علائم حساسیت به لاتکس و تشخیص آن (2 نکته مهم)

حساسیت به لاتکس زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن فرد به لاتکس طبیعی که در برخی محصولات وجود دارد، واکنش نشان می‌دهد. این حساسیت ممکن است خفیف، شدید یا حتی کشنده باشد. از آنجایی که درمان مشخصی برای این مشکل وجود ندارد، افرادی که به لاتکس حساسیت دارند باید علائم آن را بشناسند و در صورت مشاهده آنها، از تماس با لاتکس پرهیز کنند.

حساسیت به لاتکس چیست؟

حساسیت به لاتکس به واکنش بدن به لاتکس طبیعی که از درخت کائوچو تهیه می‌شود، گفته می‌شود. محصولات زیادی مانند دستکش‌های معاینه، بادکنک، کش‌های لاستیکی و کاندوم‌ها از این ماده تولید می‌شوند. افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، ممکن است با استنشاق ذرات لاتکس یا لمس آن دچار آلرژی شوند. همچنین، تماس مداوم با لاتکس می‌تواند واکنش‌های آلرژیک را بیشتر کند، به همین دلیل بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل، دوری از لاتکس است.

علائم حساسیت به لاتکس

در اکثر مواقع، افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، دچار علائم موضعی می‌شوند که فقط در نقطه‌ای از پوست ظاهر می‌شود که با لاتکس در تماس بوده است. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خارش؛
قرمزی؛
برجستگی؛
التهاب؛
کهیر؛
جوش‌های مشابه به واکنشی که به پیچک سمی ایجاد می‌شود.

در موارد شدیدتر، ممکن است واکنش حساسیتی تمام بدن را درگیر کند. این مسأله بیشتر در زنانی دیده می‌شود که به لاتکس کاندوم حساسیت دارند، زیرا غشای مخاطی واژن به سرعت پروتئین‌های لاتکس را جذب می‌کند. علائم حساسیت عمومی یا سیستماتیک که ممکن است دیده شود عبارتند از:

کهیر در نواحی که با لاتکس تماس نداشته‌اند؛
التهاب در مناطقی که با لاتکس در تماس نبوده‌اند؛
آبریزش یا گرفتگی بینی؛
ریزش اشک؛
خارش گلو؛
قرمز شدن صورت.

در موارد نادر، ممکن است فرد دچار شوک آنافلاکسی شود که می‌تواند خطرناک باشد و در صورت بروز علائم زیر باید فورا به اورژانس مراجعه کنید:

مشکل در تنفس؛
مشکل در بلع؛
التهاب دهان و گلو یا صورت.

حساسیت به لاتکس چقدر شایع است؟

این نوع حساسیت نسبتاً نادر است. اگر بعد از استفاده از محصولات دارای لاتکس مانند کاندوم‌ها دچار خارش می‌شوید، ممکن است به آن حساسیت داشته باشید. بین ۱ تا ۶ درصد از آمریکایی‌ها به لاتکس حساسیت دارند و این آمار در بین کادر درمان بالاتر است، به طوری که بین ۸ تا ۱۲ درصد این افراد به لاتکس حساس هستند. همچنین باید بداند که بیشتر حساسیت‌ها به لاتکس به طور تدریجی و پس از چند سال تماس بروز می‌کنند. برخی از عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به حساسیت به لاتکس را افزایش دهند، مانند:

تماس مداوم با لاتکس: تماس مداوم می‌تواند باعث شود بدن شما بیش‌ از حد واکنش نشان دهد و حساسیت به لاتکس ایجاد شود. افرادی که مرتباً از دستکش‌های لاتکس استفاده می‌کنند بیشتر در معرض خطر قرار دارند، مانند کادر درمان، دندان‌پزشکان و افرادی که در آرایشگاه‌ها کار می‌کنند.

عمل‌های جراحی مکرر: کودکانی که چندین عمل جراحی داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به این حساسیت هستند. همچنین کودکانی که به اسپاینا بیفیدا دچارند، به دلیل تعداد بالای مداخله‌های پزشکی و جراحی که دارند، بیشتر در معرض خطر حساسیت به لاتکس هستند.

سابقه حساسیت: دیگر حساسیت‌ها مانند تب یونجه، آسم و اگزما معمولاً با حساسیت به لاتکس همراه هستند. افرادی که به لاتکس حساسیت دارند ممکن است به غذاهای دیگری نیز حساس باشند، که به این پدیده «سندروم لاتکس-غذا» گفته می‌شود.

چرا لاتکس باعث حساسیت می‌شود؟

لاتکس طبیعی که از درخت کائوچو به دست می‌آید، شامل چندین پروتئین است که می‌توانند باعث ایجاد حساسیت شوند. اگر به لاتکس حساسیت داشته باشید، بدن شما این پروتئین‌ها را به عنوان مهاجم‌های مضر شناسایی می‌کند و برای مقابله با آنها آنتی‌بادی ترشح می‌کند. این واکنش ایمنی ممکن است باعث خارش، التهاب یا سایر علائم حساسیت شود.

تشخیص حساسیت به لاتکس

حساسیت به لاتکس با استفاده از آزمایش‌های مختلفی تشخیص داده می‌شود، که شامل:

سابقه پزشکی؛
معاینه فیزیکی؛
تست حساسیت شامل تست خراش پوست و آزمایش خون است.

تست حساسیت به لاتکس

این تست که بسیار رایج است ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما دردناک نیست. پزشک یک تکه کوچک لاتکس را روی پوست شما (معمولاً روی ساعد دست یا کمر) قرار می‌دهد و پوست را با یک سوزن خراش می‌دهد. با این کار، مقداری از لاتکس به زیر پوست نفوذ می‌کند. اگر به لاتکس حساسیت داشته باشید، آن منطقه قرمز و دچار خارش می‌شود، و ممکن است کهیر هم روی دهد. این نشانه‌ها به این معنا هستند که سیستم ایمنی شما به لاتکس واکنش نشان می‌دهد. معمولاً این واکنش بعد از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه اتفاق می‌افتد.

آیا حساسیت به لاتکس درمان دارد؟

درمان خاصی برای این حساسیت وجود ندارد، اما می‌توانید با رعایت چند نکته ساده آن را کنترل کنید. تماس مکرر با لاتکس می‌تواند واکنش سیستم ایمنی شما را جدی‌تر کند، پس بهترین کار این است که از محصولات حاوی لاتکس دوری کنید. این پیشنهادات به شما کمک می‌کنند تا با این حساسیت بهتر زندگی کنید:

از محصولات با لاتکس مصنوعی استفاده کنید.
اگر شغل شما به لاتکس وابسته است، ممکن است مجبور به تغییر شغل شوید.
اگر به لاتکس کاندوم حساسیت دارید، می‌توانید از روش‌های دیگری برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اما فراموش نکنید که کاندوم برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی ضروری است، بنابراین می‌توانید از کاندوم‌های بدون لاتکس استفاده کنید.
قبل از هر عمل پزشکی، به پزشک و دندان‌پزشک خود بگویید که به لاتکس حساسیت دارید، تا از مواد بدون لاتکس استفاده کنند.
به طرق مختلفی که ممکن است با لاتکس در تماس باشید توجه کنید، برای مثال آرایشگر شما یا شخصی که غذای شما را درست می‌کند ممکن است از دستکش‌های لاتکس استفاده کنند.
از برخی مواد غذایی مانند موز یا آووکادو پرهیز کنید که می‌توانند باعث بروز علائم حساسیت شوند.
می‌توانید از دستبند هشدار پزشکی استفاده کنید که در مواقع اورژانسی بقیه را درباره حساسیت شما مطلع کند.
اگر پزشک برای درمان شوک آنافلاکسی به شما آدرنالین یا اپی‌نفرین تجویز کند، آن را همیشه با خود داشته باشید و نحوه استفاده از آن را به خانواده و دوستان خود یاد بدهید.

چه موادی را باید در صورت داشتن حساسیت به لاتکس دوری کرد؟

اگر به لاتکس حساسیت دارید، باید از این مواد نیز خودداری کنید:

بادکنک‌ها.
قسمت‌هایی از لباس‌ها و کفش‌هایی که لاتکس دارند، مانند کش لباس زیر و چکمه‌های بارانی.
برخی وسایل خانگی مثل کش‌های لاستیکی، چسب زخم و برخی زها.
وسایل بهداشتی شخصی مانند دستمال مرطوب، کاندوم یا دیافراگم ضد بارداری.
پستانک یا سر شیشه شیر بچه.
برخی مواد آرایشی، رنگ صورت و ماسک‌ها.

همچنین برخی مواد غذایی در افرادی که به لاتکس حساس هستند، می‌توانند علائم ایجاد کنند. جالب است بدانید که حدود ۳۰ تا ۵۰درصد افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، به برخی غذاها نیز حساس هستند. تعدادی از غذاهای گیاهی پروتئین‌هایی دارند که شبیه به ترکیبات لاتکس هستند. این بدان معناست که می‌توانند سیستم ایمنی را به یک واکنش مشابه بیاندازند. اگر به این مواد غذایی حساسیت دارید، ممکن است خطر حساسیت به لاتکس در شما بیشتر باشد:

آووکادو؛
موز؛
بلوط؛
گوجه‌فرنگی؛
سیب‌زمینی؛
فلفل‌دلمه‌ای؛
سیب؛
هلو؛
شلیل؛
طالبی؛
انجیر؛
پاپایا؛
کلم؛
هویج؛
پشن‌فروت.