علت بیماری سارکوئیدوز (التهاب بدنی) (2 نکته مهم)

همه چیز درباره بیماری «سارکوئیدوز»

سارکوئیدوز یک بیماری است که با ظهور ندول‌های کوچک (گرانولوم) در بافت‌های ملتهب بدن شناخته می‌شود. این ندول‌های کوچک ممکن است با یکدیگر ترکیب شوند و بزرگ‌تر شوند و در عملکرد طبیعی اعضای بدن مشکل ایجاد کنند.

با این بخش از رضیم همراه باشید تا با بیماری سارکوئیدوز و درمان آن آشنا شوید.

سارکوئیدوز چیست؟

این بیماری تقریباً همیشه بر روی دستگاه تنفسی تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند سایر اندام‌ها مانند پوست، چشم‌ها، عضلات و مفاصل، قلب، کلیه، اعصاب و مغز را نیز تحت تأثیر قرار دهد. گرانولوم‌ها در ریه‌ها می‌توانند باعث تنگی راه‌های هوایی، بزرگ شدن غدد لنفاوی سینه و التهاب یا گاهی ایجاد جوش‌گاه (فیبروز) در بافت ریه شوند. این بیماری، معمولاً در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بیشتر دیده می‌شود و زنان بیشتر دچار آن هستند. سارکوئیدوز در کودکان بسیار نادر است.

در این بیماری، توده‌ای کوچک از بافت غیرطبیعی به نام گرانولوما در برخی اندام‌های خاص بدن شکل می‌گیرد. گرانولوماها، خوشه‌هایی از سلول‌های ایمنی هستند و گاهی اوقات از بین نمی‌روند و باعث التهاب و زخم در بافت می‌شوند. نشانه‌های این بیماری ممکن است در یک قسمت از بدن ظاهر شود یا در چندین قسمت به طور همزمان دیده شود. این بیماری همچنین به نام سارکوئید و سارکوئیدوزیس نیز شناخته می‌شود و شامل تجمع غیرطبیعی سلول‌های التهابی به نام گرانولوماست که به صورت گره‌ای در اندام‌های مختلف بدن تشکیل می‌شود. این گرانولوم‌ها معمولاً در ریه‌ها و غدد لنفاوی وجود دارند، ولی احتمال درگیری هر اندام دیگری نیز وجود دارد. معمولاً ظاهر شدن این بیماری به تدریج است.

این بیماری می‌تواند بی‌علامت باشد یا به شکل‌هایی جدی‌تر بروز کند. بسیاری از بیماران در مراحل اولیه بیماری بهبود می‌یابند، چه به‌طور طبیعی و چه با کمک داروهایی مانند کورتون و متوتروکسات. در موارد نادر، بعضی از بیماران به شکل‌های حادتری دچار می‌شوند و در صورت عدم درمان، ممکن است جان خود را از دست بدهند. تشکیل جوش‌گاه در ریه‌ها در برخی موارد می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود. درگیری قلب نیز ممکن است با علائمی مثل تپش قلب و درد قفسه سینه همراه باشد و در موارد شدید، ۵ تا ۱۰٪ از بیماران دچار آن خواهند شد. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما احتمال دارد که واکنش سیستم ایمنی بدن به یک عامل میکروبی یا شیمیایی باشد، با این حال، این بیماری مسری نیست.

علائم و نشانه‌های سارکوئیدوز

علائم و نشانه‌های این بیماری بسته به اینکه کدام قسمت از بدن آسیب دیده، متفاوتند. بعضی اوقات این علائم به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است سال‌ها باقی بمانند. دیگر اوقات علائم به ناگهان ظاهر می‌شوند و سپس به همان سرعت ناپدید می‌شوند. بسیاری از افرادی که به سارکوئیدوز مبتلا هستند، هیچ علائمی ندارند و این بیماری معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که رادیوگرافی سینه به دلایل دیگر انجام می‌شود.

“`html
———————————————————————————-

علائم عمومی سارکوئیدوز

در بیشتر افراد، سارکوئیدوز با نشانه‌های زیر آغاز می‌شود:

• احساس خستگی
• تب
• ورم غدد لنفی
• کاهش وزن
علائم مربوط به ریه

همه کسانی که به سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند، در نهایت مشکلاتی در ریه‌های خود تجربه خواهند کرد که شامل موارد زیر است:

• سرفه‌های خشک و مداوم
• تنگی نفس
• خس‌خس کردن
• درد در ناحیه سینه

———————————————————————————-

علائم مربوط به پوست

حدود ۲۵ درصد از افرادی که به سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند، دچار علائم پوستی زیر می‌شوند:

• جوش‌ها یا دانه‌های قرمز یا بنفش رنگ که معمولاً روی ساق یا مچ پا ایجاد می‌شوند و احساس گرما و حساسیت دارند.
• زخم‌هایی که ممکن است روی بینی، گونه‌ها یا گوش‌ها ظاهر شوند.
• تغییر رنگ پوست که برخی مناطق بدن تیره‌تر یا روشن‌تر می‌شود.
• برجستگی یا غده‌ای که زیر پوست و معمولاً در اطراف زخم‌ها یا تتوها ایجاد می‌شود.

———————————————————————————-

علائم مربوط به چشم

سارکوئیدوز ممکن است به چشم‌ها آسیب برساند بدون اینکه هیچ نشانه‌ای داشته باشد. به همین دلیل معاینه چشم‌ها بسیار مهم است. نشانه‌های مرتبط با چشم شامل موارد زیر است:

• تاری دید
• درد در ناحیه چشم
• قرمزی شدید چشم‌ها
• حساسیت به نور

———————————————————————————-

چه کسانی بیشتر دچار بیماری سارکوئیدوز می‌شوند؟

این بیماری در سراسر دنیا و در تمامی جنسیت‌ها، نژادها و سنین مختلف مشاهده می‌شود. در عموماً، این بیماری بیشتر در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله دیده می‌شود و زنان کمی بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند. در درصد کمی از موارد، چندین نفر در یک خانواده ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. این بیماری در سیاه‌پوستان آمریکایی ۴ تا ۳ برابر شایع‌تر بوده و ممکن است شدیدتر هم باشد. در کودکان، سارکوئیدوز به ندرت بروز می‌کند.

———————————————————————————-

گرانولوما چیست؟

گرانولوما یک توده‌ای است که از سلول‌های التهابی تشکیل شده است. این توده شامل لنفوسیت‌ها، سلول‌های اپیتلیوئید و سلول‌های ژانت می‌باشد.

———————————————————————————-

سارکوئیدوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

با توجه به اینکه علائم بالینی سارکوئیدوز می‌تواند متفاوت باشد، بیماران ممکن است به تخصص‌های مختلف پزشکی مراجعه کنند. علائم بالینی تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند نژاد، مدت بیماری، محل و وسعت عضو مبتلا متفاوت است. در بسیاری از مواقع، علائم خودبه‌خود برطرف می‌شوند. به‌طور کلی، در نیمی از موارد، وجود بیماری بدون هیچ علامتی و فقط با عکس‌برداری از قفسه سینه که به دلیل دلایل دیگر انجام شده، مشخص می‌شود.

اگر پزشک به سارکوئیدوز مشکوک باشد، براساس تاریخچه بیماری و علائم، از بیمار آزمایش خون، عکس قفسه سینه و تست‌های ریوی می‌گیرد. سایر آزمایش‌های تشخیصی که می‌تواند به تأیید بیماری کمک کند شامل اسکن گالیوم، سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی است. همچنین، انجام بیوپسی از اعضای درگیر در صورت مشاهده گرانولوما غیرکازئوز نیز به تشخیص قطعی کمک خواهد کرد.

———————————————————————————-

سارکوئیدوز چه قسمت‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟

ریه‌ها شایع‌ترین ارگانی هستند که در بیش…

“`

حدود 90% از بیماران به بیماری سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند. بعد از ریه‌ها، چشم‌ها و پوست دومین اعضایی هستند که به‌طور شایع درگیر می‌شوند. اگرچه گرانولوما می‌تواند هر ناحیه‌ای از بدن را تحت تأثیر قرار دهد، مانند: غدد لنفاوی، مفاصل، استخوان‌ها، قلب، کبد، کلیه، سیستم عصبی و طحال و سایر اعضای دیگر.

———————————————————————————-

آیا سارکوئیدوز روشی برای درمان قطعی دارد؟

در حال حاضر درمان قطعی برای سارکوئیدوز وجود ندارد، اما برخی اوقات این بیماری ممکن است به خودی خود یا با درمان دارویی بهتر شود. درمان دارویی می‌تواند علائم را بهبود بخشد، التهاب را کاهش دهد و از رشد گرانولوما جلوگیری کند. این کار به جلوگیری از فیبروز ریه و آسیب‌های غیرقابل بازگشت به ارگان‌ها کمک می‌کند.

———————————————————————————-

آیا سارکوئیدوز یک نوع سرطان است؟

خیر، سارکوئیدوز سرطان نیست.

آیا سارکوئیدوز قابل سرایت است؟

خیر، سارکوئیدوز مسری نیست و هیچ یک از علائم آن (مانند سرفه، تب یا ضایعات پوستی) به دیگران منتقل نمی‌شود.

آیا سارکوئیدوز یک بیماری ژنتیکی است؟

در برخی خانواده‌های خاص، وجود سارکوئیدوز در بستگان نزدیک می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را تا 5 برابر افراد عادی در آن خانواده افزایش دهد. چندین ژن وجود دارد که در کنار هم می‌توانند احتمال ابتلا را بالا ببرند.

———————————————————————————-

آیا سارکوئیدوز بر حاملگی تأثیر می‌گذارد؟

سارکوئیدوز معمولاً خطر عوارض را در دوره حاملگی افزایش نمی‌دهد. بسیاری از زنان به دلیل افزایش تولید کورتیکوستروئید در طول بارداری، بهبود علائم را تجربه می‌کنند. اما اگر سارکوئیدوز بر روی اعضای حیاتی مانند قلب یا ریه تأثیر منفی داشته باشد، احتمال موفقیت حاملگی کمتر می‌شود و ممکن است خطراتی برای مادر و نوزاد ایجاد کند. همچنین ممکن است شدت بیماری بعد از زایمان افزایش یابد. بنابراین بهتر است زنان در 6 ماه اول پس از زایمان، عکسی از قفسه سینه خود بگیرند.

———————————————————————————-

آیا باید فعالیت‌های ورزشی‌ام را محدود کنم؟

داشتن سارکوئیدوز به معنای محدود کردن فعالیت‌های ورزشی نیست. اگر در حین ورزش دچار تنگی نفس شدید، استراحت کنید و سپس دوباره به فعالیت برگشته و ورزش را ادامه دهید.

———————————————————————————-

آیا باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنم؟

خیر، مگر اینکه سطح کلسیم خونتان افزایش یافته باشد. از هر 10 نفر مبتلا به سارکوئیدوز، فقط یک نفر به این مشکل دچار می‌شود. در این صورت باید مصرف کلسیم را با کاهش میزان لبنیات، کنسروهای حاوی استخوان، ویتامین‌های حاوی کلسیم و ویتامین D و اجتناب از نور خورشید، کاهش دهید.

———————————————————————————-

آیا سارکوئیدوز بر زندگی جنسی من تأثیر خواهد گذاشت؟

به ندرت. سارکوئیدوز به ندرت باعث مشکلات جنسی می‌شود، و اختلالات جنسی معمولاً به دلیل نوروپاتی یا مسائل روانی مانند افسردگی است.

———————————————————————————-

“`html
چه زمانی باید درمان دارویی شروع شود؟

1) اگر علائم ریوی مانند سرفه و تنگی نفس به طور چشمگیری بدتر شوند.

2) اگر عملکرد ریه به وضوح کاهش یابد.

3) اگر شخص به دلیل تب، ضعف، خستگی، درد مفاصل، تغییرات عصبی، بیماری‌های پوستی یا مشکلات در راه‌های هوایی فوقانی نتواند کار کند.

4) در برخی بیماری‌های قلبی، چشمی و کلیوی، حتی با وجود علائم خفیف، درمان ضروری خواهد بود.

———————————————————————————-

تشخیص سارکوئیدوز

برای تشخیص سارکوئیدوز، هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد. بلکه تشخیص به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله علائم بالینی، نتایج گرافی قفسه سینه و بررسی بافت‌های نمونه‌برداری شده از چندین بافت. همچنین باید بیماری‌های مشابه مانند سل یا لنفوم رد شود. بیوپسی به معنای برداشتن یک تکه کوچک از بافت بیمار است و این روش معمولاً برای شناسایی گرانولوم‌ها (بافت‌های غیرطبیعی) انجام می‌شود.

نمونه‌ها می‌توانند از ریه‌ها با استفاده از روش برونکوسکوپی گرفته شوند. همچنین، نمونه‌ها ممکن است از بافت‌های دیگر مانند غدد لنفاوی، ندول‌های پوستی، یا غدد بزاقی و اشکی گرفته شوند. پس از تأیید تشخیص سارکوئیدوز، ممکن است نیاز به انجام تست‌های دیگر برای بررسی وسعت و شدت بیماری باشد. این تست‌ها می‌توانند شامل ام‌آر‌آی یا اسکن پت برای بررسی وجود مشکلات در چشم‌ها، قلب یا سایر اندام‌ها باشند.

———————————————————————————-

درمان سارکوئیدوز

از آنجا که علت سارکوئیدوز هنوز مشخص نیست، درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. اما برخی درمان‌ها برای کاهش علائم مؤثر هستند و در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود. خوشبختانه، بسیاری از افراد مبتلا به تدریج علائم خود را کاهش می‌دهند و نیازی به درمان ندارند و اگر چیزی مانده باشد، ممکن است نشانه‌ای از التهاب یا مشکلات دیگر باشد. پرسش‌های زیادی درباره زمان مناسب شروع درمان و مدت زمان آن وجود دارد. درمان معمولاً زمانی شروع می‌شود که مشکلات ریوی مانند تنگی نفس و سرفه تشدید شود.

دلایل دیگری برای شروع درمان وجود دارد که شامل کاهش عملکرد ریه (که با تست عملکرد ریه انجام می‌شود) یا مشکلاتی ناشی از تب، ضعف، خستگی، درد مفاصل، تغییرات عصبی، یا بیماری‌های پوستی ناشی از تغییر ظاهری یا درگیری راه‌های هوایی فوقانی است. اگر چشم‌ها، قلب یا کلیه‌ها تحت تأثیر قرار گیرند حتی با وجود علائم خفیف، درمان لازم است؛ زیرا خطرات جدی به دلیل مشکلات این ارگان‌ها وجود دارد.

درمان گوشه‌ای بر بهبود علائم، کاهش التهاب، کاهش شدت گرانولوم‌ها و جلوگیری از بروز فیبروز ریه متمرکز است. داروهای گلوکوکورتیکوئیدی: گلوکوکورتیکوئیدها (که به نام کورتون نیز شناخته می‌شوند) عمدتاً پردنیزون هستند و به طور خاص در کاهش التهاب مؤثرند و اولین خط درمان محسوب می‌شوند. اگر بیماری خفیف باشد، مانند ضایعات پوستی، التهاب چشم یا سرفه، ممکن است گلوکوکورتیکوئیدهای موضعی به صورت کرم، قطره چشمی یا استنشاقی برای کنترل بیماری کافی باشند.

اگر لازم باشد، گلوکوکورتیکوئیدهای خوراکی به طور معمول برای 6 تا 12 ماه تجویز می‌شوند. معمولاً در آغاز درمان مقدار بالاتری از دارو تجویز می‌شود که بعدها این مقدار کاهش یافته و به حداقل مؤثر می‌رسد. ممکن است پس از قطع درمان گلوکوکورتیکوئید، بیماری دوباره برگردد، ولی معمولاً این حالت به درمان مجدد با گلوکوکورتیکوئید پاسخ می‌دهد. بیمارانی که یک سال پس از درمان با گلوکوکورتیکوئید بدون علامت هستند، خطر کمی برای عود بیماری دارند.

معمولاً علائم سارکوئیدوز، به ویژه سرفه و تنگی نفس، با شروع درمان گلوکوکورتیکوئید بهبود می‌یابند، اما باید به عوارض بالقوه جدی درمان توجه شود.

“““html

طولانی مدت مصرف گلوکوکورتیکوئیدها باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد، زیرا می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. این عوارض شامل افزایش اشتها، اضافه وزن، بروز آکنه، احتباس مایعات، لرزش، تغییرات روحی و مشکلات خواب هستند. اگر این داروها به‌ویژه در دوزهای بالا و برای مدت طولانی مصرف شوند، خطر بروز مسائل جدی مانند دیابت، نازک شدن و آسیب‌پذیری پوست، نمایه‌های شبیه به بیماری کوشینگ (که در آن صورت به شکل گرد درمی‌آید و در ناحیه پشت بدن برآمدگی وجود دارد)، پوکی استخوان، افزایش موهای زائد، فشار خون بالا، زخم معده، قطع خون‌رسانی به بافت‌ها (یک عارضه جدی در مفاصل)، و عفونت‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل، در صورت امکان باید مصرف گلوکوکورتیکوئیدها به سرعت در بیماران متوقف شود. محققان در حال بررسی نقش این داروها در درمان سارکوئیدوز هستند و بزرگ‌ترین چالش تعیین اثر طولانی‌مدت این داروها در مقابله با این بیماری است.

———————————————————————————-

سایر درمان‌ها: برای بیمارانی که نمی‌توانند گلوکوکورتیکوئیدها را تحمل کنند یا به آن‌ها پاسخ نمی‌دهند، یا می‌خواهند از عوارض این داروها پیشگیری کنند، گزینه‌های درمانی دیگری ممکن است تجویز شود.

· متوتروکسات التهاب را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی را کنترل می‌کند و احتمالاً می‌تواند نیاز به دوز بالای گلوکوکورتیکوئیدها را کمتر کند.

· سایر داروهایی مانند آزاتیوپورین، لفلونوماید و سیکلوفسفاماید در صورتی که علائم بیمار با درمان گلوکوکورتیکوئید بدتر شود، استفاده می‌شوند. این داروها هم سیستم ایمنی را مهار می‌کنند. با توجه به عوارض جدی و احتمالی مانند خطر سرطان ناشی از سیکلوفسفامید، این دارو فقط برای بیمارانی که بیماری شدیدی دارند، تجویز می‌شود. برخی داروهای ضد مالاریا، مانند کلروکین، در درمان مشکلات پوستی یا ریوی ناشی از سارکوئیدوز به کار می‌روند.

· کلشی‌سین، دارویی که معمولاً در نقرس استفاده می‌شود، اغلب برای درمان التهاب مفاصل ناشی از سارکوئیدوز استفاده می‌شود و به کاهش درد و ورم در مفاصل کمک می‌کند.

· داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن) ممکن است به کاهش التهاب و تسکین درد و ورم مفاصل و تب ناشی از بیماری کمک کنند، اما برای درمان مشکلات ریوی ناشی از سارکوئیدوز توصیه نمی‌شوند.

· آنتاگونیست‌های فاکتور نکروز تومور، که در اصل برای درمان آرتریت روماتوئید طراحی شده‌اند، با مداخله در تولید پروتئین‌های فعال در مسیر التهاب عمل می‌کنند. نمونه‌هایی از این داروها شامل اتانرسپت (انبرل) و اینفلکسی ماب (رمی کید) هستند. استفاده از این داروها در موارد مقاوم به درمان در سارکوئیدوز هنوز در حال بررسی است و به نتایج قطعی نرسیده است. این داروها ممکن است به تنهایی یا به همراه متوتروکسات، آزاتیوپورین، یا گلوکوکورتیکوئیدها استفاده شوند. تمامی این درمان‌ها به صورت تزریقی هستند.

· در بیمارانی که با عوارض قلبی مواجه هستند، ممکن است از ضربان‌سازها یا دفیبریلاتورهای داخلی قلبی استفاده شود.

———————————————————————————-

نتایج درازمدت بیماری سارکوئیدوز

در 70 تا 90 درصد موارد، سارکوئیدوز به‌طور خود به خود بهبود می‌یابد و پیشرفت نمی‌کند. اما در 10 تا 30 درصد بیماران، ممکن است این بیماری در چند سال به پیشرفت ادامه دهد و ارگان‌های مختلفی را تحت تأثیر قرار دهد. در کل، میزان مرگ و میر ناشی از سارکوئیدوز کمتر از 5 درصد است. اگرچه مرگ عمدتاً ناشی از پیشرفت آسیب‌های ریوی و نارسایی قلب راست یا خونریزی از ریه است، اما گاهی نیز ممکن است در نتیجه درگیری مستقیم قلب به دلیل سارکوئیدوز رخ دهد.

———————————————————————————-

اولین داروهای مصرفی چه داروهایی هستند؟

• استروئیدها به‌طور معمول اولین داروها هستند که برای کاهش التهاب استفاده می‌شوند.
• امروزه تمرکز درمان بر روی کنترل التهاب، کاهش تأثیر گرانولوم‌ها و پیشگیری از بروز عوارض شدید است.

“`

• فیبروز ریه وجود دارد.
• برای بیمارانی که نمی‌توانند استروئید مصرف کنند یا نیاز به کاهش یا قطع استروئید دارند، می‌توان از داروهای دیگری مانند متوترکسیت، هیدروکسی کلروکین، سیکلوفسفامید، آزاتیوپرین و… استفاده کرد.
• همچنین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل بروفن برای کاهش تب، درد و تورم مفاصل به کار می‌روند.

———————————————————————————-

عاقبت بیماری سارکوئیدوزیس در دراز مدت چیست؟

این بیماری در 70 تا 90 درصد موارد به طور خودبخود و به تدریج بهبود می‌یابد و در 10 تا 30 درصد موارد به شکل مزمن ادامه پیدا می‌کند. احتمال مرگ و میر کمتر از 5 درصد است. علت شایع مرگ، فیبروز شدید ریه است که می‌تواند به مشکلات قلبی و عروقی و خونریزی نیز منجر شود.

———————————————————————————-

جراحی

در مواردی که سارکوئیدوز به شدت به ریه یا کبد آسیب رسانده باشد، پیوند عضو لازم می‌شود. با اینکه معمولاً این بیماری طی دو سال خود به خود برطرف می‌شود، اما زندگی بسیاری از بیماران تحت تأثیر قرار می‌گیرد. اگر شما هم به این بیماری مبتلا هستید، حتماً با یک مشاور روانشناس مشورت کنید.

لطفاً اگر سوال یا نکته‌ای درباره بیماری «سارکوئیدوز» در ذهن شما باقی مانده است، آن را در بخش نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.

منبع: ویکی پدیا

———————————————————————————-

مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی