علت کیست هیداتیک چیست؟ آیا درمان پذیر است؟ (2 نکته مهم)
“`html
کیست هیداتیک چیست؟
کیست هیداتیک اولیه در بافت عضلات خیلی نادر است، به طوری که گاهی اوقات در تشخیص‌های پزشکی ممکن است از آن غافل شوند. برای جلوگیری از انجام آزمایش‌های بی‌مورد لازم است که تشخیص به موقع و درست انجام شود.
در این متن درباره یک مرد 40 ساله صحبت می‌کنیم که به خاطر تورم و درد در بازوی دست راست به پزشک مراجعه کرده است. او این علائم را به دلیل وجود یک توده در بازوهایش بیان کرده است. با توجه به نشانه‌های بالینی و نتایج تصویربرداری که وجود کیست هیداتیک را نشان می‌دهد، اما این مورد کمی نادر است، پزشکان در تشخیص دچار تردید شدند.
این بیماری یک بیماری انگلی است که بین انسان و دام مشترک است و توسط نوزاد یک نوع کرم که در روده سگ زندگی می‌کند، ایجاد می‌شود. کرم بالغ در روده سگ زندگی می‌کند و نوزاد آن در بدن انسان و حیوانات اهلی مثل نشخوارکنندگان زندگی می‌کند.
اپیدمیولوژی کیست هیداتیک
آلودگی انسان بیشتر در مناطقی که دامداری رایج است اتفاق می‌افتد، جایی که انسان‌ها با سگ‌ها و دام‌ها در ارتباط هستند. عواملی مانند سن، شغل، مذهب، آداب و رسوم در انتشار این بیماری نقش دارند:
به عنوان مثال، تماس بیشتر کودکان با سگ‌ها یا مشاغلی مانند چوپان‌ها، دباغان و کشاورزان، باعث افزایش شیوع در این گروه‌ها می‌شود. افرادی که به طور مکرر با سگ‌ها در ارتباط هستند نیز بیشتر در معرض خطر هستند.
کیست هیداتیک چگونه منتقل می‌شود؟
راه‌های انتقال بیماری کیست هیداتیک
تخم‌های کرم بالغ باعث آلودگی خاک و آب می‌شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر (میزبان واسط) هنگام چریدن این تخم‌ها را می‌خورند. انسان به طور تصادفی از طریق خوردن آب یا غذایی که به تخم‌ها آلوده شده است، یا از طریق تماس مستقیم با سگ‌های آلوده به این انگل مبتلا می‌شود.
انگل بلعیده شده از روده خارج شده و به سیستم خون وارد می‌شود و به کبد، ریه‌ها و در موارد نادر به بافت‌های دیگر انتقال می‌یابد. در مناطقی که شیوع بالا است، اغلب کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما کیست‌های کبدی باید سال‌ها بزرگ شوند تا قابل شناسایی شوند.
تمام اعضای بدن ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، اما شایع‌ترین محل‌ها کبد (60 تا 70 درصد) و سپس ریه و مغز هستند. کمتر از 2 درصد موارد گزارش شده کیست مغزی هستند و عفونت در سایر اعضا مانند طحال، عضلات و ابتلای چند ارگانی مثل کبد و ریه یا کبد و طحال – ریه و مغز نیز گزارش شده است.
به ندرت کیست هیداتیک در قلب، تیروئید، پستان، کلیه و بافت نرم گردن و مهره مشاهده شده است. بیشترین موارد کیست هیداتیک در بزرگ‌ترها در کبد بوده، اما کیست در ریه و مغز در کودکان بیشتر از بزرگ‌ترها دیده می‌شود.
کیست هیداتیک چه نشانه‌هایی دارد؟
علائم بیماری کیست هیداتیک کدام است؟
هر عضوی از بدن می‌تواند محل ایجاد کیست باشد، و علائم بستگی به این دارد که کیست در کجا و چه اندازه‌ای تشکیل شده و چه تأثیری بر عملکرد آن عضو دارد. کیست‌های ریوی و کبدی معمولاً رایج‌تر هستند.
علائم این بیماری به محل درگیری، اندازه کیست، و اینکه چقدر کیست با عضو درگیر واکنش نشان می‌دهد بستگی دارد. ممکن است در صورتی که کیست پاره شود، واکنش‌های بدنی مثل شوک آنافیلاکتیک نیز بروز کند.
مدت زمانی که بیماری ممکن است علامتی نداشته باشد، معمولاً بین 5 تا 20 سال طول می‌کشد و در اکثر موارد سال‌ها طول می‌کشد تا بیماری خود را نشان دهد. بعضی اوقات کیست خود به خود بهبود می‌یابد. پس از سال‌ها، به علت بزرگ شدن کیست و ایجاد فشار، بیمار ممکن است دچار درد شکمی، بی‌اشتهایی و احساس توده شکمی شود.
در کیست‌های کبدی، علائمی مانند بزرگ شدن کبد، درد کبدی و زردی مشاهده می‌شود. در کیست‌های ریوی، علائم متفاوتی مانند سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه و خلط خونی ممکن است دیده شود. کیست در مغز ممکن است باعث اختلالات عصبی مانند تاری دید، لرزش و تشنج شود. کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خود را نشان می‌دهد.
کیست قلبی نیز به همین ترتیب ممکن است علائمی ایجاد کند.
“`
این بیماری ممکن است باعث تپش قلب، تنگی نفس و اختلال در عملکرد قلب شود. در بعضی از موارد، اگر کیست به دلیل ضربه پاره شود، محتویات آن به خون وارد می‌شود و می‌تواند شوک ایجاد کند که در نتیجه آن فشار خون به سرعت کاهش یافته و بیمار در خطر مرگ قرار می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند در موارد شوک آنافیلاکسی یا درگیری قلبی و ایجاد تامپوناد قلبی خطرناک باشد. در موارد نادر، این بیماری می‌تواند بر روی اعضای دیگر مانند مغز، چشم، استخوان و عضلات تأثیر بگذارد و علائم جدی مانند کوری و فلج ایجاد کند.
روش‌های تشخیص کیست هیداتیک
تشخیص بالینی : پزشک می‌تواند با پرسش از سوابق بیماری، تاریخچه و علائم بالینی مانند بادکردن شکم، زندگی در مناطق آلوده، تماس با سگ و … عفونت را شناسایی کند.
تشخیص آزمایشگاهی : عفونت همچنین با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی مانند تست‌های تشخیصی، روش‌های سرولوژی، رادیوگرافی، سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن شناسایی می‌شود.
آیا کیست هیداتیک قابل درمان است؟
درمان کیست هیداتیک چگونه است؟
به دلیل اینکه کیست ممکن است به راحتی گسترش پیدا کند و مرز خاصی نداشته باشد، درمان آن دشوار است. برخی از داروها مانند مبندازول و البندازول در مواردی که کیست‌ها کوچک و محدود هستند می‌توانند مؤثر باشند، اما همیشه جواب نمی‌دهند. این داروها همچنین می‌توانند اندازه کیست را کوچک کنند و با توجه به اینکه جراحی تنها درمان قطعی است، می‌توانند خطر جراحی را کم کنند.
در جراحی، نکته مهم این است که در کیست‌های قدیمی باید از برداشتن غشاء فیبری که در اثر واکنش بافت میزبان در اطراف کیست ایجاد می‌شود، پرهیز کرد چون این کار خطر خونریزی را افزایش می‌دهد. اما در کیست‌های جوان، به دلیل ترمیم سریع‌تر بافت، باید این غشاء برداشته شود.
کنترل و پیشگیری از بیماری کیست هیداتیک
- رعایت بهداشت فردی و بهداشتی محیط
- ضد عفونی کردن سبزیجات
- محصور کردن مزارع سبزیجات
- معدوم کردن اندام‌های آلوده به کیست هنگام ذبح دام
- خوراندن داروهای ضد انگلی به سگ‌های اهلی و گله
- عدم تماس با سگ‌ها
- درمان سگ‌های آلوده
- از بین بردن سگ‌های ولگرد
- کشتار دام‌ها در کشتارگاه‌های بهداشتی
- کشتار دام‌ها در سنین پایین‌تر (برای جلوگیری از بزرگ شدن کیست‌ها)
- دفع بهداشتی امعاء و احشاء آلوده
- عدم تغذیه سگ‌ها با باقی‌مانده امعاء و احشاء کشتارگاهی
- آموزش همگانی در مورد راه‌های انتقال و انتشار بیماری
همچنین بخوانید:
