عوارض و خطرات استفاده از قرص استامینوفن کدئین

برای اطلاعات بیشتر در مورد قرص استامینوفن کدئین با رضیم همراه باشید.

آشنایی کامل با استامینوفن کدئین

استامینوفن کدئین یک نوع مسکن قوی است که برای کاهش درد مفید است و از آن برای پایین آوردن تب هم استفاده می‌شود. کدئین یک داروی مخدر است که برای تسکین درد، سرفه و اسهال تجویز می‌شود و در آن مقداری تریاک و حدود 0.12 مرفین موجود است.

استفاده طولانی‌مدت از کدئین می‌تواند باعث وابستگی فرد به این دارو شود، مانند سایر مخدرها. مصرف بیش از 800 میلی‌گرم از آن در یک روز برای یک بزرگ‌سال ممکن است خطرناک و حتی کشنده باشد. کدئین به صورت قرص، کپسول، شربت، شیاف و تزریق شده استفاده می‌شود. معمولاً این دارو در ترکیب با داروهای دیگر مانند آسپرین، بروفن و استامینوفن برای تسکین درد تجویز می‌شود و تأثیر خوبی دارد. همچنین، کدئین در شربت‌های سرفه هم یافت می‌شود.

این دارو می‌تواند باعث آسیب به مجاری تنفسی شود. معمولاً دوز مصرفی آن 60 میلی‌گرم در هر نوبت و حداکثر 240 میلی‌گرم در طول روز است. اگر دردهای مانند سردرد یا دردهای عضلانی با این میزان کاهش نیابد، پزشک ممکن است داروی مخدر قوی‌تری تجویز کند.

شناسایی بی نسخه‌ها این قرص

در سراسر جهان، داروها به شکل های متفاوتی به فروش می‌رسند. برخی داروها نیاز به نسخه پزشک دارند و برخی دیگر بدون نسخه قابل دسترسی هستند.

داروهایی که بدون نیاز به نسخه پزشک خریداری می‌شوند، به عنوان داروهای او تی سی (OTC) شناخته می‌شوند که مخفف “Over-the-counter” است و استامینوفن در این گروه قرار می‌گیرد و برای خرید آن نیازی به نسخه نیست.

خودت را معرفی کن!

استامینوفن یک دارو با ترکیب ان استیل پارا آمینوفنول (N-acetyl-para-aminophenole) است و برای اولین بار در سال 1955 تولید شد. از آن زمان به عنوان دارو برای کاهش درد و تب به خصوص در کودکان تحت عنوان شربت «تیلنول» مورد استفاده قرار گرفت.

امروزه میلیون‌ها نفر در دنیا از استامینوفن برای درمان سردرد، کمردرد، سرماخوردگی و تب استفاده می‌کنند. استامینوفن به عنوان معتبرترین مسکن بدون نسخه در ایالات متحده و دیگر نقاط جهان شناخته می‌شود. این دارو تحت نام‌های تجاری مختلفی از جمله استامینوفن، پاراستامول و تایلنول به فروش می‌رسد.

همه رقم موجود است

امروزه داروها در اشکال مختلفی به بازار عرضه می‌شوند و استامینوفن نیز از این قضیه مستثنا نیست. این دارو به شکل‌های مختلف مانند قرص، شیاف، شربت و قطره در دسترس است.

استامینوفن در دوزهای مختلفی عرضه می‌شود: قرص‌های 325 میلی‌گرمی، 500 میلی‌گرمی و قرص‌های جویدنی 80 میلی‌گرمی. همچنین، شیاف‌ها در دوزهای 125 میلی‌گرمی، 325 میلی‌گرمی و شیاف سوسپانسیون 120 میلی‌گرمی موجود است. شربت 120 میلی‌گرمی و قطره 100 میلی‌گرمی استامینوفن که بیشتر برای کودکان تجویز می‌شود، نیز در بازار وجود دارد.

آمارها در مورد قرص استامینوفن چه می‌گویند؟

در دنیا آمار دقیقی از مصرف داروها وجود ندارد و بیشتر اطلاعات در این زمینه تقریبی است. اما براساس گزارش سازمان دارو و غذای آمریکا (FDA)، در سال 2005 آمریکایی‌ها حدود 28 میلیارد دوز استامینوفن تهیه کردند که نشان می‌دهد این دارو مصرف زیادی دارد.

در ایران نیز مصرف دارو بالاست و اگرچه عدد دقیق مصرف استامینوفن در دسترس نیست، اما به نظر می‌رسد که ایرانیان سالانه بیش از یک میلیارد قرص استامینوفن می‌خرند.

اخبار جهانی اخیراً نشان می‌دهد که فروش استامینوفن به دلیل مسمومیت‌های مربوط به آن تحت محدودیت‌های بیشتری قرار گرفته است. بسیاری از مقامات بهداشتی در کشورهای مختلف به فکر کنترل فروش این دارو هستند، چرا که مسمومیت با استامینوفن یکی از شایع‌ترین مسائل بهداشتی است.

پنج سال پیش، وزارت بهداشت ایران فروش استامینوفن کدئین بدون نسخه پزشک را ممنوع کرد و از دانشگاه‌های علوم پزشکی خواست تا در بازرسی‌های خود از داروخانه‌ها، موارد تخلف را پیگیری کنند. در حالی که آمار نشان می‌دهد 15 درصد از داروها به طور خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف می‌شود!

وزارت بهداشت از تمامی دانشگاه‌ها خواسته که قانون منع فروش این دسته از داروها را به داروخانه‌ها ابلاغ کنند، اما به نظر نمی‌رسد تغییر خاصی در این زمینه ایجاد شده باشد. به همین دلیل، هنوز هم کمتر کسی را پیدا می‌کنید که هنگام خرید این داروها از او درخواست نسخه پزشکی شده باشد و به همین خاطر است که استامینوفن کدئین به پر فروش‌ترین دارو در کشور تبدیل شده است.

در کشورهای پیشرفته، حدود 300 نوع دارو در فهرست داروها قرار دارند، در حالی که در ایران به دلیل برخی محدودیت‌ها این عدد به 70 نوع هم نمی‌رسد. متأسفانه برخی از داروسازان در داروخانه‌هایی کار می‌کنند که مالکیت آن‌ها غیر از داروسازان است و بعضی از آن‌ها به دلیل فشار اقتصادی، داروها را بدون نسخه می‌فروشند.

مدتی پیش، مرکز ملی مطالعات و درمان اعتیاد از افزایش اعتیاد به داروهای مسکن خبر داد و یکی از دلایل این موضوع نبود آموزش‌های کافی در جامعه است. بسیاری از مردم از خطرات اعتیاد به این داروها بی‌خبر هستند و آن را جدی نمی‌گیرند.

کارشناسان معتقدند که داروهای مسکن و خواب‌آور، به خصوص آن دسته که حاوی مواد مخدر هستند، در صورت مصرف غیرمجاز و طولانی‌مدت ممکن است به اعتیاد منجر شوند. بنابراین، وزارت بهداشت باید با برنامه‌ریزی منظم به مردم اطلاعات کافی را ارائه دهد.

مصرف طولانی‌مدت داروهای مسکن و خواب‌آور می‌تواند عوارضی مانند افسردگی، سردرد، ناراحتی گوارشی، آسیب کبدی و اختلال حافظه در پی داشته باشد. همچنین این داروها می‌توانند باعث تغییرات رفتاری و روانی مانند سرخوشی، پرخاشگری و گیجی شوند.

قانون قرص استامینوفن

به نظر می‌رسد استامینوفن دارویی بی‌خطر است که به آسانی می‌توان آن را خرید، به همین دلیل قوانین جدیدی برای محدود کردن فروش آن در حال اجراست.

برای مثال، در ایالات متحده و کانادا اجازه داده نمی‌شود که بیش از 24 عدد قرص استامینوفن در یک بار به یک نفر فروخته شود. همچنین استفاده از بیش از 325 میلی‌گرم استامینوفن در داروهای سرماخوردگی نیز در حال ممنوع شدن است.

“`html

چرا آمده‌ای؟

استامینوفن یک دارو برای تسکین درد و کاهش تب است. این دارو می‌تواند دردهای خفیف مانند سردرد، دندان درد، کمر درد را درمان کند و به عنوان داروی تب‌بر نیز استفاده می‌شود.

چگونگی کار استامینوفن به طور کامل مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که این دارو با عمل کردن بر روی موادی به نام «پروستاگلندین‌ها» می‌تواند درد و تب را کاهش دهد.

استامینوفن از طریق خوراکی و یا مقعدی به خوبی در بدن جذب می‌شود. این دارو در کبد تجزیه می‌شود و باقی‌مانده‌های آن از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. اثر استامینوفن معمولاً بین 1 تا 3 ساعت به اوج خود می‌رسد و نیمه عمر آن بین 1 تا 4 ساعت است.

استامینوفن معمولاً دارویی امن و با عوارض جانبی کم است. نسبت به داروهای ضد التهاب دیگر مثل آسپیرین و بروفن، عوارض گوارشی کمتری دارد و بیشتر افراد آن را به خوبی تحمل می‌کنند. در دوران بارداری نیز مصرف آن با نظر پزشک جایز است.

یکی دیگر از مزیت‌های استامینوفن این است که می‌توان آن را به عنوان یک مسکن ساده و کارآمد در بیمارانی که نمی‌توانند از آسپیرین و داروهای ضد التهاب دیگر استفاده کنند، مصرف کرد. اما استامینوفن در مقایسه با سایر داروهای ضد التهاب، تاثیر چندانی در کاهش التهاب مفاصل و روماتیسم ندارد.

بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، زنانی که به‌طور مداوم از داروهای مسکن مانند استامینوفن و بروفن استفاده می‌کنند، دو برابر بیشتر از افراد عادی در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. مصرف بی‌رویه استامینوفن کدئین نیز می‌تواند به مشکلات کبد و کلیه منجر شود، به ویژه اگر روزانه بیش از 10 گرم از آن مصرف شود. هرچند که مقدار آن در بازار ایران به 10 میلی‌گرم کاهش یافته و قرار است به کمتر از این مقدار برسد تا عوارض کمتری داشته باشد، مشاوران می‌گویند که یکی از دلایل افزایش مصرف این داروها، دسترسی راحت به آن‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک است.

نکات مهم در زمان مصرف استامینوفن

برای جلوگیری از ایجاد ناراحتی در معده، استامینوفن و کدئین را همراه غذا یا شیر بخورید. اگر این دارو را در آغاز درد مصرف کنید، اثر بهتری خواهد داشت. پس منتظر نمانید که درد اوج بگیرد. اگر این دارو را بر اساس دستور پزشک مصرف می‌کنید، سعی کنید در زمان معین دوز توصیه‌شده را بگیرید و هرگز دو برابر مصرف نکنید حتی اگر نزدیک زمان داروی بعدی‌تان است.

عوارض جانبی

• عوارض جانبی مصرف استامینوفن کدئین شامل یبوست، سرگیجه، خواب‌آلودگی، خشکی دهان، برافروختگی، سبکی سر، کاهش اشتها، تهوع، مشکل در ادرار و تعرق است. این عارضه‌ها معمولاً پس از سازگاری بدن با دارو از بین می‌روند.
• اگر دچار یبوست شدید، توصیه می‌شود مواد غذایی با فیبر بالا مثل میوه تازه و سبزیجات، سالاد و نان سبوس‌دار مصرف کنید.
• ورزش و نوشیدن آب کافی نیز می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.
• برای رفع خشکی دهان، آدامس بدون قند بجوید. در صورت خواب‌آلودگی، مدتی استراحت کنید. وقتی می‌خواهید بلند شوید، آرام و با احتیاط این کار را انجام دهید و مراقب پله‌ها باشید.

عوارض اصلی

• اگر عوارض جانبی بهبود نیافت یا خیلی آزاردهنده شد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. به خصوص اگر دچار اضطراب، مشکل در تنفس، تحریک‌پذیری، خستگی، تپش قلب یا راش‌های پوستی شدید.

“““html
جلدی، گلودرد و تب، لرز، خونریزی‌های غیرطبیعی، کبودی پوست، ضعف یا زرد شدن چشم و سفید شدن چشم‌ها، حتما پزشک معالج خود را آگاه کنید.

تداخلات دارویی

استامینوفن و کدئین با انواع داروها تداخل می‌کنند:

• مصرف همزمان استامینوفن کدئین دار با دیگر داروهای دپرسان سیستم عصبی مرکزی (مانند آنتی هیستامین‌ها، باربیتورات‌ها، آرامبخش‌های عضلانی و…) یا با داروهای آنتی دپرسان سه حلقه‌ای می‌تواند باعث خواب آلودگی شدید شود.
• یک بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO) در مدت ۱۴ روز مصرف این دارو می‌تواند منجر به عوارض جانبی شدید و غیرقابل پیش‌بینی شود.
• مصرف طولانی مدت و دزهای بالای استامینوفن می‌تواند اثرات داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین و هپارین را افزایش دهد، ترکیب این داروها به این طریق، ممکن است منجر به خونریزی شود.
• داروهای ضد غش و باربیتورات‌ها ممکن است باعث افزایش اثرات سمی استامینوفن بر کبد شوند.

در صورتی که داروهای دیگری مصرف می‌کنید و بویژه اگر با موارد زیر مواجه شدید حتما پزشک خود را مطلع سازید:

• در صورت مشاهده هرگونه واکنش آلرژیک یا غیرعادی پس از مصرف هر دارو به ویژه استامینوفن ساده یا کدئین و یا سایر مخدرها مانند هیدروکدون، هیدرومورفون، مپریدین، متادون، مورفین، اکسی کدون و پروپوکسی فن.
• سابقه ابتلا به ناراحتی‌های حاد گوارشی، آسم، اختلال خونی، بیماری مغزی، کولیت، صرع، سنگ مثانه یا سنگ صفرا، آسیب سر، بیماری قلبی، بیماری کلیوی، کبدی، ریوی، روانی، پروستات، تیروئید یا ادراری.
• دچار شدن به سرگیجه یا خواب آلودگی در اثر مصرف دارو. در ضمن عدم شرکت در هر فعالیتی که نیازمند هشیاری است مانند رانندگی یا کار با تجهیزات خطرناک توصیه می‌شود.
• پیش از جراحی یا هر روش درمانی پزشکی یا دندانپزشکی، پزشک را از مصرف استامینوفن کدئین آگاه کنید.
• به دلیل آنکه استامینوفن کدئین حاوی کدئین است امکان استفاده از آن به عنوان داروی مخدر وجود دارد.
• معمولا این دارو به مدت طولانی مصرف نمی‌شود، چرا که تحمل نسبت به آن به سرعت ایجاد می‌شود بنابراین دز مصرف را بالا نبرید یا به طور ناگهانی آن را قطع نکنید.
• در هر مورد با مشورت پزشک اقدام نمایید. اگر به مدت طولانی آن را مصرف کرده‌اید ممکن است با واکنش‌هایی مانند تهوع، آبریزش بینی، اختلالات خواب، انقباضات معدی، تعرق یا ضعف مواجه شوید. در این موارد زیرنظر پزشک دز دریافتی را کم کنید.
• افزایش دز استامینوفن به تنهایی هم نباید اولین بار سر خود و بدون مشورت با پزشک صورت گیرد. پیش از مصرف داروهای بدون نسخه برای سینوزیت، مسکن‌ها، ضد آلرژی و آسم قرص‌های رژیمی و غیره از محتوای استامینوفن آن آگاه شوید.
• در صورت بارداری حتما پزشک را مطلع سازید. اثر این دارو در این دوران کاملا در انسان مطالعه نشده است.
• اگر طی بارداری کدئین به طور مرتب مصرف شود می‌تواند منجر به اعتیاد جنین به دارو و بروز نشانه‌هایی به هنگام تولد نوزاد شود.
• در صورتی که کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود و مادر استامینوفن کدئین مصرف می‌کند لازم است پزشک را در جریان گذارد.
• مقادیر کم این دارو ممکن است از طریق شیر وارد بدن کودک شده و باعث خواب آلودگی او شود.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی رضیم

مرجان امینی