علت از دست دادن حس بویایی (آنوسمی)+درمان (2 نکته مهم)

آنوسمی چیست؟ آیا شما آنوسمی دارید!؟

با این بخش از رضیم همراه باشید تا با علت آنوسمی و درمان این عارضه آشنا شوید.

مقدمه ای در مورد آنوسمی

از دست دادن حس بویایی یا آنوسمی، به معنای عدم توانایی در احساس بویایی است که به دلیل التهاب در ناحیه بینی و بسته شدن مجاری بینی اتفاق می‌افتد. این مشکل یکی از بیماری‌های رایج به ویژه در افراد مسن است و بین ۲ تا ۱۰ درصد از جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در جوامع با فرهنگ بالا، این مشکل کمتر مشاهده می‌شود.

این عارضه بیشتر در مردان دیده می‌شود و حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد از موارد آنوسمی به بیماری‌های انسدادی بینی مربوط می‌شود که شامل پولیپ‌های بینی، آلرژی، تورم مخاط بینی و تومورهایی هستند که به انسداد منجر می‌شوند. انسداد بینی باعث کاهش جریان هوای مورد نیاز به قسمت‌های بالایی بینی، یعنی جایی که پیاز بویایی قرار دارد، می‌شود. بیماری‌های عفونی در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی نیز می‌توانند منجر به انسداد و در نتیجه آنوسمی شوند.

این عفونت‌ها، چه ویروسی و چه باکتریایی، می‌توانند به پیاز بویایی آسیب بزنند و عصب بویایی را فلج کنند، که به از بین رفتن حس بویایی منجر می‌شود. در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از عفونت‌های ویروسی ممکن است باعث از دست رفتن دائمی حس بویایی شوند و این مورد در زنان بیشتر از مردان است. زنانی در سنین ۵۰ تا ۷۰ سالگی بیشتر در معرض ابتلا به آنوسمی هستند. همچنین آسیب به سر نیز می‌تواند یکی از دلایل بروز آنوسمی باشد، به طوری که ۳ تا ۵ درصد از افراد آسیب‌دیدگان ممکن است متوجه نشوند که دچار ضربه شده‌اند، اما علائم آنوسمی را تجربه کنند.

درمان دارویی معمولاً برای بیمارانی که بر اثر عفونت ویروسی دچار مشکل شده‌اند، انجام می‌شود، در حالی که جراحی می‌تواند برای برطرف کردن انحراف، پولیپ و برداشتن تومور به کار رود. تومورهایی که به بافت‌های مغز و سقف بینی آسیب می‌زنند نیز می‌توانند در ایجاد آنوسمی تأثیرگذار باشند. اگر حس بویایی به طور کلی از بین برود، به آنومی گفته می‌شود که اهمیت ویژه‌ای دارد. آنوسمی بعد از ضربه‌های مغزی و تومورهای ناحیه پیشانی شایع‌تر است. در سیگاری‌ها و افرادی که رینیت آلرژیک مزمن دارند، کاهش بویایی دوطرفه یا “هیپوسمی” قابل مشاهده است.

شایع ترین علت هیپوسمی

از جمله دلایل شایع برای کاهش حس بویایی، سیگار کشیدن به صورت شدید و مزمن محسوب می‌شود. کاکوسمی به حالتی گفته می‌شود که فرد بوی ناخوشایندی را احساس کند. بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون نیز دچار اختلال بویایی می‌شوند که این مشکل می‌تواند یکطرفه یا دوطرفه باشد.

علل مختلفی وجود دارد که می‌تواند به سلول‌های عصبی آسیب رسانده و فرآیند پیام‌رسانی را مختل کند.

این عوامل شامل:

انسداد بینی ناشی از سرماخوردگی، عفونت‌های تنفسی فوقانی و آلرژی می‌توانند منجر به آنوسمی شوند.

وجود بیماری‌هایی مانند:

چاقی، دیابت، آلزایمر، پارکینسون و MS نیز می‌توانند باعث از بین رفتن حس بویایی در افراد گردند. آشکارترین علامت این مشکل، فقدان حس بویایی است. پزشک می‌تواند با استفاده از ابزارهای خاص، داخل بینی را برای وجود پولیپ یا رشد آن بررسی کند. اگر مشکلی مشاهده کند، به منظور تشخیص دقیق‌تر، ممکن است CT اسکن، MRI و اندوسکوپی بینی را توصیه کند. هیچ درمان خاصی برای اختلالات بویایی وجود ندارد. اگر آنوسمی به دلیل مصرف داروهای خاص باشد، می‌توان با تعدیل یا تغییر در دارو علائم را کم کرد. نوع درمان بستگی به منبع و عوامل بروز این مشکل دارد. در برخی موارد، پزشک از جراحی یا درمان دارویی با آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کند. مصرف دخانیات، قلیان و آلودگی هوا نیز می‌تواند باعث تشدید این مشکل شود. بوییدن میوه‌ها و ادویه‌ها …

“`

تازه‌ها و گیاهان دارویی می‌توانند به باز شدن مجاری بینی کمک زیادی کنند.

درمان فقدان حس بویایی

هیچ درمان خاصی برای مشکلات بویایی وجود ندارد. اگر مشکل شما به خاطر داروها باشد، تنظیم یا تغییر دارو ممکن است به بهبود حال شما کمک کند. اگر یک بیماری دیگر علت مشکل بویایی باشد، معمولاً با درمان آن بیماری حس بویایی هم برمیگردد. در صورتی که احتقان بینی به علت حساسیت یا سرماخوردگی باشد، نیازی به درمان ویژه‌ای نیست و این مشکل معمولاً خود به خود بهتر می‌شود. استفاده موقت از ضد احتقان بینی ممکن است راه بینی را باز کند تا بتوانید راحت‌تر نفس بکشید.

اما اگر با استفاده از ضد احتقان وضعیت بدتر شود یا بعد از چند روز بهبود نیابد، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است عفونت داشته باشید و به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید یا ممکن است یک مشکل پزشکی دیگر وجود داشته باشد. اگر پولیپ یا رشد دیگری در بینی وجود داشته باشد، ممکن است برای حل مشکل و بازگشت حس بویایی به جراحی نیاز داشته باشید. اگر شک دارید که یک دارو روی حس بویایی‌تان تاثیر می‌گذارد، با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید گزینه‌های بهتری وجود دارد یا خیر. اما هرگز بدون مشورت با پزشک خود دارو را متوقف نکنید.

گاهی اوقات فرد دوباره حس بویایی خود را به دست می‌آورد، اما متاسفانه، فقدان حس بویایی به دلیل افزایش سن همیشه قابل درمان نیست. با این حال، می‌توانید با انجام بعضی اقدامات زندگی مطمئن‌تر و بهتری داشته باشید. مثلاً در خانه و محل کار خود دستگاه‌های آشکارساز آتش و هشدار دهنده دود نصب کنید و در مورد ایمنی مواد غذایی که دارید، دقت بیشتری داشته باشید و از خوردن مواد غذایی مشکوک پرهیز کنید. اگر سیگار می‌کشید، بهتر است این عادت را ترک کنید.

————————————————————————–

گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی