علت رنگ مدفوع سیاه و تیره چیست؟ آیا خطرناک است؟ (2 نکته مهم)

نوع و رنگ مدفوع نشانه چیست؟

حقایق کوتاه درباره مدفوع سیاه رنگ

• بیشتر مدفوع‌های سیاه به خاطر مصرف غذاهای تیره یا مکمل‌های آهن به وجود می‌آیند.
• زخمی که خونریزی دارد، معمول‌ترین دلیلی است که باعث ایجاد مدفوع سیاه می‌شود.
• مدفوع سیاه ناشی از خون به احتمال زیاد نشان‌دهنده مشکلی در قسمت بالایی دستگاه گوارش است.
• به وسیله آزمایش مدفوع می‌توان وجود خون در مدفوع را تشخیص داد.
• اگر با مدفوع سیاه رنگ و احساس درد یا استفراغ یا اسهال مواجه شدید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
• اگر مشکوک به وجود خون در مدفوع هستید، بهتراست هرچه زودتر با پزشک خود تماس بگیرید.

مدفوع سیاه رنگ ناشی از مصرف غذا و مکمل‌ها

مدفوع سیاه می‌تواند به علت مصرف غذاها، مکمل‌ها، داروها یا مواد معدنی مختلف ایجاد شود. استفاده از مکمل آهن، چه به تنهایی و چه به عنوان بخشی از یک مولتی‌ویتامین برای درمان کم‌خونی، ممکن است باعث تغییر رنگ مدفوع به سیاه یا حتی سبز شود. غذاهایی که رنگ تیره، مانند آبی، سیاه یا سبز دارند، نیز می‌توانند به سیاه شدن مدفوع منجر شوند. برخی از موادی که معمولاً رنگ مدفوع را سیاه می‌کنند عبارتند از:

• شیرین بیان سیاه
• بلوبری
• مکمل‌های آهن
• سرب
• بیسموت (پپتو-بیسمول)

اگر مدفوع سیاه رنگ را مشاهده کردید و می‌توانید این موضوع را به غذایی که خورده‌اید یا مکملی که مصرف کرده‌اید مرتبط کنید، نگرانی خاصی وجود ندارد. اما اگر هیچ دلیلی برای تغییر رنگ مدفوع پیدا نکردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. دلایل پزشکی مختلفی وجود دارد که می‌توانند باعث سیاه شدن مدفوع شوند، که معمولاً بوی بد و حالتی قیری نیز دارند.

مدفوع سیاه رنگ ناشی از وجود خون (ملنا)

خونی که از قسمت‌های بالایی دستگاه گوارش، مانند مری یا معده، ناشی می‌شود ممکن است باعث ایجاد مدفوع سیاه شود که به آن ملنا می‌گویند. خون زمانی که از بدن عبور می‌کند و با آنزیم‌های دستگاه گوارش در تعامل قرار می‌گیرد، رنگش از قرمز به سیاه تبدیل می‌شود. این وضعیت تشخیص خون در مدفوع را دشوارتر می‌کند. خون قرمز در مدفوع معمولاً از بخش‌های پایینی دستگاه گوارش، مانند رکتوم یا روده بزرگ، نشات می‌گیرد که با فرآیندهای گوارشی کمتری درگیر شده و رنگ خود را حفظ می‌کند.

اگر مدفوع سیاه با علائمی مانند احساس ضعف، سرگیجه، درد یا استفراغ همراه است، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. برخی از افراد ممکن است از قبل عوامل خطرناک برای خونریزی در دستگاه گوارش داشته باشند، از جمله موارد زیر:

• بیماری کبد
• سرطان
• ضایعه دیولافوی (یک بیماری نادر معده)
• التهاب مری فرساینده
• التهاب معده فرساینده
• ایسکمی روده (قطع خون‌رسانی به روده)
• زخم‌های گوارشی
• پارگی در مری (پارگی مالوری ویس)
• واریس مری یا معده

تشخیص خون در مدفوع

رنگ سیاه به تنهایی برای تشخیص وجود خون در مدفوع کافی نیست. پزشک به منظور تایید این وضعیت نیاز به آزمایش دارد. این کار می‌تواند به وسیله آزمایش مدفوع، معاینه رکتوم توسط پزشک، یا با استفاده از کیت‌های مخصوص در خانه انجام شود که نمونه برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

پس از تشخیص وجود خون در مدفوع، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی دیگری برای تعیین دلیل و محل دقیق خونریزی تجویز کند. یکی از آزمایش‌هایی که احتمالاً مفید خواهد بود، اوسوفاژوگاسترودوداندوسکوپی است. سایر آزمایش‌هایی که ممکن است انجام شوند شامل پرتو ایکس، آزمایش‌های خون، کولونوسکوپی، کشت مدفوع و مطالعات باریم است.

دلایل شایع‌تر ملنا

اولسر

اولسر نوعی زخم است که در دیواره داخلی معده شکل می‌گیرد و می‌تواند

“`

دلایل خونریزی در بدن و همچنین سیاه شدن مدفوع می‌تواند متفاوت باشد. برخلاف آنچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند، زخم‌های معده معمولاً به علت استرس یا مصرف غذاهای تند ایجاد نمی‌شوند، هرچند این موارد ممکن است زخم‌های موجود را بدتر کنند. معمولاً زخم‌های معده به خاطر عفونت ناشی از باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری به وجود می‌آیند. برای درمان این مشکل معمولاً پزشک داروهای آنتی‌بیوتیک و گاهی داروهایی که تولید اسید معده را کاهش می‌دهند تجویز می‌کند.

یکی از دیگر علت‌های زخم معده، مصرف طولانی مدت داروهای ضد درد است که به آن‌ها داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی گفته می‌شود. این داروها می‌توانند باعث ضعیف شدن دیواره داخلی معده شوند و به این ترتیب معده در برابر اسید مقاومتی کمتری نشان می‌دهد. به همین خاطر، این داروها ممکن است عوارض جانبی منفی بر روی بیماری‌هایی مثل کرون و کولیت اولسراتیو داشته باشند. زخم‌های معده ناشی از این داروها معمولاً بعد از قطع مصرف، بهبود می‌یابند. مثال‌های متداول از این نوع داروها عبارتند از ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن سدیم.

گاستریت

گاستریت به معنی التهاب دیواره داخلی معده است و ممکن است به دلیل مصرف الکل، غذاهای تند، دخانیات، عفونت باکتریایی یا مصرف طولانی مدت داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ایجاد شود. همچنین، گاستریت ممکن است بعد از عمل جراحی یا آسیب و یا به خاطر بیماری‌های دیگر به وجود آید.

واریس مری

واریس مری به سیاهرگ‌های متورمی در دیواره پایین مری یا بالای معده گفته می‌شود. اگر این سیاهرگ‌ها پاره شوند، ممکن است موجب خونریزی شوند که این موضوع می‌تواند در مدفوع یا استفراغ دیده شود. واریس مری یک مشکل جدی است که ناشی از فشار خون بالا در سیاهرگ‌هاست.

پارگی مالوری ویس

این یک پارگی کوچک در غشای داخلی است که مری و معده را به هم متصل می‌کند. اگر این پارگی خونریزی داشته باشد، می‌تواند به سیاه شدن مدفوع منجر شود. این حالت نسبتاً نادر است و از هر 100 هزار نفر، حدود 4 نفر به آن دچار می‌شوند. همچنین ممکن است علائمی همچون استفراغ شدید، سرفه یا تشنج داشته باشد.