علائم فسفر بالا در بدن چیست و چه خطراتی دارد ؟ (2 نکته مهم)
وظیفه فسفر در بدن چیست ؟
فسفر یک ماده معدنی است که در بسیاری از غذاها و همچنین در بدن انسان وجود دارد و یکی از عناصر رایج در طبیعت به شمار می‌آید.
نشانه‌های فسفر بالا چیست ؟
آزمایش فسفات خون میزان فسفات موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند. فسفات یک ذره بار دار است که شامل فسفر معدنی می‌باشد.
فسفر برای ایجاد استخوان‌ها و دندان‌های قوی با کلسیم کار می‌کند.
معمولاً هیپرفسفاتمی (میزان بالای فسفر) علامت‌های خاصی ندارد. در بیشتر موارد، ابتدا باید علائم مشکل‌های پزشکی دیگر مانند دیابت کنترل نشده را مشاهده کنید.
اگر سطح فسفات خون خیلی بالا برود، می‌تواند باعث مشکلات معدنی و استخوانی و همچنین رسوب کلسیم در بافت‌ها شود.
مشکلات معدنی و استخوانی
هیپرفسفاتمی می‌تواند ناشی از عملکرد ضعیف کلیه‌ها در کنترل سطح فسفات در بدن باشد.
استخوان‌ها برای رشد و تقویت به مواد معدنی و هورمون‌ها نیاز دارند. کلیه‌ها مسئول تنظیم میزان فسفر و کلسیم در خون هستند.
اگر این توازن به هم بخورد، ممکن است کلسیم از استخوان‌ها خارج شود و آن‌ها را تضعیف کند.
چون کلیه‌ها بر توازن مواد معدنی نظارت دارند، بیماری مزمن کلیه می‌تواند منجر به اختلالات معدنی و استخوانی شود.
افرادی که نارسایی کلیه دارند و تحت دیالیز هستند، بیشتر در معرض خطر این مشکلات قرار دارند.
این وضعیت ممکن است طی سال‌ها بدون علامت پیشرفت کند، اما با ضعیف شدن استخوان‌ها، فرد ممکن است درد در استخوان‌ها یا مفاصل را احساس کند.
اگر این مشکل در کودکان مبتلا به بیماری کلیوی به وجود آید، می‌تواند وضعیت جدی‌تری باشد چرا که استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است.
کودکان مبتلا به مشکلات معدنی و استخوانی ممکن است به اندازه کافی قد نکشند. استخوان‌های پاهای آن‌ها ممکن است به داخل یا خارج خم شود که گاهی به این حالت ریکتز کلیوی می‌گویند.
رسوب کلسیم
رسوب کلسیم زمانی رخ می‌دهد که کلسیم در اعضای بدن یا بافت‌ها جمع می‌شود.
این وضعیت می‌تواند بر رگ‌ها و شریان‌ها تأثیر بگذارد و به عنوان رسوب عروقی شناخته شده است.
این یک وضعیت بسیار جدی است چون قلب برای پمپاژ خون در بدن به خوبی نیاز دارد. رسوب کلسیم ممکن است کارهای دیالیز را سخت‌تر کند.
دلایل افزایش فسفر در بدن
دلایل بالابودن فسفر در بدن
بیماری کلیه و دیابت از دلایل شایع هیپرفسفاتمی هستند.
بیماری کلیه یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش فشار خون به شمار می‌آید. کلیه‌های سالم می‌توانند میزان مواد معدنی موجود در خون را تنظیم کنند، اما کلیه‌هایی که به درستی کار نمی‌کنند نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
با این حال، شرایط دیگری هم وجود دارد که می‌تواند با سطح بالای فسفر خون مرتبط باشد از جمله:
- دیابت کنترل نشده: که موجب افزایش قند خون می‌شود و می‌تواند مشکلات جدی پزشکی مانند آسیب به اعضای بدن را به همراه داشته باشد.
- کتواسیدوز دیابتی: این عارضه‌ای است که ممکن است در دیابت اتفاق بیفتد و در آن بدن به تولید انسولین کافی نمی‌پردازد و کتون‌های مضر در بدن تولید می‌شوند همچنین قند خون افزایش می‌یابد.
- هیپوپاراتیروئیدیسم: اختلالی نادر در هورمون که در آن بدن به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید نمی‌کند. PTH در کنترل سطح فسفر در خون و استخوان‌ها کمک می‌کند.
- هیپوکلسمی: به معنی سطح پایین کلسیم در خون.
مصرف مکمل‌های فسفات نیز می‌تواند موجب هیپرفسفاتمی شود. بیشتر
بیشتر مردم مقدار کافی فسفر را از غذایی که می‌خورند دریافت می‌کنند و بدن معمولاً در تنظیم میزان فسفر خوب عمل می‌کند.
غذاهای فرآوری شده معمولاً دارای فسفر اضافی برای ماندگاری بیشتر هستند و رژیم غذایی با پروتئین بالا هم ممکن است فسفر بیشتری نسبت به نیاز فرد داشته باشد.
روش‌های درمان فسفر بالا
اگر آزمایش خون نشان دهد که فسفر شما بالا است، ممکن است به دلایل زیر باشد:
- بیماری کلیوی.
- هیپوپاراتیروئیدیسم، که در آن غده پاراتیروئید به اندازه کافی هورمون لازم تولید نمی‌کند.
- مقدار زیادی ویتامین D در بدن شما وجود دارد.
- غذاهایی که می‌خورید، بیش از حد فسفر دارند.
- کتواسیدوز دیابتی، که یک عارضه خطرناک برای دیابت است.
اگر آزمایش نشان دهد که فسفر شما پایین است، ممکن است به یکی از دلایل زیر باشد:
- هایپرپاراتیروئیدیسم، که در آن غده پاراتیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند.
- سوء تغذیه.
- نوشیدن الکل.
- پوکی استخوان، که باعث نرم شدن و تغییر شکل استخوان‌ها می‌شود و به دلیل کمبود ویتامین D بروز می‌کند. در کودکان، به این حالت ریکتز گفته می‌شود.
اگر میزان فسفر شما طبیعی نیست، لازم نیست فکر کنید که حتماً یک بیماری دارید که نیاز به درمان دارد.
عوامل دیگری مانند نوع غذایی که می‌خورید نیز می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. همچنین، کودکان معمولاً سطح فسفر بالاتری دارند زیرا استخوان‌هایشان در حال رشد است.
اگر سوالی درباره نتایج خود دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
کلیه‌ها معمولاً فسفر اضافی را از خون پاک کرده و خارج می‌کنند. اگر سطح فسفر در خون شما خیلی بالا یا پایین باشد، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کلیوی یا مشکل جدی دیگری باشد.
فسفر یک ماده شیمیایی است که در بدن وجود دارد و به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می‌شود.
کلیه‌ها به طور طبیعی میزان فسفر را کنترل می‌کنند. با این حال، اگر کلیه‌ها به خوبی کار نکنند، ممکن است نتوانند فسفر کافی را از بین ببرند و این باعث افزایش سطح آن در بدن می‌شود.
درمان بالا بودن سطح فسفر بستگی به شرایط خاص فرد دارد. برای افرادی که مشکل کلیوی دارند، معمولاً ترکیبی از رژیم غذایی و داروها برای کنترل سطح فسفر استفاده می‌شود.
مقدار نیاز بدن به فسفر چقدر است؟
مقدار فسفر موردنیاز هر فرد به سن او بستگی دارد.
بزرگسالان به فسفر کمتری نسبت به نوجوانان ۹ تا ۱۸ ساله نیاز دارند، در حالی که بزرگسالان باید بیشتر از کودکان زیر هشت سال فسفر دریافت کنند.
مؤسسه‌ی لینوس پائینینگ میزان فسفر مورد نیاز بر اساس سن را به شکل زیر اعلام کرده است:
- بزرگسالان (۱۹ سال و بالاتر): ۷۰۰ میلی‌گرم
- نوجوانان (۹ تا ۱۸ سال): ۱۲۵۰ میلی‌گرم
- کودکان (۴ تا ۸ سال): ۵۰۰ میلی‌گرم
- خردسالان (۱ تا ۳ سال): ۴۶۰ میلی‌گرم
- نوزادان (۷ تا ۱۲ ماه): ۲۷۵ میلی‌گرم
- نوزادان (۰ تا ۶ ماه): ۱۰۰ میلی‌گرم
بسیاری از افراد نیازی به مصرف مکمل‌های فسفر (قرص فسفر) ندارند و بیشتر افراد می‌توانند مقدار لازم فسفر را از طریق
رژیم‌غذایی روزانه دریافت کنند.
خطرات فسفر بالا در بدن
عوارض کمبود فسفر در بدن
- درد در مفاصل و استخوان‌ها؛
- کاهش اشتها؛
- احساس اضطراب یا تحریک‌پذیری؛
- خستگی مفرط؛
- پوکی استخوان در کودکان.
اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا اگر نیاز دارید، از غذاهای که فسفر بیشتری دارند یا مکمل‌های فسفر برای جبران کمبود این ماده معدنی استفاده کنید.
مضرات مصرف بیش از حد فسفر در بدن
مصرف بیش از حد فسفر ممکن است باعث مسمومیت غذایی شود. به طور کلی، دریافت مواد معدنی بیشتر از نیاز بدن می‌تواند باعث مشکلاتی مانند اسهال و سفت شدن اندام‌ها و بافت‌های نرم شود.
افزایش سطح فسفر می‌تواند مانع جذب مواد معدنی دیگری مانند آهن، کلسیم، منگنز و زینک شود. ممکن است فسفر با کلسیم ترکیب شود و در بافت‌های ماهیچه‌ای رسوب کند.
افزایش میزان فسفر در خون معمولا نادر است. تنها بیماران کلیوی یا افرادی که نمی‌توانند کلسیم را تنظیم کنند، ممکن است دچار افزایش سطح فسفر در خون شوند.
برخی از داروها نیز می‌توانند سطح فسفر در بدن را کاهش دهند. از جمله:
انسولین؛
داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین؛
داروهای کورتیکواستروئید؛
آنتی‌اسیدها؛
داروهای ضدانعقاد.
بیشتر بخوانید :
