علت سرطان کلیه چیست؟ (2 نکته مهم)
“`html
مهمترین دلایل سرطان کلیه کدامند؟
سرطان کلیه : محققان هنوز به‌طور کامل نمی‌دانند چرا افراد به سرطان کلیه مبتلا می‌شوند، اما برخی عوامل وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. به‌طور کلی، این سرطان بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود و برخی از عوامل زیر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
سیگار کشیدن یکی از عوامل خطرناک است که احتمال سرطان کلیه را دو برابر می‌کند. حتی کشیدن سیگار برگ هم می‌تواند به این بیماری منجر شود. همچنین، مردان به‌خاطر جنسیت خود نسبت به زنان بیشتر در معرض این نوع سرطان هستند؛ بر اساس آمارها، مردان دو برابر زنان به سرطان کلیه مبتلا می‌شوند.
اضافه وزن می‌تواند باعث ترشح هورمون‌هایی شود که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند. استفاده زیاد از داروهای مسکن، چه با نسخه و چه بدون نسخه، به‌ویژه در طولانی‌مدت، نیز می‌تواند موجب سرطان شود.
همچنین، بیماری‌های جدی کلیوی نیز می‌توانند در ابتلا به سرطان مؤثر باشند. برای مثال، افرادی که به‌دلیل نارسایی کلیه تحت دیالیز قرار می‌گیرند، ممکن است در آینده در معرض ابتلا به سرطان قرار داشته باشند. برخی بیماری‌های ارثی مانند بیماری فون‌هیپل-لیندو (VHL) یا کارسینوم پاپیلاری کلیه هم می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
بیماری فون‌هیپِل-لیندو یک اختلال ارثی است که باعث به وجود آمدن تومورهای سرطانی در افراد می‌شود. کارسینوم پاپیلاری نیز یک نوع سرطان ارثی با ریشه‌های ژنتیکی است. اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به این بیماری‌ها وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان بیشتری خواهید داشت.
همچنین، در معرض برخی مواد شیمیایی مانند آزبِست، کادمیوم، بنزن، حلال‌های شیمیایی یا انواع علف‌کُش‌ها بودن نیز می‌تواند خطر بروز این سرطان را افزایش دهد. فشار خون بالا هم یکی از عوامل خطر برای سرطان است. پزشکی‌ها هنوز نمی‌دانند این وضعیت خود ممکن است باعث بروز سرطان شود یا داروهایی که برای درمان آن استفاده می‌شوند.
دلیل‌های مشخصی وجود ندارد که چرا افراد سیاه‌پوست بیشتر به سرطان کلیه مبتلا می‌شوند. همچنین، داشتن لنفوم (سرطان غدد لنفاوی) نیز می‌تواند احتمال بروز سرطان کلیه را افزایش دهد.
اگر شرایط ذکر شده را دارید یا علائم مشابهی مشاهده می‌کنید، حتما به معنای ابتلا به سرطان کلیه نیست. همچنین، ممکن است برخی افراد براساس موارد ذکر شده هیچ کدام را نداشته باشند اما به سرطان مبتلا شوند.
علائم سرطان کلیه چیست؟
در بسیاری از افراد، نشانه‌های اولیه سرطان کلیه چندان قابل مشاهده نیستند؛ اما با بزرگ‌تر شدن تومورها ممکن است علائمی بروز کند. هر فرد ممکن است یکی یا چند تا از علائم زیر را تجربه کند:
- دیدن خون در ادرار
- وجود برآمدگی در شکم یا کمر
- کاهش اشتها
- کمردرد مداوم
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- تب که مدت‌ها ادامه دارد و ناشی از سرماخوردگی و عفونت نیست
- خستگی شدید
- کم‌خونی
- تورم قوزک یا پاها.
اگر سرطان به دیگر اعضای بدن منتقل شود، ممکن است عوارض زیر ایجاد شود:
- تنگی نفس
- درد در استخوان‌ها
- سرفه همراه با خلط خون.
چگونه می‌توان به وجود سرطان کلیه در بدن پی برد؟
سرطان کلیه ممکن است علائمی همچون کمردرد، خستگی شدید یا کاهش وزن داشته باشید یا ممکن است پزشک در معاینه شما، برآمدگی یا علامتی را بیابد. همچنین ممکن است در حال بررسی یک مشکل یا بیماری دیگر، به وجود سرطان کلیه پی برده شود. با این وجود، برای تشخیص سرطان نیاز به معاینه فیزیکی، انجام آزمایش‌های خاص و بررسی تاریخچه پزشکی فرد هست.
در معاینه، پزشک شکم و کمر را لمس می‌کند تا وجود تومور یا برآمدگی را بررسی کند. بررسی
“`
فشار خون بالا و تب نیز از مواردی هستند که برای تشخیص سرطان بررسی می‌شوند. همچنین، پزشک سوالاتی درباره‌ی تاریخچه‌ی بیماری‌های قبلی شما، درمان‌هایی که دریافت کرده‌اید و عادت‌های مرتبط با سلامتی‌تان می‌پرسد.
برای تشخیص قطعی سرطان، آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
آزمایش ادرار که برای یافتن خون یا نشانه‌های دیگر در ادرار استفاده می‌شود و آزمایش خون که به بررسی کارکرد کلیه‌ها کمک می‌کند. همچنین، پیلوگرام داخل وریدی (IVP) که نوعی اشعه‌ی ایکس است و با تزریق رنگ به مجاری کلیه‌ها، امکان تصویربرداری و تشخیص تومور را فراهم می‌کند.
سونوگرافی به شناسایی تومورها کمک می‌کند و مشخص می‌کند که آیا تومور جامد است یا نوعی کیست پر از مایع. همچنین سی‌تی‌اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز نوعی تصویربرداری است که با استفاده از اشعه‌ی ایکس، تصویری دقیق از کلیه‌ها ارائه می‌دهد و ممکن است در این آزمایش از تزریق رنگ برای بهبود کیفیت تصاویر استفاده شود. سی‌تی‌اسکن با کمک اشعه‌ی ایکس و پیلوگرام برای تشخیص سرطان به کار می‌رود.
امآرآی (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) نیز یک روش دیگر است که با کمک امواج رادیویی و مغناطیسی، تصاویر دقیقی از بافت‌های داخلی را نشان می‌دهد و ممکن است برای بهبود کیفیت این تصاویر از یک ماده‌ی کنتراست استفاده شود.
آنتریوگرام کلیوی نیز برای بررسی وضعیت خون‌رسانی به تومور انجام می‌شود. اگرچه این روش در موارد بسیاری کم استفاده می‌شود، اما در تشخیص تومورهای کوچک مفید است و کاربردهای دیگری هم دارد.
برخلاف سایر سرطان‌ها، پزشکان در بیشتر اوقات در تشخیص سرطان کلیه نیازی به بیوپسی (بافت‌برداری) ندارند. شاید در برخی موارد بیوپسی برای تشخیص نهایی انجام شود. در این روش از سوزنی برای برداشت نمونه‌ی بافت استفاده می‌شود و سپس نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا مشخص شود که آیا سلول‌های سرطانی وجود دارند یا نه.
بیوپسی همچنین به پزشکان کمک می‌کند تا مرحله و وضعیت سرطان را تعیین کنند و بفهمند که چه اندازه سرطان پیشرفته یا تهاجمی است. در اکثر موارد، پزشک تمام تومور را برای بررسی و آزمایش جدا می‌کند.
اگر سرطان تشخیص داده شود، نیاز به آزمایش‌های بیشتری برای بررسی انتشار سلول‌های سرطانی به دیگر قسمت‌های کلیه و دیگر اعضای بدن وجود دارد. اگر سرطان از جایی که شروع شده به نقاط دیگر بدن سرایت کند، این وضعیت را متاستاز می‌گویند. برای تشخیص سرایت یا عدم سرایت سرطان به دیگر بخش‌های بدن، انجام سی‌تی‌اسکن یا امآرآی لازم است.
تصویری که با اشعه‌ی ایکس از قفسه‌ی سینه تهیه می‌شود نشان می‌دهد که آیا سرطان به ریه‌ها نیز منتقل شده است یا خیر. همچنین، اسکن استخوان برای بررسی وجود سرطان در استخوان‌ها انجام می‌شود. پزشکان با استفاده از انواع مختلف آزمایش‌ها از پیشرفت سرطان آگاه می‌شوند.
سرطان کلیه چه سطوحی دارد؟
پیش‌بینی وضعیت سرطان در بدن بیمار به سلامت کلی، مرحله و سطح سرطان بستگی دارد. سطوح سرطان به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود و هرچه شماره‌ی سطح بالاتر باشد، یعنی سرطان پیشرفته‌تر است:
سطح ۱
در این مرحله، تومور به طول ۷ سانتی‌متر یا کوچک‌تر فقط درون کلیه است.
سطح ۲
در این مرحله، تومور بزرگ‌تر از ۷ سانتی‌متر فقط درون کلیه قرار دارد.
سطح ۳
در این مرحله، تومور در کلیه و حداقل یک غده لنفی نزدیک به آن وجود دارد. این تومور می‌تواند در یکی از رگ‌های خونی کلیه یا در بافت‌های چربی اطراف کلیه نیز باشد، اما به غدد فوق‌کلیوی و لایه‌های خارجی کلیه سرایت نمی‌کند.
سطح ۴
در این مرحله، سرطان به لایه‌های چربی بافت‌های اطراف کلیه سرایت می‌کند و وضعیت پیشرفته‌تری دارد.
سرطان به اطراف کلیه و گره‌های لنفاوی نزدیک سرایت کرده است. همچنین، این بیماری به دیگر اعضای بدن مانند روده، لوزالمعده و شُش‌ها هم گسترش یافته است. کلیه‌ها نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند (یعنی غدد کلیوی هم درگیر شده‌اند).
آیا سرطان کلیه قابل درمان است؟
درمان سرطان کلیه چگونه است؟
پس از تشخیص سرطان و تعیین پیشرفت و شدت آن، بیمار باید با کمک پزشک خود، درمان مناسب را انتخاب کند و پیگیری نماید. بیمار ممکن است بخواهد اطلاعات بیشتری در زمینه بیماری خود کسب کند. ممکن است پزشک، بیمار را به متخصصان دیگری مانند جراح، اورولوژیست یا پزشک متخصص سرطان و پرتو درمانی ارجاع دهد.
در بسیاری از موارد، مشاوره با دیگر متخصصین می‌تواند سودمند باشد. شانس بهبودی خودبه‌خود سرطان کلیه فقط حدود ۰٫۵ درصد است و این امر به ندرت اتفاق می‌افتد. درمان‌های استاندارد متعددی برای این نوع سرطان وجود دارد.
در اکثر موارد، جراحی اولین مرحله درمان خواهد بود. حتی اگر با جراحی تومور خارج شود، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که درمان به صورت دیگری ادامه یابد تا هرگونه سلول سرطانی و خطرناک باقیمانده از بین برود.
جراحی
در ادامه، به انواع اصلی جراحی سرطان کلیه اشاره خواهیم کرد. هر نوع جراحی به پیشرفت بیماری مرتبط است:
نفرکتومی رادیکال
در این نوع جراحی، کلیه، غده فوق‌کلیه و بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شوند. در برخی موارد، گره‌های لنفاوی نزدیک نیز جراحی و برداشته می‌شوند. نفرکتومی رادیکال رایج‌ترین نوع جراحی برای سرطان کلیه است که معمولاً با برش کوچک و به روش لاپاروسکوپی انجام می‌شود.
نفرکتومی ساده
در این روش، فقط کلیه برداشته می‌شود.
نفرکتومی بخشی
در این نوع جراحی، بخشی از کلیه که دچار سرطان شده است به همراه بافت‌های اطراف آن خارج می‌شود. این روش برای بیمارانی با تومورهای کوچک‌تر از ۴ سانتی‌متر استفاده می‌شود. همچنین، از این روش برای بیمارانی که نفرکتومی رادیکال ممکن است به کلیه دیگر آسیب بزند، بهره‌برداری می‌شود.
اگر بخشی از کلیه باقی بماند و به درستی کار کند، امکان زنده ماندن وجود خواهد داشت. اما اگر هر دو کلیه خارج شوند یا هیچ‌یک نتوانند به درستی عمل کنند، برای پاکسازی خون به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز است.
اگر سرطان فقط در کلیه باقی بماند و جراحی برای خارج کردن آن انجام شود، امکان پیوند کلیه وجود دارد. گاهی اوقات، ممکن است نتوان تومور را با جراحی برداشت، در این صورت پزشکان از سایر روش‌ها برای از بین بردن تومور استفاده می‌کنند:
سرمادرمانی، روشی است که در آن تومور با سرمای شدید نابود می‌شود. حذف با بسامد رادیویی نیز با استفاده از امواج پرانرژی برای از بین بردن تومور کاربرد دارد.
رَگ‌بندی شریانی یا آمبولیزاسیون روشی است که در آن موادی به سرخرگ‌ها اضافه می‌شود تا مانع جریان خون به سوی تومور شود. این روش برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی مفید است.
درمان بیولوژیک
درمان بیولوژیک با تقویت و هدایت سیستم ایمنی بدن به مبارزه با سرطان کمک می‌کند. مواد لازم برای این درمان به کمک بدن بیمار در آزمایشگاه ساخته می‌شوند. مثال‌هایی از درمان بیولوژیک برای سرطان کلیه شامل اینترفرون آلفا یا اینترلوکین -۲ می‌شوند. روش‌های ایمنی‌درمانی مختلفی برای درمان انواع سرطان در حال مطالعه و بررسی هستند.
در این روش از داروها یا مواد دیگر برای هدف‌گیری سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود و مزیت آن کاهش خطرات و عوارض برای سلول‌های سالم بدن است. یکی از روش‌های درمان هدفمند، بازدارنده رگ‌زایی است که در آن از تأمین مواد مغذی برای تومورهای سرطانی جلوگیری می‌شود.
به همین دلیل، نبود مواد غذایی به تومور باعث کوچک شدن و توقف رشد آن خواهد شد. روش دیگر درمان هدفمند شامل مهارکننده‌های مولتی‌کیناز یا بازدارنده تیروزین-کیناز است.
این‌ها داروهای خوراکی هستند که به مسدود کردن فعالیت آنزیم‌های خاصی کمک می‌کنند. این آنزیم‌ها به سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند که رشد کنند.
روش سوم درمان هدفمند، داروهای بازدارنده ام-تور (m-TOR) هستند. این داروها می‌توانند به دو شکل خوراکی یا تزریقی مصرف شوند. داروهای ام-تور با مسدود کردن مسیری که رگ‌های خونی به تومورها کمک می‌کنند، از گسترش و بزرگ شدن تومور جلوگیری می‌کنند. هر کدام از این داروها نقش خاصی در درمان پیشرفته سرطان‌های کلیه دارند.
پرتو درمانی
پرتو درمانی برای بیمارانی که علائم سرطان کلیه دارند یا نمی‌توانند تحت جراحی قرار بگیرند، یک روش مؤثر است. در این روش، از اشعه‌های پرانرژی مثل ایکس برای کشتن یا متوقف کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در پرتودرمانی خارجی، اشعه‌ها از بیرون بدن به بیمار تابانده می‌شوند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی، با استفاده از داروها، سلول‌های سرطانی یا کشته می‌شوند یا متوقف می‌شوند. این روش برای درمان بسیاری از انواع سرطان‌ها مؤثر است، اما برای سرطان کلیه معمولاً کمتر استفاده می‌شود. از شیمی‌درمانی به‌ویژه برای نوع خاصی از سرطان کلیه که سلول‌های آن دوکی شکل هستند (سارکوماتوئید) استفاده می‌شود.
