علت بیماری پتشی یا نقاط خونی چیست؟ آیا قابل درمان است؟ (2 نکته مهم)
پتشی یا نقاط خونی چیست و آیا پتشی خطرناک است؟
پتشی به لکه‌های کوچک و گرد روی پوست اطلاق می‌شود که به دلیل خونریزی بروز می‌کنند. این خونریزی باعث می‌شود پتشی به رنگ قرمز، بنفش یا قهوه‌ای به نظر برسد.
پتشی معمولاً به صورت گروهی ایجاد می‌شود و ممکن است شبیه جوش به نظر برسد. معمولاً وقتی آن را لمس می‌کنید، سطح آن صاف است و وقتی روی آن فشار می‌دهید، رنگش تغییر نمی‌کند. پتشی یا نقاط خونی گاهی در داخل دهان یا روی ملتحمه چشم نیز ظاهر می‌شوند.
این لکه‌های خونریزی زیرپوستی (و گاهی زیر مخاطی) که با فشار از بین نمی‌روند بر اساس اندازه به نام‌های پتشی، پورپورا و اکیموز طبقه‌بندی می‌شوند. لکه‌های کوچکتر از ۲ میلی‌متر را پتشی (به انگلیسی: Petechia) می‌نامند. معمولاً پتشی در نواحی که فشار خون بیشتر است، مثل پاها یا دور چشم (پلك‌ها) بیشتر دیده می‌شود.
خونریزی زیرمخاطی بیشتر در لثه و دهان مشاهده می‌شود. رنگ لکه‌ها معمولاً از قرمز تا صورتی است. پتشی یا پورپورا به خودی خود خطرناک نیستند، اما ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشند. پتشی همیشه خطرناک نیست و ممکن است علت‌های مختلفی از بیماری‌های خفیف تا شدید داشته باشد.
پتشی (پیتیکئی) چه نشانه‌هایی دارد؟
پتشی به چه شکلی در بدن دیده می‌شود
پتشی غالباً به صورت یک راش یا بثورات ظاهر می‌شود که می‌تواند علامت هشداردهنده‌ای باشد. پتشی یا نقاط خونی به رنگ ارغوانی، قرمز یا قهوه‌ای به دلیل خونریزی زیر پوست ایجاد می‌شوند.
برخلاف بثورات معمولی، پتشی سطحی صاف دارد و در لمس حس نمی‌شود. این ویژگی به ما کمک می‌کند تا پتشی را از دیگر عوارض تشخیص دهیم.
مهم‌ترین علائم پتشی چیست؟
ظاهر شدن پتشی یا نقاط خونی تنها نشانه پتشی است. با این حال، از آنجا که خود پتشی ممکن است علامت برخی بیماری‌ها باشد، ممکن است علائم و نشانه‌های دیگری نیز با آن وجود داشته باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
- تجمع خون لخته شده زیر پوست (هماتوم)
- خونریزی یا کبودی آسان پوست
- خونریزی از لثه‌ها
- خونریزی در مفاصل (آرتروز)
- قاعدگی‌های سنگین و غیرعادی (منوراژی)
- خون دماغ شدن
پتشی (پیتیکئی) یا خونریزی ناشی از پارگی رگ‌های کوچک چه علتی دارد؟
دلایل ایجاد پتشی چیست؟
مویرگ‌ها کوچک‌ترین سرخرگ‌هایی هستند که سرخرگ‌ها را به سیاهرگ‌ها وصل می‌کنند. پتشی هنگامی ظاهر می‌شود که مویرگ‌ها خونریزی می‌کنند و خون به زیر پوست نفوذ می‌کند. دلایل مختلفی می‌تواند باعث این خونریزی شود و سؤال اینکه آیا پتشی خطرناک است، به دلیل آن بستگی دارد:
- کشش طولانی
- بیماری‌های خاص
- انواع خاصی از آسیب‌ها
- استفاده از داروها
- آفتاب سوختگی
- کشش طولانی
پتشی کوچک در صورت، گردن و سینه ممکن است به دلیل کشش طولانی در فعالیت‌هایی مانند موارد زیر ایجاد شود:
- گریه کردن
- سرفه کردن
- استفراغ کردن
- زایمان
- وزنه‌برداری
- برخی داروها
پتشی ممکن است نتیجه‌ی استفاده از برخی داروها باشد، از جمله:
- ضدانعقادها (وارفارین و هپارین)
- آتروپین
- کاربامازپین (کارباتول، اپیتول، تگرتول)
- کلورال هیدرات (سومنوت)
- دسیپرامین (نورپرامین)
- ایندومتاکین (ایندوکین)
- ناپروکسن (آلیو، آناپروکس، ناپروزین)
- نیتروفورانتواین (فورادانتین، ماکروبید، ماکرودانتین)
- کوینین (کوالاکین)
- بیماری‌های عفونی
پتشی ممکن است به‌وسیله تعدادی از عفونت‌های انگلی، ویروسی یا باکتریایی ایجاد‌شود، از جمله:
- عفونت سیتومگالوویروس
- عفونت لایه‌داخلی قلب یا اندوکاردیت
- سندرم مجاری‌هوایی هانتاویروس
- مننژوکوکسمی
- مونونوکلوز
- تب خالدار کوهستان راکی
- تب سرخ
- تب خونریزی کننده ویروسی
- گلودرد استرپتوکوکی
- برخی بیماری‌های خاص
- التهاب عروق یا واسکولیت
- کمبود پلاکت
- سرطان خون یا لوسمی
- اسکوروی (کمبود ویتامین C)
- کمبود ویتامین K
- آسیب‌ها یا آفتاب‌سوختگی
- آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی
- کورتیکوستروئید برای کاهش التهاب
- داروهایی مثل آزاتیوپرین، متوترکسات یا سیکلوسپورین که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند
- درمان سرطان مثل شیمی‌درمانی، درمان بیولوژیک یا پرتوتابی
- اگر پتشی به علت بیماری مشخصی نیست، استراحت کنید، مایعات زیاد بنوشید و از مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- کاهش هوشیاری
- گیجی
- تب بالا
- خونریزی شدید
- سردرد شدید
پتشی ممکن است به‌وسیله بیماری‌های غیرعفونی نیز ایجاد شود که شامل:
خفگی در کودک نیز می‌تواند باعث ایجاد پتشی در صورت یا چشم‌ها شود. تصادفات رانندگی هم ممکن است موجب پتشی در صورت، گردن یا سینه شود. آفتاب‌سوختگی شدید نیز sometimes می‌تواند شامل پتشی باشد.
آیا بیماری پتشی قابل درمان است؟
درمان پتشی به چه صورت است؟
درمان پتشی به دلیل اصلی آن بستگی دارد. اگر پتشی به خاطر حساسیت به داروی خاصی باشد، با قطع مصرف آن دارو، پتشی هم از بین می‌رود.
اگر پتشی ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد، با درمان عفونت، پتشی هم برطرف می‌شود. پزشک باید ابتدا علت پتشی را پیدا کرده و بعد آن را درمان کند. به‌طور کلی خود پتشی درمان ندارد.
دلایل پتشی متنوع هستند، اما شایع‌ترین علت، پیری است. پورپورای پیری به خاطر ضعیف شدن بافت‌های زیر پوست است که از عروق خونی حمایت می‌کند.
این عروق ممکن است آسیب‌پذیر شوند و خونریزی کنند. در برخی بیماری‌ها مانند تب کریمه کنگو، پورپورای هنوخ شوئن لاین، تروماها، التهاب عروق، الکلیسم مزمن، مصرف داروهای خون‌ساز، برخی داروهای آنتی بیوتیکی و برخی سرطان‌ها مثل لوسمی، پتشی دیده می‌شود. در اختلالات پلاکتی معمولاً زمان خونریزی در آزمایش افزایش می‌یابد و خونریزی با تأخیر متوقف می‌شود.
چه داروهایی برای درمان پتشی مناسب است؟
پزشک می‌تواند داروهای زیر را برای شما تجویز کند:
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا فرزندتان دچار پتشی گسترده یا بدون دلیل شوید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص علت مهم است زیرا برخی مشکلات اساسی ممکن است جدی باشند. همچنین اگر نشانه‌های زیر را داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
چگونه می‌توان از بروز پتشی پورپورا روی پوست پیشگیری کرد؟
چون پتشی معمولاً نشانه‌ای از سایر بیماری‌هاست، بهترین راه پیشگیری از آن درمان بیماری‌های زمینه‌ای است. حفظ سلامتی، دوری از عفونت‌ها، رعایت بهداشت، داشتن روابط سالم و پرهیز از داروهایی که ممکن است پتشی را ایجاد کنند، از جمله روش‌هایی است که می‌تواند کمک کند. اما باید توجه داشت که تمام دلایل پتشی قابل پیشگیری نیستند.
