عوارض حاد مرتبط با تزریق خون (2) (2 نکته مهم)
عوارض حاد مرتبط با تزریق خون (1)
واکنش‌های همولیتیک تاخیری
این نوع واکنش ها حداقل ۲۴ ساعت پس از تزریق خون بروز می‌کنند. زمان از تزریق تا تشخیص یک DHTR می‌تواند از چند روز تا چند هفته طول بکشد. بیشتر بیماران در دو هفته اول بعد از تزریق علائم را نشان می‌دهند، اما ممکن است علامت‌ها تا شش هفته بعد از تزریق شناسایی نشوند.
علائم بالینی :
* همولیز معمولا به صورت خارج عروقی است، اما همولیز داخل عروقی هم ممکن است پیش بیاید. خوشبختانه، این واکنش‌ها از نظر شدت نسبت به AHTR (واکنش حاد همولیتیک) کمتر هستند و بنابراین ممکن است نادیده گرفته شوند.
* کم خونی غیرمنتظره و تب پس از تزریق فرآورده‌های گلبول قرمز از نشانه‌های DHTR است.
* نشانه‌های بالینی دیگر شامل: زردی – درد قفسه سینه – تنگی نفس که به ندرت می‌تواند نشانه‌های نارسایی حاد کلیوی باشد.
* در بیماران مبتلا به بیماری سلول داسی شکل، ممکن است حملات دردناک ایجاد شود.
علایم بالینی
راش ماکولوپاپولر، انتروکولیت و اسهال، تب، اختلال عملکرد کبدی و پان‌سیتوپنی. راش معمولا از تنه شروع می‌شود و ممکن است به اندام‌ها نیز برسد.
تشخیص
بیوپسی پوست
۱- انفیلتراسیون لنفوسیتی دور عروقی سطحی
۲- تشکیل بول‌های کراتینوسیتی نکروتیک
تشخیص افتراقی
• واکنش‌های دارویی
• بیماری‌های ویروسی
از دیگر عوارض تزریق خون:
هیپوترمی، افزایش حجم داخل عروقی و نارسایی احتقانی قلب، هپاتیت کلاسیک، ایسکمی احشاء، بیماری پیوند علیه میزبان.
پورپورا: پورپورا عارضه‌ای نادر است که ۱ تا ۲ هفته پس از تزریق خون به شکل ترومبوسیتوپنی بروز می‌یابد. حدود ۷/۱% از مردم فاقد آنتی‌ژن خاص پلاکتی (Zwa) PLA1 هستند و در خون این گروه آنتی‌بادی PLA1 وجود دارد. تزریق خون حاوی آنتی‌ژن PLA1 باعث جذب این آنتی‌ژن‌ها بر روی پلاکت‌های گیرنده خون می‌شود و این پلاکت‌ها با آنتی‌بادی‌های PLA1 گیرنده خون واکنش نشان می‌دهند، که منجر به تخریب پلاکت‌ها در کبد و طحال می‌گردد.
افزایش تجمع آهن : هر واحد گلبول قرمز دارای ۲۵۰ میلی‌گرم آهن است. از آنجا که هیچ مکانیسم فیزیولوژیکی برای دفع آهن اضافی در بدن وجود ندارد (۱ میلی‌گرم در روز)، بیمارانی که به طور مکرر خون دریافت می‌کنند پس از مدتی دچار انباشتگی آهن می‌شوند و هموسیدروری‌ز در آنها ایجاد می‌شود.
هموسیدروز: هر واحد خون دارای ۲۵۰ میلی‌گرم آهن است و در تزریق مکرر خون (به عنوان مثال در بیماران تالاسمی) آهن در تمام بافت‌ها از جمله کبد، پوست، قلب و غدد داخلی رسوب می‌کند و این موضوع باعث سیروز کبدی و نیز با کاتالیز نمودن پراکسی‌داسیون چربی غشای سلول‌ها و آزاد شدن آنزیم‌ها از لیزوزوم‌ها موجب تخریب و مرگ سلولی می‌شود.
هیپرکالمی : میزان پتاسیم در خون ذخیره با عمر حدود سه هفته ۵ تا ۶ برابر می‌شود. تزریق آن با سرعت بیش از ۱۲۰ میلی‌لیتر در دقیقه باعث هیپرکالمی می‌گردد.
هیپوکلسمی و مسمومیت سیترات: اگر واحد خون سریعتر از ۵ دقیقه یا بیشتر از ۶ لیتر خون تزریق شود، ممکن است مسمومیت با سیترات (غلظت مسمومیت mg/dl100) به وجود آید.
اسیدوز: pH خون ذخیره به علت تولید اسید لاکتیک، اسید پیروویک و گاز CO2 و همچنین وجود اسید سیتریک، اسیدی و در حدود ۶/۶ تا ۲/۷ می‌باشد.
انتقال عفونت‌ها:
۱- ویروس ایدز (HIV)
۲- هپاتیت B, C, D, G
۳- سیتومگالوویروس (CMV)
۴- ابشتاین بار ویروس (EBV)
۵- سیفیلیس
۶- تب مالت
۷- یرسینیا
۸- مالاریا
۹- لیشمانیا
۱۰- تریپتوزومیاز
۱۱- Yaws
۱۲- E.Coli (اشریشیاکولی)
۱۳- استاف اپیدرمیدیس
۱۴- باسیلوس سرئوس
۱۵- پسودوموناز
اقدامات آزمایشگاهی مورد نیاز زمانی که به واکنش‌های ناشی از انتقال خون شک داریم:
۱- بررسی مجدد بروز اشتباهات دفتری
۲- ارسال نمونه خون جدید از بیمار جهت:
= بررسی چشمی وجود همولیز در سوپرناتا نت نمونه قبل و بعد از تزریق
= تکرار آزمایش DAT درصورت مثبت بودن، انجام DAT بر نمونه قبل از تزریق.
۳- ارسال نمونه ادرار جهت بررسی هموگلوبینوری.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
قبل از تزریق خون:
= مراحل تزریق را برای بیمار توضیح دهید.
= علائم حیاتی را طی ۱۵ دقیقه اول و سپس با فواصل منظم در فرم نظارت بر تزریق یادداشت کنید.
= در فرم‌های مربوطه تاریخ و ساعت، نوع و مقدار فرآورده، علائم حیاتی و عوارض مرتبط با تزریق خون را ثبت نمایید.
= هیچ نوع دارویی نباید به کیسه خون اضافه گردد، زیرا ممکن است حاوی کلسیم باشند که با سیترات موجود در کیسه ایجاد لخته کند. محلول‌های دکستروز نیز باعث لیز گلبول‌های قرمز می‌شوند.
= تمام فرآورده‌ها باید توسط یک ست تزریق که شامل فیلتر ۱۷۰-۲۶۰ میکرونی است، تزریق شوند.
= استفاده از Blood Warmer برای گرم کردن خون فقط با صلاحدید پزشک مجاز است و همچنین استفاده از آب گرم و شوفاژ و… به هیچ وجه جایز نیست.
= گرم کردن خون به میزان ۴۲ درجه ممکن است باعث لیز خون شود.
منبع:pezeshk.us
