علت پایین بودن ذخیره آهن در بدن + خطرات کمبود فریتین خون (2 نکته مهم)
روش‌های افزایش سطح آهن و فریتین در بدن
آهن یک ماده غذایی مهم است که وظیفه انتقال اکسیژن در بدن را بر عهده دارد. آهن در بدن انسان به شکل “فریتین” و “هموسیداین” وجود دارد که در مکان‌هایی مانند مغز استخوان، کبد و طحال ذخیره می‌شود.
فریتین یک پروتئین است که به ذخیره آهن در بافت‌های بدن کمک می‌کند. اگر آهن کافی دریافت نکنید یا تغذیه‌تان مناسب نباشد، سطح فریتین ممکن است کاهش یابد. این کمبود ممکن است باعث بروز مشکلات مختلف در سلامتی شما شود.
اگر سطح فریتین کاهش یابد و درمان نشود، ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوید. بنابراین، در این مواقع بهتر است با مصرف مواد غذایی خاص یا مکمل‌ها، سطح فریتین خود را بالا ببرید تا از عوارض آن جلوگیری کنید.
چگونه می‌توان سطح فریتین بدن را افزایش داد
برای اطلاع از سطح فریتین بدن، باید با یک پزشک مشورت کنید. پزشک از شما سوابق پزشکی و سوالاتی درباره علائم ممکن ناشی از کمبود فریتین می‌پرسد.
علائم شایع کمبود فریتین
علائمی مانند خستگی، سردرد، تحریک‌پذیری، ریزش مو، تنگی نفس و نازک شدن ناخن‌ها می‌توانند نشانه‌های کمبود فریتین باشند.
- آزمایش سطح آهن خون
برای دانستن اینکه آیا سطح آهن بدن شما کافی است یا خیر، باید آزمایش خون بدهید. این آزمایش می‌تواند نشان دهد آیا پروتئین فریتین شما برای جذب آهن کافی است یا خیر. همچنین مشخص می‌شود که دلیل کمبود آهن شما، کمبود فریتین است یا تاثیر عوامل دیگر.
- بررسی سطح فریتین خون
پس از آن، پزشک آزمایشاتی برای اندازه‌گیری سطح فریتین انجام می‌دهد. کمبود آهن می‌تواند به فریتین در بافت‌ها آسیب بزند، بنابراین این آزمایشات معمولاً با هم انجام می‌شوند.
هدف شما باید این باشد که سطح فریتین خون شما بین 30 تا 40 نانوگرم در میلی‌لیتر باشد. اگر فریتین شما کمتر از 10 نانوگرم در میلی‌لیتر باشد، باید مواد غذایی و یا مکمل‌های حاوی فریتین را افزایش دهید تا از مشکلات جلوگیری کنید.
- تست میزان آهن خون
این تست به پزشک کمک می‌کند تا میزان آهن موجود در خون شما را اندازه‌گیری کند و بفهمد آیا کبد و دیگر اعضای بدن شما به درستی کار می‌کنند یا خیر. اگر نتایج آزمایش عادی باشد، ممکن است بدنتان با مشکلات بزرگتری دست و پنجه نرم کند.
- تعیین شدت بیماری
پزشک با توجه به آزمایش‌ها و سوالات درباره وضعیت عمومی شما، می‌تواند بفهمد که چرا سطح فریتین خون شما کم شده است. عواملی که می‌توانند باعث کاهش سطح فریتین شوند، شامل موارد زیر هستند:
- کم‌خونی
- سرطان
- بیماری کلیوی
- هپاتیت
- زخم معده
- اختلالات آنزیم
مصرف مکمل‌های آهن خوراکی
مکمل‌های آهن به راحتی در فروشگاه‌های مواد غذایی و داروخانه‌ها موجود هستند و می‌توانید به آسانی آنها را تهیه کنید. بهتر است دستورالعمل مصرف آنها را از پزشک یا بسته‌بندی مکمل‌ها دنبال کنید.
معمولاً مکمل‌های آهن چند هفته طول می‌کشند تا آهن و فریتین بدن شما را به سطح مناسب برسانند.
با این حال، اگر بیماری‌ای مثل کم‌خونی داشته باشید، این مشکل می‌تواند بر توانایی شما برای جذب آهن تاثیر منفی بگذارد.
در این حالت، ممکن است قرص‌ها و مکمل‌ها به خوبی عمل نکنند. مکمل‌های آهن ممکن است عوارض جانبی مختلفی ایجاد کنند، مانند کمر درد، لرز، سرگیجه، سردرد و حالت تهوع. از آنجایی که ویتامین C می‌تواند جذب آهن را در خون افزایش دهد، بهتر است مکمل آهن خود را با یک لیوان آب پرتقال مصرف کنید.
درمان کمبود فریتین خون
تزریق آهن در مواقعی که فرد دچار ضعف شدید است، توصیه می‌شود. همچنین در افرادی که جراحی بای‌پس معده انجام داده‌اند، این تزریق کاربرد دارد، چون در این افراد جذب آهن از طریق معده دشوار است.
برای همین، پزشکان معمولاً تزریق آهن را پیشنهاد می‌کنند. این روش کمک می‌کند تا آهن لازم برای بدنتان به سرعت وارد خون شود. این کار به شما امکان می‌دهد که از مشکلات جذب آهن در دستگاه گوارش عبور کنید و مقدار مورد نیاز آهن را به طور مستقیم به خونتان برسانید.
به یاد داشته باشید که تزریق آهن تنها در مواردی انجام می‌شود که امکان جذب آن از طریق دستگاه گوارش کم است و فرد به آهن نیاز فوری دارد. گاهی اوقات تزریق داخل وریدی نیز ممکن است عوارض جانبی مشابهی با مکمل‌های خوراکی داشته باشد.
استفاده از مکمل‌ها و داروهای تجویز شده
داروهای خاصی وجود دارند که می‌توانند آهن و فریتین بدن را بالا ببرند. اگر شما در وضعیت حادی هستید که جذب و ذخیره آهن برایتان مشکل است، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز کند.
برخی از داروها که می‌توانند سطح آهن بدن را افزایش دهند، عبارتند از:
- سولفات آهن (Ferrous sulfate)
- گلوکونات آهنی (Ferrous gluconate)
- فومارات آهنی (Ferrous fumarate)
- کربنیل آهن (Carbonyl iron)
- Iron dextran complex
رژیم غذایی تان را تغییر دهید
- مصرف مواد گوشتی برای بالا بردن سطح آهن خون
گوشت قرمز منبع عالی از آهن است که می‌توانید با مصرف آن نیاز بدنتان به آهن را برطرف کنید. بدن توانایی خوبی در جذب آهن از گوشت قرمز دارد.
بنابراین با افزایش مصرف گوشت، سطح آهن خونتان بالا می‌رود و به تبع آن فریتین نیز بالا خواهد رفت. در زیر به شما بهترین مواد غذایی که می‌توانند سطح آهن خونتان را بالا ببرند، معرفی می‌کنیم. موادی مانند؛ گوشت گاو، گوشت بره، جیگر و میگو هم سرشار از آهن هستند. همچنین تخم‌مرغ نیز می‌تواند مقداری از آهن مورد نیاز بدن شما را تامین کند.
مصرف محصولات گیاهی برای بالا بردن آهن خون
علاوه بر مصرف گوشت، برخی از گیاهان نیز می‌توانند سطح آهن خونتان را افزایش دهند.
مصرف این محصولات گیاهی، همچنین به افزایش فریتین خون نیز کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که برای جذب آهن از محصولات گیاهی، باید دو برابر از آنها نسبت به گوشت مصرف کنید.
محصولات گیاهی مانند برنج، گندم، جو، آجیل و لوبیا دارای آهن قابل توجهی هستند و می‌توانید با مصرف این مواد تا حدودی نیاز آهن بدنتان را تامین کنید.
از طرفی باید به مواد غذایی و مواد معدنی‌ای که می‌توانند جذب آهن را دشوار کنند، توجه کنید.
مصرف برخی موارد مانند؛ قهوه، چای سیاه و سبز، سویا غلیظ شده، شیر، کلسیم، منیزیم، زینک و مس می‌توانند در جذب آهن مشکل ایجاد کنند، پس بهتر است از آنها اجتناب کنید.
سعی کنید در زمانی که می‌خواهید غذای پُر آهن مانند گوشت قرمز یا هر ماده غذایی دیگری که غنی از آهن است، بخورید، از خوردن این مواد در طول یا حتی چند ساعت قبل یا بعد خودداری کنید تا بدنی سالم و تندرست داشته باشید.
همچنین بخوانید:
