعضای بدن می‌رسانند، رخ می‌دهد، باعث بیماری عروق محیطی می‌شود. همچنین ممکن است برخی عوامل دیگر باعث این بیماری شود، مانند التهاب، آسیب به اعضای بدن، تغییرات غیرمعمول در رباط‌ها یا ماهیچه‌ها و یا قرار گرفتن در معرض تابش.

عوامل خطر برای بیماری PAD:

مواردی که خطر ابتلا به بیماری عروق محیطی را افزایش می‌دهند،

“`

عبارتند از:

• کشیدن سیگار
• دیابت
• چاقی (شاخص توده بدنی بالای 30)
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• بالا بودن سن، به خصوص بعد از 50 سالگی
• سابقه خانوادگی بیماری‌های عروق محیطی، بیماری‌های قلبی یا سکته مغزی
• سطوح بالای هوموسیستین، که یک نوع پروتئین است و به ساخت و نگهداری بافت کمک می‌کند.
• افرادی که سیگار می‌کشند یا دیابت دارند، به دلیل کاهش جریان خون، بالاترین خطر ابتلا به بیماری‌های عروق محیطی را دارند.

مشکلات و عوارض بیماری PAD در عروق محیطی:

اگر بیماری عروق محیطی شما به خاطر تجمع پلاک‌ها در رگ‌های خونی ایجاد شده باشد، شما در معرض خطر بروز موارد زیر هستید:

ایسکمی عضله انتقادی:

این بیماری به صورت زخم‌های باز، جراحت یا عفونت‌هایی در پاها است که بهبود نمی‌یابند. ایسکمی عضله انتقادی زمانی رخ می‌دهد که این آسیب‌ها یا عفونت‌ها پیشرفت کرده و منجر به از بین رفتن بافت (قانقاریا) می‌شود که ممکن است گاهی به قطع عضو نیاز داشته باشد.

حمله قلبی و سکته:

تصلب شریان که باعث علائم بیماری عروق محیطی می‌شود، فقط به پاها محدود نمی‌گردد. رسوبات چربی در عروق خونی که خون را به مغز تأمین می‌کنند نیز ایجاد می‌شوند.

پیشگیری از بیماری PAD:

بهترین روش برای جلوگیری از این مشکل، حفظ یک سبک زندگی سالم است. یعنی:

• اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید.
• اگر مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را کنترل کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• در صورت امکان، سطوح کلسترول و فشار خون را کاهش دهید.
• غذاهایی با چربی اشباعی کم مصرف کنید.
• وزن سالم را حفظ کنید.
• به فعالیت بدنی ادامه دهید.

تشخیص بیماری PAD:

برخی از آزمون‌های پزشکی برای تشخیص بیماری عروق محیطی شامل:

معاینه بدنی:

• پزشک شما ممکن است در طول معاینه علائم PAD را مانند نبض ضعیف یا غایب در زیر یک ناحیه باریک از شریان، و شواهدی از بهبود ضعیف زخم در ناحیه‌ای که جریان خون محدود شده است، پیدا کند.
• آزمون شاخه قوزک پا (ABI) یک تست معمول برای تشخیص PAD است که فشار خون در قوزک پا با فشار خون در بازو مقایسه می‌شود.
• پزشک شما از دستگاه معمولی فشار خون و دستگاه سونوگرافی ویژه برای ارزیابی فشار خون و جریان آن استفاده می‌کند.
• شما ممکن است به روی تردمیل راه بروید و بعد از ورزش فشار خون خود را اندازه‌گیری کنید تا شدت باریک شدن شریان‌ها را بررسی کنند.

سونوگرافی:

• تکنیک‌های تصویربرداری سونوگرافی ویژه، مانند سونوگرافی داپلر، به پزشک کمک می‌کنند تا جریان خون را در رگ‌ها ارزیابی کرده و شریان‌های مسدود شده را شناسایی کند.

آنژیوگرافی:

• این تست با استفاده از رنگ (مواد کنتراست) که به رگ‌های خونی شما تزریق می‌شود، به پزشک این امکان را می‌دهد که جریان خون را از طریق شریان‌ها مشاهده کند.
• پزشک قادر است جریان مواد رنگی را با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس یا آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی ردیابی کند.

آزمایش خون:

• یک نمونه خون می‌تواند برای اندازه‌گیری سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید و همچنین چک کردن دیابت استفاده شود.

تست خون:

در حال حاضر درمانی قطعی برای بیماری شریان محیطی وجود ندارد، اما تغییر سبک زندگی و مصرف دارو می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. در موارد شدید یا زمانی که درمان اولیه تأثیر چشمگیری نداشته باشد، ممکن است جراحی نیاز باشد.

تغییر سبک زندگی:

• اگر پزشکان تشخیص دهند که شما به بیماری شریان محیطی مبتلا هستید، مهم‌ترین تغییراتی که می‌توانید در سبک زندگی خود انجام دهید، شامل دو کار زیر است:

“`html

• بیشتر ورزش کنید، و اگر شما سیگار می‌کشید سیگار کشیدن را ترک کنید.

ورزش

• تحقیقات نشان می‌دهند که ورزش منظم می‌تواند به کاهش شدت و فراوانی علائم بیماری شریان محیطی کمک کند و همچنین خطر ابتلا به دیگر بیماری‌های قلبی عروقی را نیز کاهش می‌دهد. معمولاً یک برنامه ورزشی پیشنهادی شامل دو ساعت تمرین در هفته به مدت سه ماه و تحت نظر یک مربی است.
• هدف شما باید این باشد که به تدریج، برای تمام زندگی‌تان هر روز ورزش کنید. زیرا اگر ورزش را ترک کنید، مزایای آن به سرعت از بین می‌رود. یکی از بهترین فعالیت‌ها برای ورزش پیاده روی است.
• عموم مردم توصیه می‌شود تا زمانیکه علائم دردناکی نداشته باشند، به پیاده‌روی ادامه دهند. اگر احساس درد کردید، به خودتان استراحت بدهید تا وقتی که درد از بین برود و دوباره بتوانید راه بروید. سپس به پیاده‌روی ادامه دهید، تا زمانی که درد دوباره شروع شود.
• به این ترتیب “شروع-متوقف” عمل کنید تا حداقل 30 دقیقه راه رفته باشید. ایده‌آل این است که این کار چندین بار در هفته تکرار شود. ممکن است این تمرینات برای شما دشوار باشد، زیرا درد ممکن است مکرراً شمارا آزار دهد.
• با این حال اگر صبر داشته باشید، به تدریج متوجه بهبود علائم خواهید شد و مدت زمان بیشتری بدون درد خواهید بود.

ترک سیگار

• ترک سیگار می‌تواند خطر تشدید بیماری شریان محیطی و ابتلا به بیماری‌های جدی قلبی عروقی را کاهش دهد.
• تحقیقات نشان داده است افرادی که پس از تشخیص بیماری خود همچنان به سیگار کشیدن ادامه می‌دهند، بیشتر در معرض خطر حمله قلبی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی قرار دارند نسبت به کسانی که سیگار را ترک می‌کنند.

تغییرات دیگر در سبک زندگی

• علاوه بر ورزش و ترک سیگار، تغییرات دیگری نیز می‌توان ایجاد کرد که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. این تغییرات شامل موارد زیر است:

دارو برای درمان بیماری شریان محیطی (PAD)

از داروهای مختلفی برای درمان بیماری شریان محیطی استفاده می‌شود که همچنین می‌تواند خطر دیگر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد. برخی افراد ممکن است نیاز به مصرف یک یا دو نوع دارو از موارد زیر داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به مصرف همه آن‌ها نیاز داشته باشند.

استاتین

اگر آزمایش خون نشان دهد میزان کلسترول LDL (کلسترول بد) شما بالا است، پزشک ممکن است دارویی به نام استاتین برای شما تجویز کند. این دارو به کاهش تولید کلسترول LDL توسط کبد کمک می‌کند.

معمولاً مصرف استاتین برای اکثر افراد عوارض جانبی چندانی ندارد یا فقط عوارض خفیف ایجاد می‌کند، با این حال برای بعضی افراد ممکن است عوارض جزئی وجود داشته باشد مانند:

• سوء هاضمه
• سردرد
• حالت تهوع
• دردهای عضلانی

داروهای کاهندهٔ فشارخون

داروهای کاهندهٔ فشارخون به درمان فشار خون بالا کمک می‌کنند. اگر کسی دارای علائم زیر باشد ممکن است نیاز به داروی کاهنده فشار خون داشته باشد:

• بیمار دیابت ندارد و فشار خون او بالاتر از 140 / 90 میلیمتر جیوه است
• بیمار دیابت دارد و فشار خون او بالاتر از 130 / 80 میلیمتر جیوه است

یکی از انواع داروهای کاهندهٔ فشارخون، داروهای مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) هستند. این داروها با متوقف کردن فعالیت برخی هورمون‌ها به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند و مقدار آب در خون را کاهش داده و شریان‌ها را گشادتر می‌کنند که به کاهش فشار خون کمک می‌کند.

عوارض جانبی داروهای مهارکننده‌های ACE عبارتند از:

• سرگیجه
• احساس خستگی یا ضعف
• سردرد
• سرفه خشک دائمی

این عوارض معمولاً طی چند روز برطرف می‌شوند، با این حال برای برخی افراد ممکن است سرفه‌های مداوم ادامه پیدا کند.

“`

خشک کمی بیشتر طول می‌کشد. اگر عوارض جانبی شدید شوند، ممکن است لازم باشد از داروهای دیگری استفاده کنیم که نتایج مشابه با داروهای مهارکننده ACE دارند، و به نام داروهای مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین (ARB) شناخته می‌شوند.

داروهای ضد انعقاد خون

• یکی از بزرگ‌ترین خطرات احتمالی در بیماری تصلب شرایین، جدا شدن تکه‌ای از رسوبات چربی (پلاک) از دیواره شریان است. این می‌تواند باعث ایجاد لخته خون در محل جدا شده شود.
• اگر لخته خون در شریان‌های خون‌رسانی به قلب (شریان‌های کرونر) به وجود بیاید، ممکن است موجبات حمله قلبی را فراهم ‌آورد. همچنین، اگر لخته در رگ‌های خونی که به سمت مغز می‌روند ایجاد شود، ممکن است منجر به سکته مغزی شود.
• برای کاهش خطر لخته شدن خون در کسانی که به بیماری شریان محیطی مبتلا هستند، ممکن است داروهای ضد انعقاد خون تجویز شود.
• این داروها مانع از چسبیدن پلاکت‌ها (گلبول‌های کوچک خون) به هم می‌شوند و بنابراین احتمال تشکیل لخته خون در صورت جدا شدن پلاک کاهش می‌یابد. اغلب برای افراد دارای بیماری شریان محیطی، دوز پایینی از آسپیرین و کلوپیدوگرل تجویز می‌شود که هر دو از داروهای ضد انعقاد خون هستند.

عوارض جانبی رایج آسپیرین با دوز کم شامل سوء هاضمه و افزایش خطر خونریزی است. عوارض جانبی متداول کلوپیدوگرل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد یا سرگیجه
• حالت تهوع
• اسهال یا یبوست
• سوء هاضمه
• درد شکمی (درد معده)
• افزایش خطر خونریزی

نافرونیل اگزالات

موسسه NICE استفاده از نافرونیل اگزالات را برای درمان درد پا که به خاطر ورزش در افراد مبتلا به PAD ایجاد شده، پیشنهاد می‌کند. این دارو می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد و به ندرت برای کسانی که نمی‌خواهند جراحی انجام دهند یا نتایج خوبی از برنامه ورزشی تحت نظارت نگرفته‌اند، تجویز می‌شود.

عوارض جانبی نافرونیل اگزالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حالت تهوع
• درد شکمی
• اسهال
• بثورات جلدی

عموماً توصیه می‌شود که بیماران داروی نافرونیل اگزالات را به مدت حدود سه تا شش ماه مصرف کنند تا ببینند آیا علائم بهبود می‌یابد یا خیر. اگر درمان بعد از این مدت تاثیری نداشت، مصرف دارو متوقف می‌شود.

جراحی و دیگر عمل‌ها

در بعضی موارد ممکن است جراحی برای بازگرداندن جریان خون به شریان‌های پا توصیه شود. این جراحی به نام ریواسکولاریزیشن شناخته می‌شود. اگر درد پا آن‌قدر شدید باشد که بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نباشد یا درمان‌های دیگر مؤثر نباشند، این عمل توصیه می‌شود.

دو نوع اصلی ریواسکولاریزیشن برای درمان بیماری شریان محیطی وجود دارد:

1. آنژیوپلاستی: در این روش، ناحیه مسدود یا تنگ شده شریان با کمک یک بالون کوچک که در درون رگ باد می‌شود، باز می‌شود.
2. پیوند عروق بای پس: در این روش، رگ‌های خونی از بخش دیگری از بدن استخراج شده و برای دور زدن قسمت مسدود شده در یک شریان استفاده می‌شوند.