علت بیماری کرابه چیست و چگونه قابل تشخیص است ؟ (2 نکته مهم)

بیماری کرابه چیست؟

بیشتر اوقات، علائم بیماری کرابه در نوزادان قبل از 6 ماهگی شروع می‌شود و این بیماری معمولاً در سن 2 سالگی منجر به مرگ می‌شود. اگر این بیماری در بچه‌های بزرگ‌تر یا بزرگسالان بروز کند، نحوه پیشرفت آن می‌تواند متفاوت باشد.

متأسفانه، هیچ درمانی برای بیماری کرابه وجود ندارد و مراقبت‌ها بیشتر بر روی حمایت از بیمار متمرکز است. اما پیوند سلول‌های بنیادی می‌تواند در نوزادانی که قبل از بروز علائم تحت درمان قرار می‌گیرند و همچنین در برخی کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان موفقیت‌آمیز باشد.

بیماری کرابه در حدود 1 نفر از هر 100,000 نفر در ایالات متحده مبتلا می‌شود.

علائم بیماری کرابه

معمولاً، علائم بیماری کرابه در طی 2 تا 5 ماه اول زندگی ظاهر می‌شود و به تدریج بدتر می‌شوند.

علائم بیماری کرابه در نوزادان

علائم اولیه شامل موارد زیر است:

1. مشکلات تغذیه‌ای
2. گریه بدون دلیل واضح
3. تحریک‌پذیری شدید
4. تب بدون علامت عفونت
5. کاهش هوشیاری
6. تأخیر در رشد
7. اسپاسم عضلانی
8. عدم کنترل سر
9. استفراغ مکرر
10. با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر می‌شوند که شامل موارد زیر است:
11. تشنج
12. از دست دادن توانایی‌ها
13. از دست دادن تدریجی شنوایی و بینایی
14. عضلات سفت
15. کاهش تدریجی توانایی بلع و نفس کشیدن

علائم بیماری کرابه در کودکان بزرگتر و بزرگسالان

زمانی که بیماری کرابه در کودکی به تأخیر بیفتد یا در بزرگسالی ظاهر شود، علائم و نشانه‌ها می‌توانند متفاوت باشند. این شامل موارد زیر است:

1. کاهش تدریجی بینایی
2. مشکلات در راه رفتن (آتاکسی)
3. کاهش مهارت‌های تفکر
4. از دست دادن مهارت‌های بدنی
5. ضعف عضلانی

به طور کلی، هر چه سن بروز بیماری کرابه کمتر باشد، بیماری سریع‌تر پیشرفت کرده و احتمال مرگ بیشتر است.

بعضی از افرادی که در بزرگسالی تشخیص داده می‌شوند، ممکن است علائم شدید نداشته باشند، ولی ضعف عضلات به عنوان علامت اصلی وجود دارد. آنها ممکن است مشکل جدی در مهارت‌های تفکر نداشته باشند.

علل بیماری کرابه

بیماری کرابه زمانی به وجود می‌آید که شخص دو نسخه از یک ژن تغییر یافته (جهش یافته) را از والدینش به ارث ببرد.

یک ژن نوعی دستورالعمل برای تولید پروتئین فراهم می‌کند. اگر در این دستورالعمل اشتباهی رخ دهد، ممکن است پروتئین به درستی کار نکند.

در بیماری کرابه ، دو نسخه جهش یافته از یک ژن خاص باعث تولید کم یا عدم تولید آنزیمی به نام گالاکتوسرابروداز (GALC) می‌شود.

آنزیم‌های مانند GALC مسئول تجزیه مواد خاصی در مرکز بازیافت سلول (لیزوزوم) هستند. در بیماری کرابه، کمبود آنزیم‌های GALC باعث تجمع نوعی چربی به نام گالاکتولیپیدها می‌شود.

بیماری کرابه زمانی به وجود می‌آید که شخص دو نسخه از یک ژن تغییر یافته را به ارث ببرد.

آسیب به سلول‌های عصبی

گالاکتولیپیدها به طور معمول در سلول‌هایی که پوشش محافظ سلول‌های عصبی (میلین) را تولید و حفظ می‌کنند، وجود دارند.

اما زیاد شدن گالاکتولیپیدها اثر سمی دارند. برخی از آن‌ها سلول‌های تولیدکننده میلین را نابود می‌کنند.

سایر گالاکتولیپیدها توسط سلول‌های خاصی در سیستم عصبی به نام میکروگلیا کلکسیون می‌شوند.

این فرآیند تمیز کردن گالاکتولیپیدهای اضافی، این سلول‌های معمولی را به سلول‌های غیرعادی و سمی تبدیل می‌کند که باعث التهاب مخرب میلین می‌شوند.

از بین رفتن میلین (دیمیلیناسیون) ارسال و دریافت پیام‌های عصبی را مختل می‌کند.

عوامل خطر

“`html

بیماری کرابه

جهش ژنی مرتبط با بیماری کرابه تنها زمانی موجب بروز این بیماری می‌شود که فرد دو نسخه تغییر یافته از ژن را به ارث ببرد. این بیماری نوعی اختلال مغلوب اتوزومال است.

اگر هر یک از والدین یک نسخه تغییر یافته از ژن داشته باشند، احتمال بیماری در کودک به صورت زیر است:

• 25 درصد احتمال دارد که کودک دو نسخه تغییر یافته را به ارث ببرد و به بیماری دچار شود.
• 50 درصد احتمال دارد که فقط یک نسخه تغییر یافته را به ارث ببرد و خود به بیماری مبتلا نشود، اما حامل تغییر ژن خواهد بود.
• 25 درصد احتمال دارد که کودک هیچ نسخه تغییر یافته‌ای نداشته باشد.

عوارض بیماری کرابه

کودکان مبتلا به بیماری پیشرفته کرابه ممکن است به عفونت‌ها و مشکلات تنفسی دچار شوند. در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، این کودکان ناتوان می‌شوند.

اکثر کودکانی که در نوزادی به بیماری کرابه مبتلا می‌شوند، قبل از دو سالگی فوت می‌کنند، معمولا به دلیل نارسایی تنفسی یا مشکلات ناشی از کم‌تحرکی و کاهش شدید عضلات.

کودکانی که در مراحل بعدی به کرابه مبتلا می‌شوند ممکن است کمی بیشتر از آن‌ها زنده بمانند، معمولاً بین دو تا هفت سال پس از تشخیص بیماری.

تشخیص بیماری کرابه

پزشک ابتدا معاینه عمومی انجام می‌دهد و نشانه‌هایی را که می‌تواند به مشکلی عصبی اشاره کند، بررسی می‌کند.

تشخیص بیماری کرابه بر اساس یک سری آزمایشات انجام می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تست‌های آزمایشگاهی

برای بررسی سطح فعالیت آنزیم GALC، نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

سطح پایین یا عدم فعالیت GALC می‌تواند نشان‌دهنده بیماری کرابه باشد.

با وجود اینکه نتایج به پزشک در تشخیص کمک می‌کند، اطلاعاتی درباره سیر بیماری ندارد.

برای مثال، فعالیت بسیار پایین GALC همیشه به این معنی نیست که بیماری به سرعت پیشرفت خواهد کرد.

تست‌های تصویربرداری

پزشک ممکن است برای شناسایی از بین رفتن میلین (دیمیلیناسیون) در نواحی آسیب‌دیده مغز، یک یا چند آزمایش تصویربرداری انجام دهد. این آزمایشات شامل:

تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) است، که با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی تصاویر دقیق 3 بعدی تولید می‌کند.

توموگرافی کامپیوتری (CT) هم یک روش تصویربرداری تخصصی با اشعه ایکس است که تصاویری 2 بعدی ارائه می‌دهد.

مطالعه هدایت عصب

این مطالعه میزان و سرعت سیگنال‌های عصبی را بررسی می‌کند تا نشان دهد آن‌ها چقدر سریع می‌توانند پیام‌ها را ارسال کنند.

یک دستگاه خاص زمان لازم برای انتقال یک شوک الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر روی بدن را اندازه‌گیری می‌کند. اگر میلین دچار اختلال شود، سرعت انتقال عصبی کند می‌شود.

آزمایش ژنتیک

برای تأیید تشخیص ممکن است آزمایش ژنتیکی با نمونه خون انجام شود. چند نوع مختلف از ژن‌های جهش یافته وجود دارد که به بیماری کرابه منجر می‌شود. نوع خاص جهش ممکن است اطلاعاتی درباره روند بیماری ارائه دهد.

غربالگری نوزاد

در برخی ایالت‌ها، آزمایش غربالگری بیماری کرابه به طور روتین برای نوزادان انجام می‌شود. آزمایش غربالگری اولیه فعالیت آنزیم GALC را می‌سنجد. اگر فعالیت آنزیم کم باشد، آزمایش‌های GALC و تست‌های ژنتیکی پیگیری می‌شوند.

درمان بیماری کرابه

برای نوزادانی که علائم بیماری کرابه را دارند، در حال حاضر هیچ درمانی که بتواند روند بیماری را تغییر دهد وجود ندارد. بنابراین، درمان بر مدیریت علائم و ارائه مراقبت‌های حمایتی متمرکز است. مداخلات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• داروهای ضد تشنج برای کنترل تشنج‌ها
• داروهایی برای کاهش اسپاسم عضلانی و تحریک‌پذیری
• فیزیوتراپی برای جلوگیری از وخامت وضعیت عضلات
• حمایت‌های تغذیه‌ای، مانند استفاده از لوله برای انتقال مایعات و مواد مغذی به معده به صورت مستقیم

درمان‌های مربوط به کودکان بزرگ‌تر یا بزرگسالان که به اشکال شدیدتری از بیماری مبتلا هستند ممکن است شامل…

“`

موارد زیر وجود دارد:

• فیزیوتراپی برای کاهش مشکلات عضلانی
• کاردرمانی برای دستیابی به استقلال بیشتر در کارهای روزمره

پیوند سلول‌های بنیادی

سلول‌های بنیادی خونساز سلول‌های ویژه‌ای هستند که می‌توانند به انواع مختلف سلول‌های خونی تبدیل شوند.

این سلول‌های بنیادی همچنین منبع میکروگلیا هستند. میکروگلیا سلول‌های خاصی در مغز هستند که وظیفه غذا رسانی به سلول‌های مغزی را دارند. در بیماری کرابه، میکروگلیا به سلول‌های سمی تبدیل می‌شوند.

در پیوند سلول‌های بنیادی، سلول‌های بنیادی از اهدا کننده به خون گیرنده از طریق یک لوله به نام سوند وریدی مرکزی منتقل می‌شوند.

سلول‌های بنیادی اهدا کننده به بدن کمک می‌کنند تا میکروگلیای سالم بسازد، که می‌تواند سیستم عصبی را پر کرده و آنزیم‌های مورد نیاز GALC را فراهم کند. این روش درمانی می‌تواند به ترمیم بخشی از میلین طبیعی کمک کند.

اگر این درمان قبل از بروز علائم انجام شود، ممکن است نتایج بهتری برای نوزادان داشته باشد، به ویژه زمانی که آزمایش غربالگری نشان دهد که مشکل وجود دارد. شواهد نشان می‌دهد که پیوند سلول‌های بنیادی قبل از دو هفته اول زندگی موثر است.

کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالانی که علائم خفیف بیماری کرابه دارند نیز می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند. همانند نوزادان، شدت علائم در زمان پیوند سلول‌های بنیادی بر نتایج درمانی تاثیر دارد.

بیشتر بخوانید :

علائم و نشانه‌های اولیه بیماری کرابه در نوزادان ممکن است نشان‌دهنده مشکلات زیادی در رشد باشد. بنابراین اگر کودک شما علائمی از بیماری را نشان می‌دهد، تشخیص سریع و دقیق ضروری است.

علائم و نشانه‌هایی که معمولاً در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان دیده می‌شوند، تنها مختص بیماری کرابه نیست و ضرورت تشخیص به موقع را دارد.