علت افزایش آنزیم های کبدی چیست؟! (2 نکته مهم)

“`html

“`

کبد یا جگر یکی از غدد اصلی بدن است که در فرآیندهای متابولیکی مانند هضم غذاها نقش مهمی دارد. تمام خون که از دستگاه گوارش می‌آید از طریق ورید باب به کبد می‌رسد و تمام موادی که از لوله گوارش جذب شده‌اند، به کبد می‌رسند.

یکی دیگر از وظایف کبد، سمزدایی است. این به این معناست که کبد سموم را از بدن می‌گيرد و آن‌ها را به مواد بی‌ضرر تبدیل می‌کند. همچنین کبد مسئول متابولیسم داروها در بدن است. کبد در خون‌سازی (قبل از تولد)، مقابله با عفونت‌ها، تأمین انرژی سریع در مواقع نیاز، ذخیره آهن و غیره نیز فعالیت می‌کند.

اگر آنزیم‌های کبدی افزایش یابند، ممکن است نشان‌دهنده التهاب یا آسیب سلول‌های کبد باشد. وقتی سلول‌های کبدی آسیب می‌بینند یا ملتهب می‌شوند، برخی مواد شیمیایی مثل آنزیم‌های کبدی را بیش از حد طبیعی وارد خون می‌کنند و این باعث افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون خواهد شد.

آنزیم‌های کبدی که معمولاً افزایش می‌یابند:

• آلانین ترانس آمیناز (ALT)
• آسپارتات ترانس آمیناز (AST)

افزایش آنزیم‌های کبدی می‌تواند در یک آزمایش خون معمولی مشخص شود. در بیشتر موارد، این افزایش معمولاً موقتی و کم‌خطر است. اگر آزمایش خون شما نشان دهد که آنزیم‌های کبدی‌تان بالا است، بهتر است از پزشک بپرسید که علت آن چه می‌تواند باشد.

علت‌های مهم افزایش آنزیم‌های کبدی

پزشک با بررسی داروهایی که بیمار مصرف می‌کند، علایم و آزمایش‌های دیگر، علت افزایش آنزیم‌های کبدی را مشخص می‌کند.

• استفاده از برخی داروها مانند داروهای استاتین که برای کاهش کلسترول خون هستند.
• نوشیدن الکل
• نارسایی قلبی
• هپاتیت A، B و C
• بیماری کبد چرب غیرالکی
• چاقی
• برخی داروهای مسکن مانند استامینوفن
• هپاتیت الکی (التهاب کبد ناشی از مصرف الکل)
• هپاتیت خودایمنی (التهاب کبد به دلیل اختلال خود ایمنی)
• سیروز کبدی
• عفونت سیتومگالو ویروس
• درماتومیوزیت (بیماری التهابی که موجب ضعف عضلات و جوش‌های پوستی می‌شود)
• التهاب کیسه صفرا
• سکته قلبی
• تجمع زیاد آهن در بدن
• کم‌کاری تیروئید
• سرطان کبد
• بیماری مونونوکلئوز
• دیستروفی عضلانی (بیماری ارثی که موجب ضعف پیشرونده عضلات می‌شود)
• التهاب پانکراس
• پلی میوزیت (بیماری التهابی که موجب ضعف عضلات می‌شود)
• هپاتیت سمی (التهاب کبد ناشی از داروها و سموم)
• بیماری ویلسون (تجمع بیش از حد مس در بدن)
• چه بیماری‌های کبدی باعث افزایش غیرطبیعی آمینوترانسفرازها می‌شوند؟
• بالاترین میزان ALT و AST به علت مرگ گسترده سلول‌های کبدی ایجاد می‌شود که معمولاً به دلیل هپاتیت A ویروسی حاد، هپاتیت B یا آسیب کبدی ناشی از دوز بالای استامینوفن رخ می‌دهد.
• این حالت همچنین وقتی پیش می‌آید که کبد به دلیل کمبود اکسیژن و مواد مغذی دچار شوک می‌شود. در این شرایط، سطح ALT و AST می‌تواند از ۱۰ برابر حالت نرمال تا هزاران واحد در لیتر متغیر باشد.
• افزایش خفیف تا متوسط آنزیم‌های کبدی معمولاً در آزمایش‌های روتین خون دیده می‌شود و معمولاً نشان‌دهنده مشکلی جدی نیست.
• در این شرایط، سطح ALT و AST معمولاً بین ۲ برابر حالت طبیعی تا چندصد واحد در لیتر است. شایع‌ترین علت افزایش خفیف تا متوسط آنزیم‌های کبدی، کبد چرب است.
• در ایالات متحده، شایع‌ترین دلیل ابتلا به کبد چرب، مصرف نادرست الکل است. سایر دلایل…

“`html

کبد چرب معمولاً با دیابت نوع دوم و چاقی همراه است. همچنین هپاتیت C مزمن یکی از دلایل عمده‌ای است که می‌تواند منجر به بالا رفتن خفیف تا متوسط آنزیم‌های کبدی شود.



چه داروهایی می‌توانند باعث بالا رفتن سطح آنزیم‌ها شوند؟

گروهی از داروها وجود دارند که می‌توانند سطح آنزیم‌های کبدی را افزایش دهند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

1. داروهایی که برای کاهش درد استفاده می‌شوند مانند آسپرین، استامینوفن (Tynlenol)، ایبوپروفن (Motrin، Advil)، ناپروکسن (Naposyn)، دیکلوفناک (Voltaren) و فنیل بوتازون (Butazolidine).
2. داروهای ضد صرع شامل فنی توئین (Dilantin)، والپروئیک اسید، کاربامازپین (Tegretol) و فنوباربیتال.
3. آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین‌ها، سولفونامیدها، ایزونیازید (INH)، سولفامتوکسازول، تری متوپریم و نیتروفورانتوئین و …
4. داروهای کاهش‌دهنده کلسترول، شامل استاتین‌ها (Lipitor، Pravachol، Mevacor و…) و نیاسین و همچنین داروهای ضد افسردگی از نوع سه حلقه‌ای.

بالا رفتن آنزیم‌های کبدی معمولاً بعد از قطع دارو، طی چند هفته یا چند ماه به حالت طبیعی باز می‌گردد.

دلایل بالا رفتن غیرطبیعی آنزیم‌های کبدی چه هستند؟

دلایل نادر بالا رفتن آنزیم‌های کبدی در ایالات متحده شامل هپاتیت B مزمن، هِماکروماتوزیس، بیماری ویلسون، کمبود آلفا-1-آنتی تریپسین، بیماری سلیاک، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و التهاب هپاتیت خودایمنی است. هپاتیت B می‌تواند موجب مشکلات کبدی درازمدت و تغییرات غیرطبیعی در آنزیم‌های کبدی شود، هرچند این حالت به اندازه هپاتیت C رایج نیست.

هَماکروماتوزیس یک اختلال ژنتیکی است که در آن بدن آهن بیش از حد جذب می‌کند و این امر می‌تواند منجر به انباشته شدن آهن در کبد، التهاب، زخم و جوشگاه کبدی شود.

بیماری ویلسون یک بیماری ارثی است که به تجمع مس در بافت‌ها (مثل کبد و مغز) منجر می‌شود. این تجمع می‌تواند باعث التهاب کبدی شود و در مغز مشکلات حرکتی و روانی به وجود بیاورد.

کمبود آلفا-1-آنتی تریپسین نیز یک اختلال ارثی است که باعث بیماری‌های مزمن ریوی (امفیزم) و مشکلات کبدی می‌شود.

التهاب خودایمنی کبد نتیجه آسیب به کبد است که به خاطر حمله آنتی بادی‌های بدن به کبد اتفاق می‌افتد. بیماری سلیاک هم به روده کوچک مربوط می‌شود و در آن، فرد به گلوتن حساسیت دارد، که می‌تواند منجر به گاز، نفخ، اسهال و در نهایت سوءتغذیه شود.

افراد مبتلا به سلیاک ممکن است سطوح غیرطبیعی از آنزیم‌های ALT و AST را در خون خود داشته باشند. بیماری کرون و کولیت اولسراتیو بر اثر التهاب مزمن روده‌ها به وقوع می‌پیوندند و در این بیماران، ممکن است التهاب کبد یا مجاری صفراوی (کولانژیت اسکلروزان اولیه) نیز ایجاد شود که نتیجه‌اش تغییرات غیرطبیعی در نتایج آزمایش‌های کبدی است.

افزایش غیرطبیعی آنزیم‌ها به ندرت می‌تواند نشانه‌ای از سرطان کبد باشد. سرطانی که از سلول‌های کبدی منشأ می‌گیرد، کارسینومای هپاتوسلولار یا هپاتوم نامیده می‌شود. همچنین، اگر سرطان از سایر اعضای بدن (همچون روده بزرگ، پانکراس، معده و…) به کبد سرایت کند، به آن متاستاتیک مالینینسیز گفته می‌شود.

افراد سالم چگونه از نظر سطح آمینوترانسفرازها بررسی می‌شوند؟

“““html

ارزیابی می گردند؟

برای ارزیابی افرادی که آنزیم‌های کبدی‌شان غیرطبیعی است، باید هر فرد به صورت جداگانه بررسی شود. پزشک ممکن است نتایج آزمایش‌های قبلی را بخواهد تا با نتایج جدید مقایسه کند. اگر آزمایش‌های قبلی وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش خون را در چند هفته یا ماه آینده تکرار کند تا ببیند آیا این سطح غیرطبیعی ادامه دارد یا خیر. پزشک همچنین عوامل خطر بیماری هپاتیت B یا C را ارزیابی می‌کند، که شامل مواردی مثل روابط جنسی، تاریخچه انتقال خون، استفاده از داروهای تزریقی و قرارگرفتن در معرض محصولات خونی می‌شود.

تاریخچه خانوادگی بیماری‌های کبدی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های ارثی مثل هماکروماتوزیس، بیماری ویلسون یا کمبود alpha-1-antitrypsin را افزایش دهد. الگوی غیرعادی آنزیم‌های کبدی می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره بیماری‌های کبدی ارائه دهد. به عنوان مثال، بیشتر بیماران مبتلا به بیماری کبد الکلی معمولاً سطح آنزیم‌های غیرطبیعی دارند که البته شدت آن کمتر از بیماری هپاتیت ویروسی حاد است. در کبد الکلی، میزان آنزیم AST معمولاً بیشتر از ALT است و این مقادیر معمولاً زیر ۳۰۰ واحد در لیتر برای AST و زیر ۱۰۰ واحد در لیتر برای ALT هستند. اگر الکل یا دارو علت غیرطبیعی بودن آنزیم‌های کبدی باشد، با قطع مصرف آن‌ها (زیر نظر پزشک) ممکن است سطح آنزیم‌ها طی هفته‌ها یا ماه‌ها به حالت نرمال برگردد.

اگر چاقی دلیل ایجاد کبد چرب باشد، کاهش وزن به میزان 5 تا 10 درصد می‌تواند باعث بازگشت آنزیم‌ها به سطح نرمال شود. اگر سطح آنزیم‌ها همچنان غیرطبیعی باقی بماند، حتی پس از قطع الکل، کاهش وزن و قطع دارو، آزمایش‌های خون می‌تواند به تشخیص ادامه روند درمان کمک کند. خون می‌تواند از نظر وجود ویروس‌های هپاتیت B و C و آنتی بادی‌های مرتبط با آن‌ها آزمایش شود. سطح آهن خون، آهن اشباع شده و فریتین که میزان آهن ذخیره شده در بدن است، معمولاً در بیماران مبتلا به هماکروماتوزیس افزایش می‌یابد.

سطح خونی ماده‌ای به نام Ceruloplasmin معمولاً در بیماران مبتلا به ویلسون کاهش می‌یابد. سطح خونی آنتی بادی‌های مشخص (آنتی نوکلئار آنتی بادی یا ANA، آنتی بادی‌های ضد ماهیچه‌ای anti-smooth و آنتی بادی‌های ضد کبدی و آنتی بادی میکروزوم کلیه) در بیماران مبتلا به التهاب هپاتیت اتوایمون معمولاً افزایش می‌یابد.

بیوپسی کبد روشی است که در آن یک سوزن از طریق پوست به بخش راست بالای شکم وارد می‌شود و یک لایه نازک از بافت کبدی برای آزمایش زیر میکروسکوپ برداشته می‌شود. البته این روش برای همه افراد با سطح آنزیم کبدی غیرطبیعی ضروری نیست.

پزشک معمولاً این روش را در موارد زیر توصیه می‌کند:

۱) اگر اطلاعات به‌دست آمده از بیوپسی احتمالأ در برنامه‌ریزی درمانی کمک کند.

۲) اگر پزشک نیاز داشته باشد که اندازه و شدت آسیب و التهاب کبدی را بررسی کند.

۳) به منظور ارزیابی تأثیر درمان.

بیوپسی کبد بهترین روش برای تأیید تشخیص شرایطی است که قابل درمان هستند. بیماری‌های کبدی که ممکن است درمان شوند شامل هپاتیت B و C، هماکروماتوزیس، بیماری ویلسون، التهاب هپاتیت اتوایمون و کمبود alpha-1-antitrypsin هستند.

کنترل کردن سطوح آمینوترانسفرازها چگونه است؟

مسئله بسیار مهم این است که آزمایش‌های دوره‌ای AST (SGOT) و ALT (SGPT) باید به مرور زمان انجام شود. این‌گونه می‌توان تعیین کرد که آیا سطح سرمی افزایش یافته، ثابت مانده یا کاهش یافته است. مثلاً، بیماران مبتلا به هپاتیت C مزمن باید به صورت دوره‌ای از نظر آزمایش‌های آنزیمی ارزیابی شوند. هر گونه واکنش به درمان که به کاهش آنزیم‌های کبدی به سطح طبیعی یا نزدیک به آن منجر شود، مورد توجه است. بیماران مبتلا به هپاتیت C که پس از اتمام دوره درمان دوباره به بیماری دچار می‌شوند، معمولاً سطح غیرطبیعی آنزیم‌های کبدی دارند.

“`

را نشان می دهند.

سایر آنزیم‌های کبدی چگونه خواهند بود؟

علاوه بر آنزیم‌های AST و ALT، آنزیم‌های دیگری مانند آلکالین فسفات، ۵¢-nucleotidase و گاماگلوتامیل ترانس پپتیداز (GGT) نیز هستند که برای تشخیص بیماری‌های کبدی مورد بررسی قرار می‌گیرند. اما ما تمرکز خود را بیشتر روی آنزیم‌های AST و ALT گذاشته‌ایم، چون این دو آنزیم ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و خیلی مهم هستند. این دو آنزیم در دسته مهم‌ترین آنزیم‌های کبدی قرار می‌گیرند.

اگر سوال یا نکته‌ای در مورد بالا رفتن آنزیم‌های کبدی دارید، لطفاً آن را در بخش نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.

منبع: پارس طب

مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی

سایت رضیم