عوارض آبیاری زیاد گیاهان (2 نکته مهم)
۴ علامت آبیاری بیش از حد گیاهان
به گزارش رضیم: آبیاری گیاهان یک مسئله بسیار مهم است. گیاهان به این موضوع حساس هستند و ممکن است به دلیل کم آبی یا آبیاری بیش از حد دچار مشکل شوند و در نهایت از بین بروند. تشنگی و آبیاری زیاد می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. اول از همه، باید به این نکته توجه کنید که گیاهتان را در زمان و به شکل درست آبیاری کنید. قدم بعدی مقدار آبی است که به گیاه می‌دهید و شناخت نوع گیاهتان است که باید بدانید چه میزان آب نیاز دارد. اگر آب بیشتری از حد معمول به آن بدهید و دیر متوجه شوید، گیاه دچار مشکل می‌شود و ممکن است از بین برود. بنابراین، باید با علائم آبیاری بیش از حد آشنا شوید تا بتوانید سریعاً مشکلات را حل کنید.
۱. ریشه‌های گیاه را بررسی کنید
ریشه‌ها مهم‌ترین قسمت گیاه برای جذب آب، هوا و مواد مغذی هستند. در شرایط عادی، ریشه‌ها آب و مواد غذایی را از خاک می‌گیرند و هوا را دریافت می‌کنند که برای زنده ماندن گیاه ضروری است. حالا تصور کنید اگر خاک گیاه در آب غرق شود، تمام حفره‌های خاک با آب پر می‌شود و اکسیژن بین ذرات خاک از بین می‌رود. در این حالت، ریشه‌ها نمی‌توانند نفس بکشند و به تدریج گیاه خراب می‌شود.
۲. برگ‌ها قهوه‌ای و نرم می‌شوند
یکی از علائم آبیاری بیش از حد گیاه، تغییر رنگ برگ‌هاست. برگ‌ها به تدریج قهوه‌ای و زرد می‌شوند و گیاه بیمار به نظر می‌رسد. این موضوع مشابه علائم کم آبی است. اما تفاوت در اینجاست که در آبیاری زیاد، برگ‌ها نرم می‌شوند و نمی‌توانند فرم خود را حفظ کنند، در حالی که در زمان کم آبی، برگ‌ها ترد و شکننده می‌شوند و به راحتی با دست خرد می‌شوند.
۳. فشار آب در گیاه زیاد می‌شود!
وقتی ریشه‌ها آب بیشتری جذب می‌کنند، آب در سلول‌های برگ شروع به تولید مواد جدید می‌کند و در نهایت سلول‌ها آسیب می‌بینند و پلاکت‌های جدیدی تولید می‌شود. این مسئله به رشد قارچ‌های قهوه‌ای یا زرد در خاک و یا ایجاد سوراخ‌هایی در سطح برگ‌ها منجر می‌شود که نشان‌دهنده آبیاری بیش از حد است.
۴. رشد گیاه بسیار کند می‌شود
وقتی گیاه به آرامی رشد می‌کند و برگ‌ها زرد می‌شوند، این می‌تواند نشانه‌ای از آبیاری زیاد باشد. اگر برگ‌های گیاهتان زرد شود و بریزد یا برگ‌های جدید قبل از اینکه به اندازه کافی رشد کنند، بیفتند، این نشان‌دهنده این است که گیاه تحت تأثیر آبیاری زیاد قرار گرفته است.
نکات مهم را فراموش نکنید!
ضروری است که همیشه خاک گیاه را مرتب بررسی کنید تا نه گیاه تشنه بماند و نه بیش از حد به آن آب داده شود. می‌توانید با انگشتتان حدود ۲ سانتی‌متر در خاک فرو ببرید، اگر خاک خشک است، آب بدهید. همچنین، دستگاهی به نام رطوبت‌سنج در بازار وجود دارد که می‌تواند رطوبت خاک را اندازه‌گیری کند و به شما بگوید که آیا باید به آن آب بدهید یا خیر. همچنین قبل از هرگونه اقدام هنگام مشاهده علائم بالا، خاک و گیاه را برای وجود آفت بررسی کنید، چون ممکن است مواردی مانند آفت و حشرات موذی نیز باعث بروز این علائم شوند.
اثرات منفی آبیاری بیش از حد در کشاورزی
آب برای رشد گیاهان بسیار حیاتی است، اما آبیاری بیش از حد می‌تواند مشکلاتی به وجود بیاورد که منجر به تخریب خاک و آسیب به گیاهان می‌شود. اگرچه کمبود آب می‌تواند به گیاهان آسیب برساند، ولی آبیاری زیاد هم به همین اندازه مشکل‌ساز است. وجود آب زیاد در خاک باعث می‌شود حفره‌ها پر شده و آب در سطح خاک جمع شود. این باعث ایجاد اختلال در تعادل آب و هوا در خاک می‌شود و گیاه نمی‌تواند به درستی نفس بکشد. ریشه‌ها نمی‌توانند در خاک غرقاب رشد کنند. شما حتماً دیده‌اید که وقتی گیاه بیش از حد آب بگیرد، نمی‌تواند خوب رشد کند، چون اکسیژن کافی ندارد. پس مهم است که آبیاری به اندازه و متناسب با نیاز گیاه انجام شود و توجه به تجهیزات آبیاری مناسب و زهکشی خوب مزارع می‌تواند به شما در بهینه‌سازی میزان آبیاری کمک کند.
و اثرات مضر آبیاری بیش از حد برای آن‌ها به وجود نیاید.
اثرات منفی آبیاری بیش از حد بر روی گیاهان شامل موارد زیر است:
- افزایش نمک و قلیایی در خاک
- مشکل در آب وارد شدن به خاک
- مشکلات تنفسی ریشه‌ها
- کاهش دمای خاک
- ریشه‌های سطحی
- زمین‌های باتلاقی
- ساخت نیترات
- کمبود مواد مغذی و کاهش کیفیت خاک
- اسیدی بودن خاک
1. افزایش نمک و قلیایی در خاک
وقتی از آبیاری بارانی و قطره‌ای بیش از حد استفاده شود، آب زیرزمینی بالا می‌آید و نمک‌ها در خاک جمع می‌شوند. با تبخیر آب، نمک‌ها روی سطح خاک تجمع پیدا می‌کنند. این وضعیت باعث می‌شود که نمک‌های محلول در خاک بیشتر شوند و این به رشد گیاهان آسیب می‌زند و تولید محصولات را کاهش می‌دهد. وقتی میزان نمک‌های محلول در خاک به بالای ۰.۱ برسد، رشد گیاهان متوقف خواهد شد.
2. مشکل در آب وارد شدن به خاک
خاک سطح زمین حساس است، زیرا دارای دانه‌هایی است که مقداری کربنات کلسیم دارد و اجازه نمی‌دهد آب به عمق خاک برود. در نتیجه، زمانی که رطوبت خاک زیاد باشد، مشکل آبگرفتگی پیش می‌آید و کار کشاورزی در آن منطقه مشکل می‌شود.
3. مشکلات تنفسی ریشه‌ها
آب زیاد باعث می‌شود که فضاهای خاک با آب پر شوند و ریشه گیاهان نتوانند اکسیژن کافی برای تنفس دریافت کنند. این مسئله باعث توقف رشد گیاهان و افزایش بیماری‌ها می‌شود.
4. کاهش دمای خاک
آب اضافی که در خاک جمع می‌شود، در اثر تبخیر سرد می‌شود و دمای خاک را کاهش می‌دهد. اگر بذرها به خوبی حل نشوند، رشد گیاه تحت تاثیر قرار می‌گیرد و فعالیت موجودات زنده در خاک نیز کاهش می‌یابد.
5. ریشه‌های سطحی
به دلیل آب زیاد و کمبود اکسیژن، ریشه‌های گیاهان عمیق نمی‌شوند و در سطح خاک باقی می‌مانند. این موضوع باعث می‌شود که گیاهان نتوانند به اندازه کافی مواد مغذی دریافت کنند و ضعیف شوند.
6. زمین‌های باتلاقی
اگر زمین با آبیاری زیاد اشباع شود، آب راکد می‌ماند و به باتلاق تبدیل می‌شود، که فقط برخی از گیاهان خاص می‌توانند در آن رشد کنند و برای کشاورزی مناسب نخواهد بود.
7. ساخت نیترات
آبیاری بیش از حد باعث تولید نیترات می‌شود. به دلیل کمبود اکسیژن در خاک، فرایند نیتروژن‌سازی رخ می‌دهد و اکسیژن موجود به نیتروژن اکسید تبدیل می‌شود. این اتفاق باعث بالارفتن غلظت نیتروژن در خاک می‌شود که برای گیاهان مفید نیست.
8. کمبود مواد مغذی و کاهش کیفیت خاک
اثر مضر آبیاری بیش از حد به فرسایش خاک منجر می‌شود و این مسئله باعث کاهش کیفیت خاک و عدم رشد مناسب محصولات زراعی می‌شود زیرا گیاهان به مواد لازم دسترسی سختی خواهند داشت.
9. اسیدی بودن خاک
در مناطقی که بیش از حد آبیاری می‌شوند، کلسیم، منیزیم و پتاسیم با بار مثبت تشکیل می‌شود و این مواد به عمق خاک می‌روند و باعث افزایش اسیدیته خاک می‌شوند. همچنین ممکن است تجهیزات آبیاری نامناسب باعث تغییر در ساختار خاک، حمله بیماری‌ها و آفات و افزایش نمک‌های مضر شود. وقتی خاک مناسب نباشد و آب آبیاری دارای شوری زیاد باشد، شرایط برای رشد آفات فراهم می‌شود. بنابراین، لازم است از سیستم‌های آبیاری مدرن و بهینه استفاده کنید تا محصولی سالم و باکیفیت داشته باشید.
