علت التهاب زبان (گلوسیت) چیست؟ (2 نکته مهم)

التهاب دردناک زبان

گلوسیت به معنای التهاب شدید یا دائمی زبان به دلایل مختلف است که بعضی اوقات ممکن است مسری باشد. گلوسیت می‌تواند به‌طور خودبخود یا به‌دلیل سایر بیماری‌ها ایجاد شود. برخی از دلایل التهاب زبان جدی و خطرناک هستند. گلوسیت به معنای التهاب شدید یا دائمی زبان است که بر اثر دلایل مختلف رخ می‌دهد. گاهی اوقات مسری است، اما سرطانی نیست. گلوسیت می‌تواند خودبخود یا بر اثر بیماری‌های دیگر ایجاد شود. برخی از دلایل التهاب زبان خطرناک هستند، مانند آنمی پرنیشیوز و پمفیگوس ولگاریس و برخی دلایل غیر خطرناک مانند گاز گرفتن زبان.

باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها از جمله عوامل گلوسیت هستند و همچنین تماس با مواد محرک و آلرژی‌های غذایی مانند غذاهای داغ، نوشیدنی‌ها، غذاهای تند، تنباکو و الکل نیز می‌تواند باعث ایجاد گلوسیت شود. همچنین، داروها یکی از علل مهم التهاب زبان هستند. از جمله عفونت‌های مهمی که می‌تواند باعث گلوسیت شود می‌توان به عفونت تب‌خال، سیفلیس، عفونت قارچی و عفونت استرپتوکوکی اشاره کرد.

از آلرژی‌ها که موجب گلوسیت می‌شوند میتوان به: محصولات بهداشت دهان مانند دهان‌شویه‌ها، نخ دندان، محافظ‌های دهان، خلال دندان، و آلرژی‌های دارویی و غذایی اشاره کرد.

علل التهاب زبان

• از عوامل التهاب زبان می‌توان به آلرژی به خمیردندان، دهان‌شویه، خوشبوکننده‌ها، رنگ‌های آبنبات، پلاستیک دندان‌های مصنوعی و یا نگهدارنده‌های دندان مصنوعی و برخی داروهای فشار خون اشاره کرد.

• التهاب زبان یا گلوسیت ممکن است به دلیل خشکی دهان، زمانی که غدد تولید کننده بزاق از کار بیفتند (سندروم شوگرن) ایجاد شود.

• عفونت‌های باکتریایی و ویروسی (مانند تبخال دهانی) نیز می‌توانند باعث التهاب زبان شوند.

• آسیب‌های ناشی از سوختگی، لبه‌های تیز دندان‌ها، آسیب‌های دندان‌پزشکی و یا ضربه‌های دیگر نیز می‌توانند از دیگر عوامل التهاب زبان باشند.

• کمبود آهن و برخی ویتامین‌های گروه B مانند ویتامین B12، B6 و B9 (فولات) نیز می‌توانند منجر به التهاب زبان شوند.

• اضطراب و افسردگی نیز می‌توانند از دیگر دلایل التهاب زبان باشند.

• بیماری‌های پوستی مانند لیکن پلان دهانی، اریتما، آفت، پمفیگوس ولگاریس، سیفلیس و غیره نیز ممکن است به التهاب زبان منجر شوند.

• التهاب زبان ممکن است به دلیل تأثیر مواد تحریک‌کننده‌ای مانند تنباکو، الکل و غذاهای داغ ایجاد شود.

• عفونت‌های قارچی دهان می‌توانند باعث التهاب زبان شوند.

• التهاب زبان گاهی اوقات به دلیل پروتز دندان که فشار زیادی به لثه‌ها وارد می‌کند – یا استفاده مفرط از مسواک و یا نخ دندان ایجاد می‌شود.

• مصرف زیاد نوشیدنی‌های اسیدی نیز از دیگر دلایل التهاب زبان است.

التهاب زبان و عوامل تشدید کننده آن

• سیگار کشیدن التهاب زبان (گلوسیت) را تشدید می‌کند.

• التهاب زبان در صورت تماس با مواد شیمیایی تحریک‌کننده یا خورنده به شدت بدتر خواهد شد.

• الکلیسم و سوء تغذیه، به ویژه کمبود ویتامین‌ها، می‌توانند التهاب زبان را تشدید کنند.

• اضطراب یا افسردگی نیز می‌تواند به التهاب زبان آسیب برساند.

• بیماری دیابت شیرین نیز از عوامل موثر در تشدید التهاب زبان است.

علائم التهاب زبان عبارتند از:

• از علائم التهاب زبان می‌توان به گلودرد اشاره کرد.
• سختی در جویدن و بلعیدن غذا و همچنین صحبت کردن از علائم التهاب زبان است.
• نرمی سطح زبان، زخم و نازک شدن آن از دیگر نشانه‌ها هستند.
• تغییر رنگ زبان نیز می‌تواند نمایانگر التهاب باشد. اگر رنگ زبان بی‌رنگ باشد، نشان‌دهنده کم‌خونی شدید است. اگر رنگ زبان قرمز پررنگ شود، به دلیل کمبود ویتامین‌های گروه B است.
• ورم زبان، احساس سوزش در دهان و نوک زبان هم می‌تواند از دیگر علائم التهاب زبان باشد.
• نشانه‌ی دیگر
  “““html
• التهاب زبان باعث ایجاد احساس خشکی در دهان، کاهش بزاق و مشکلات بهداشت دهان می‌شود.
• از دیگر نشانه‌های التهاب زبان، افزایش تشنگی است.
• گلودرد و از دست دادن حس چشایی نیز از علائم التهاب زبان به شمار می‌آید.

عوامل خطر برای التهاب زبان چیست؟

عوامل خطر برای ابتلا به التهاب زبان شامل سن بالا(پیری)، مصرف الکل، استفاده از دندان مصنوعی، سابقه خانوادگی ابتلا به التهاب زبان، سوء تغذیه، بهداشت ضعیف دهان، مصرف سیگار یا تنباکو و ضعف سیستم ایمنی است.

چگونه خطر ابتلاء به التهاب زبان را کاهش دهیم:

1- از نوشیدن مایعات داغ و خوردن غذاهای تند پرهیز کنید.
2- یک رژیم غذایی متعادل را رعایت کنید.
3- از دندان مصنوعی مناسب استفاده کنید تا به دهان و زبان آسیب نرساند.
4- نوشیدن الکل را متوقف کنید.
5- به بهداشت دهان توجه کنید و روزانه حداقل دو بار مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
6- عفونت‌های دهانی مانند سیفلیس و عفونت‌های قارچی را درمان کنید.
7- استعمال دخانیات و تنباکو را قطع کنید.
8- از کمبود ویتامین‌ها جلوگیری نمایید.
9- از تماس با مواد شیمیایی تحریک‌کننده یا خورنده خودداری کنید.
10- با اضطراب یا افسردگی خود مقابله کنید.
11- از دیابت شیرین آگاه باشید.

پیشگیری از التهاب زبان

• بهداشت دهان را رعایت کنید. دندان‌ها و زبان را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و هر روز نخ دندان بزنید. همچنین، مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید.
• سیگار نکشید.
• برای پیشگیری از آسیب به زبان، در ورزش‌های تماسی یا دوچرخه‌سواری از محافظ سر استفاده کنید.

عواقب مورد انتظار

اگر درمان به موقع انجام شود، معمولاً در عرض دو هفته بهبود می‌یابد.

عوارض احتمالی التهاب زبان

اگر التهاب زبان به درستی درمان نشود، ممکن است مزمن شود.

بهترین راه درمان التهاب زبان

• آزمون‌های تشخیصی مانند آزمایش خون یا بیوپسی ممکن است برای شناسایی اختلالات زمینه‌ای ضروری باشند.
• درمان بستگی به علت اصلی دارد و استفاده از ابزارهای کمک‌کننده نیز به این روند کمک می‌کند.
• بررسی کنید که آیا خوردن غذاهای خاص تأثیر بر التهاب زبان دارد یا نه. غذاهای تحریک‌کننده می‌توانند شامل شکلات، مرکبات، غذاهای اسیدی (سرکه، ترشیجات)، آجیل شور یا چیپس سیب‌زمینی باشند.
• هر روز سه بار یا بیشتر، دهان خود را با محلول نمک (نصف قاشق چای‌خوری در 250 سی‌سی آب) بشویید.
• اگر التهاب زبان ناشی از دندان یا دندان مصنوعی خراب باشد، حتماً با دندانپزشک مشورت کنید. تا زمانی که علت رفع نشود، التهاب بهبود نخواهد یافت.

داروها

برای دردهای خفیف، می‌توانید از داروهای بدون نسخه مثل دهان‌شوی‌های بی‌حس‌کننده یا استامینوفن استفاده کنید.
همچنین ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها یا بی‌حس‌کننده‌های موضعی برای درمان عفونت و درد تجویز شوند.

فعالیت در زمان ابتلا به بیماری

هیچگونه محدودیتی در فعالیت وجود ندارد.

رژیم غذایی

غیر از اجتناب از غذاهایی که التهاب را تشدید می‌کنند، رژیم غذایی خاصی نیاز نیست. در طول بهبودی، از مایعات فراوان و یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید. برای کاهش درد، مایعات را با نی بنوشید. غذاهایی که درد کمی ایجاد می‌کنند شامل شیر، ژلاتین مایع، ماست، بستنی و فرنی هستند.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

• اگر تب ایجاد شود.
• اگر علائم بعد از 3 روز درمان بهبود نیابند.
• اگر درد غیرقابل تحمل شود و با درمان تسکین پیدا نکند.
• اگر بثورات پوستی ظاهر شوند.
• اگر وزن کاهش یابد.
• اگر زبان متورم شود و مانع بلع شود.