علت ایجاد فیبروآدنوم پستان چیست؟ آیا قابل درمان است؟ (2 نکته مهم)
فیبروآدنوم سینه
فیبروآدنوم یک تودهی خوشخیم پستان است و باعث افزایش خطر سرطان پستان نمی‌شود. این توده‌ها معمولاً در زیر 30 سالگی ظاهر می‌شوند. بیشتر خانم‌ها یک تودهی فیبروآدنوم دارند، اما در 10 تا 15% افراد ممکن است بیش از یک توده در یک پستان یا در پستان دیگر وجود داشته باشد. فیبروآدنوما به خودی خود سرطان سینه نیست، بلکه یک تودهی غیرسرطانی است که معمولاً در زنان در سن 30 سالگی ایجاد می‌شود. اکثر زنان فقط یک توده فیبروآدنوما دارند، اما در 15 درصد اشخاص ممکن است توده‌های بیشتری وجود داشته باشد.
علائم فیبروآدنوم
این توده‌ها برخلاف کیست‌های پستان پر از مایع نیستند، بلکه درون آنها سلول وجود دارد که در پزشکی به آن Solid Mass می‌گویند.
- این توده‌ها شکل واضحی دارند که به راحتی در اطراف آن قابل تشخیص است.
- معمولاً به شکل گرد هستند.
- دارای قوام لاستیکی و نرمی هستند.
- معمولاً بدون علامت هستند (درد یا حساسیتی ندارند).
- زیر دست قابل حرکت هستند.
- معمولاً اندازه آنها کمتر از دو سانتی‌متر است.
نکته قابل توجه این است که این توده‌ها گاهی بیش از 10 سانتی‌متر می‌شوند. اگر اندازه توده بیشتر از 5 سانتی‌متر باشد، در اصطلاح پزشکی به آن Giant Fibrodenoma می‌گویند، همچنین به آنها فیبروآدنوم غول‌آسا نیز گفته می‌شود. این توده‌ها معمولاً در اندازه‌ی اصلی خود باقی می‌مانند و تغییر نمی‌کنند. ممکن است در برخی موارد کوچکتر شوند، اما بزرگ شدن آنها بسیار نادر است و تنها در شرایطی مثل بارداری و شیردهی ممکن است بزرگتر شوند.
علت ایجاد فیبروآدنوم
یکی از سؤالات رایجی که از دکتر احمدرضا نصیری، جراح سینه، پرسیده می‌شود این است که علت ایجاد فیبروآدنوم چیست؟
بهترین روش برای درک موضوع این است که بدانید پستان طبیعی معمولاً از مجاری شیری، سلول‌های شیری‌ساز و بافت چربی تشکیل شده است. فیبروآدنوم از یک قسمت به نام لبول شروع می‌شود و در این توده، بافت چربی و داکت‌های اطراف سینه جمع می‌شود و توده‌ای را ایجاد می‌کند. ویژگی این توده‌ها این است که سفت و نرم هستند و وقتی لمس می‌شوند، مانند تیله قابل حس و حرکت هستند.
با این حال، هنوز دانشمندان و پزشکان نتوانسته‌اند علت دقیق ایجاد فیبروآدنوم را شناسایی کنند، اما متوجه شده‌اند که این توده‌ها معمولاً در سن 30 سالگی شروع می‌شوند و پس از یائسگی احتمال کاهش اندازه آنها وجود دارد. دو هورمون جنسی به نام‌های پروژسترون و استروژن بر روی ایجاد این توده‌ها تاثیر بسیار زیادی دارند.
در برخورد با فیبروآدنوما چه باید کرد؟
اولین کار این است که لازم است تشخیص دقیق شود و تنها روش مطمئن برای این کار، نمونه‌برداری یا برداشتن کامل توده است.
آیا می‌توان نمونه‌برداری را انجام نداد؟
در مواردی که در معاینه و تصویربرداری هیچ علامت مشکوکی وجود نداشته باشد، می‌توان توده را برای مدت کوتاهی (۳-۶ ماه) تحت نظر گرفت. پس از این دوره، باید دوباره معاینه و تصویربرداری انجام شود.
آیا لازم است پس از تشخیص، فیبروآدنوما خارج شود؟
در صورتی که تشخیص با نمونه‌برداری تأیید شود، نیازی به برداشتن توده نخواهد بود.
چگونه می‌توان مطمئن بود که توده خوشخیم است؟
در برخی موارد، بر اساس سن بیمار، اندازه توده و ویژگی‌های تصویربرداری آن، جراح تصمیم می‌گیرد که بررسی بیشتری در مورد طبیعت توده انجام دهد. برای این کار، ممکن است نیاز به نمونه‌برداری یا بیوپسی biopsy باشد. این بیوپسی می‌تواند به صورت سرپایی و توسط سوزن نازک (FNA) انجام شود.
توده‌های خوشخیم پستان می‌توانند از طریق سوزن‌های درشت (CNB) یا با استفاده از تکنیک واکمیوم و همچنین در اتاق عمل خارج شوند. نمونه به‌دست‌آمده به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود و پزشک متخصص آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا از ماهیت توده اطمینان حاصل شود.
درمان فیبروآدنوم چیست؟
تا به امروز، درمان قطعی برای جلوگیری از این توده‌ها مشخص نشده است. گاهی اوقات، بسته به سن بیمار، اندازه توده و دیگر ویژگی‌ها، لازم است که توده از پستان خارج شود. اما در بیشتر موارد باید از روش‌های نمونه‌برداری برای اطمینان از نوع توده استفاده کرد. اگر جراحی انجام نشود و توده در پستان باقی بماند، نیاز به معاینات منظم و دوره‌ای توسط جراح متخصص بیماری‌های پستان وجود دارد و همچنین بررسی‌های رادیولوژیک که معمولاً شامل سونوگرافی است، ولی ممکن است در برخی موارد شامل ماموگرافی یا ام-آر-آی (MRI) نیز باشد. همان‌طور که اشاره شد، در برخی موارد پیشنهاد می‌شود که توده‌های فیبروآدنومی با جراحی از بدن بیمار خارج شوند.
این موارد شامل موارد زیر است:
1. اگر اندازه توده‌ها بیشتر از 3 سانتی‌متر باشد.
2. اگر تعداد توده‌ها بیشتر از 5 عدد باشد.
3. اگر سن بیمار بالای 35 سال باشد.
4. اگر بیمار در گروهی باشد که خطر ابتلا به سرطان پستان در آن بالا باشد، مانند کسانی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان سینه دارند.
5. اگر بیمار نتواند به طور مرتب برای پیگیری درمان به پزشک مراجعه کند.
6. اگر بیمار به دلیل نگرانی بخواهد که این توده‌ها از بدنش خارج شوند.
7. همچنین در بعضی منابع پزشکی توصیه شده است که اگر بیمار قصد بارداری دارد، بهتر است این توده‌ها قبل از بارداری جراحی شوند، زیرا ممکن است در دوران بارداری اندازه آنها تغییر کند و تمایز اینکه این تغییر به دلیل “تغییر ماهیت توده” است یا “تغییرات هورمونی طبیعی در دوران بارداری” دشوار باشد. جراحی در دوران بارداری نیز می‌تواند با مشکلاتی همراه باشد.
آیا لازم است هر ۶ ماه سونوگرافی انجام شود؟
اگر جراحی انجام نشده باشد، بهتر است توده‌ها به مدت ۱ تا ۲ سال تحت نظر باشند، اما نیازی به بررسی بیشتر از این دوره نیست.
