عوارض داروی ضد روان پریشی ریسپریدون (2 نکته مهم)

موارد و عوارض مصرف ریسپریدون (Risperidone) چیست؟ منع مصرف و تداخل دارویی ریسپریدون چیست؟

با رضیم همراه باشید…

ریسپریدون (Risperidone)

ریسپریدون یک داروی جدید است که برای درمان بیماری‌های روانی مثل اسکیزوفرنی استفاده می‌شود. در سال ۱۹۹۳ در آمریکا برای این کار تأیید شد. سپس در سال ۲۰۰۳ برای درمان علائم شیدایی و افسردگی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی و در سال ۲۰۰۶ برای درمان بی‌قراری در کودکانی که اوتیسم دارند، نیز تأیید شد. این دارو همچنین برای درمان برخی اختلالات اضطرابی، افسردگی شدید، اختلال توره، و مشکلاتی که در ارتباط با خوردن وجود دارد، نیز استفاده می‌شود.

موارد مصرف ریسپریدون (Risperidone)

به طور کلی، ریسپریدون برای درمان بیماری‌های روانی مثل اسکیزوفرنی، علائم شیدایی و افسردگی در اختلال دو قطبی، و بی‌قراری در اوتیسم استفاده می‌شود. همچنین این دارو برای مشکلات اضطرابی، مشکلات خوردن و تعدادی دیگر از اختلالات روانی نیز تجویز می‌شود.

مکانیسم اثر

ریسپریدون بعد از مصرف خوراکی به خوبی جذب می‌شود و تأثیرش به سرعت آغاز می‌شود. دارو به 70% جذب می‌شود و غذا تاثیری بر روی جذب آن ندارد. اگر به صورت تزریقی مصرف شود، اثر آن با تاخیر شروع می‌شود و بعد از حدود سه هفته احساس می‌شود و ۷ هفته دوام دارد.

این دارو به پروتئین‌های خون متصل می‌شود و در کبد تبدیل به فرم فعالش می‌شود.

نهایتاً از طریق کلیه‌ها از بدن خارج می‌شود و اگر کلیه‌ها بیماری داشته باشند، دفع آن کندتر خواهد بود.

راهنمایی‌های کلی

ریسپریدون برای درمان افرادی که دچار زوال عقل هستند، تجویز نمی‌شود، زیرا می‌تواند عوارض خطرناکی مانند سکته قلبی و ذات الریه را ایجاد کند. اگر به این دارو حساسیت دارید، هرگز آن را مصرف نکنید.

اگر دارای بیماری‌های کبدی یا کلیوی، مشکلات قلبی، فشار خون بالا، یا سابقه سکته قلبی هستید، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید. دیگر موارد مهم شامل سابقه سرطان سینه، صرع، دیابت، افکار خودکشی و مشکل در بلع است.

“`html

موارد و مقدار مصرف

الف) درمان كوتاه مدت (6 تا 8 هفته) اسكیزوفرنی.

بزرگسالان: ابتدا یک میلی‌گرم از دارو را دو بار در روز مصرف کنند. در روزهای دوم و سوم، مقدار دارو را تا 3 میلی‌گرم دو بار در روز افزایش دهند. همچنین می‌توانند دارو را به این صورت مصرف کنند: در روز اول یک میلی‌گرم، در روز دوم دو میلی‌گرم و در روز سوم چهار میلی‌گرم. قبل از هر بار تغییر در مقدار دارو، حداقل یک هفته صبر کنید. تغییر مقدار دارو معمولاً در حدود 1 تا 2 میلی‌گرم صورت می‌گیرد. مقادیر بالاتر از 6 میلی‌گرم تأثیر بیشتری نداشته و ممکن است عوارض بیشتری ایجاد کند. مقدار بین 2 تا 8 میلی‌گرم در روز ایمن و مؤثر است. ایمنی مقادیر بالاتر از 16 میلی‌گرم ثابت نشده است.

ب) درمان كوتاه مدت (12 هفته) اسكیزوفرنی.

برای بزرگسالان: قبل از تزریق دارو به صورت عضلانی، مطمئن شوید که بیمار می‌تواند آن را خوراکی مصرف کند. دارو به مقدار 25 میلی‌گرم باید به صورت عمیق و عضلانی هر 3 هفته تزریق شود. این دارو همچنین می‌تواند در عضلات دیگر نیز تزریق شود. تنظیم مقدار دارو باید هر 4 هفته انجام شود. حداکثر مقدار مصرف 50 میلی‌گرم هر دو هفته می‌باشد. داروی خوراکی باید به مدت 3 هفته تا بعد از تزریق اولین دوز عضلانی ادامه یابد و سپس متوقف شود.

پ) جلوگیری از عود اسكیزوفرنی در مصرف طولانی مدت (یك تا دو سال)

برای بزرگسالان: ابتدا یک میلی‌گرم در روز در روز اول تجویز شود. سپس در روز دوم به دو میلی‌گرم و در روز سوم به چهار میلی‌گرم افزایش یابد. مقدار دارو باید بین 2 تا 8 میلی‌گرم در روز باشد.

ت) درمان فاز حاد مانیا یا اختلالات مختلط در بیماران دوقطبی تیپ یک به صورت درمان تک‌دارویی یا همراه با لیتیم یا والپروات برای دوره‌های كوتاه مدت (3 هفته).

برای بزرگسالان: 2 تا 3 میلی‌گرم از دارو به صورت خوراکی یک بار در روز تجویز شود. تغییر مقدار دارو به صورت 1 میلی‌گرم در روز انجام شود. مقدار دارو باید بین 1 تا 6 میلی‌گرم در روز باشد.
تغییر مقدار دارو: برای بیماران مسن، ناتوان یا بیمارانی که فشار خون کم دارند و همچنین بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا کلیوی، دارو را باید با 0.5 میلی‌گرم دو بار در روز شروع کرده و سپس مقدار آن را به 0.5 میلی‌گرم دو بار در روز افزایش دهید. بیشتر از 1.5 میلی‌گرم دو بار در روز در هفته افزایش نیابد. پس از گذشت 2 تا 3 روز از مصرف دوز مناسب دو بار در روز، می‌توانید دارو را به صورت یک بار در روز تجویز کنید.

ث) بی‌قراری ناشی از اوتیسم.

برای نوجوانان و کودکان بزرگتر از 5 سال با وزن حداقل 20 کیلوگرم: ابتدا 0.5 میلی‌گرم در روز یا دو بار در روز تجویز شود. بعد از 4 روز این مقدار به 1 میلی‌گرم افزایش یابد. تغییر مقادیر بیشتری باید به صورت 0.5 میلی‌گرم هر دو هفته انجام شود.
برای کودکان بزرگ‌تر از 5 سال با وزن کم‌تر از 20 کیلوگرم: ابتدا 0.25 میلی‌گرم در روز یا دو بار در روز تجویز شود. بعد از 4 روز دوز به 0.5 میلی‌گرم افزایش یابد. تغییر مقادیر بیشتر باید به صورت 0.25 میلی‌گرم هر دو هفته انجام شود. در کودکان با وزن کمتر از 15 کیلوگرم باید با احتیاط مقدار دارو افزایش یابد.
مكانیسم اثر
اثر آنتی سایكوتیك: این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامینی تیپ 2 و سروتونینی تیپ 2 اثر خود را می‌گذارد. مسدود کردن دیگر گیرنده‌ها ممکن است دلیل دیگر اثرات دارو باشد.

اگر قند خون شما بالا است، از مصرف این دارو خودداری کنید و به علائم قند خون بالا مانند تشنگی زیاد، تکرر ادرار، گرسنگی بیش از حد و وضعیتی ضعیف توجه کنید. اگر دیابت دارید، به صورت منظم و مداوم قند خون خود را کنترل کنید. قرص‌های ریسپریدون مقداری فنیل آلانین دارند. اگر به بیماری فنیل کتونوریا (PKU) مبتلا هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.

• مصرف در دوران بارداری و شیردهی

این دارو جزو گروه C است و ممکن است برای جنین مضر باشد. اگر باردار هستید یا تصمیم به باردار شدن دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

“`

لطفاً مطلع باشید که اثر این دارو بر روی شیر مادر و اینکه آیا برای نوزاد خطرناک است یا نه مشخص نیست. اگر نوزادتان از شیر شما تغذیه می‌کند، هرگز بدون مشورت با پزشک این دارو را مصرف نکنید. همچنین دارو را بدون توصیه پزشک به کودکان ندهید.

راهنمای مصرف

این دارو را طبق دستوری که پزشکتان داده است مصرف کنید. از مصرف بیشتر از مقدار تجویز شده یا برای مدت طولانی‌تر خودداری کنید. این دارو را می‌توانید با غذا بخورید یا بدون غذا. برای مصرف قرص‌های ریسپریدون (Risperdal M-Tab) به نکات زیر توجه کنید: تا زمان مصرف، قرص را از پوشش آن خارج نکنید. مواظب باشید که قرص به هنگام خارج کردن آسیب نبیند و نشکند.

اجازه ندهید قرص به طور کامل بلعیده شود، بلکه بگذارید کاملاً حل شود. از جویدن قرص پرهیز کنید. برای نتیجه بهتر، دارو را به صورت منظم مصرف کنید. از ترکیب نوع مایع دارو با چای یا نوشابه خودداری کنید. برای بهبود وضعیت شما، حداقل چند هفته باید دارو را مصرف کنید و برای نتایج بهتر، طبق دستور پزشک عمل نمایید. اگر پس از چند هفته هیچ بهبودی مشاهده نکردید، با پزشک خود صحبت کنید. دارو را در دمای معمولی و دور از رطوبت، نور و یخ زدگی نگه دارید.

اگر دوز مصرفی فراموش شد

به محض یادآوری، دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر زمان نوبت بعدی نزدیک است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و طبق برنامه، نوبت بعدی را بخورید. برای جبران دوز فراموش شده، مقدار بیشتری مصرف نکنید.

در صورت مصرف بیش از اندازه

نشانه‌های مصرف بیش از حد شامل خواب‌آلودگی، افزایش ضربان قلب، احساس سبکی سر، ضعف و بی قراری در عضلات، به ویژه در چشم‌ها، آرواره، گردن و دهان است.

تداخل دارویی

این دارو ممکن است سطح قند خون و پرولاکتین را افزایش دهد و همچنین ممکن است هموگلوبین و هماتوکریت را کاهش دهد.

عوارض جانبی

علائم آلرژی به دارو شامل کهیر، مشکلات تنفسی و ورم صورت، لب‌ها، زبان و گلو است.

عوارض جانبی جدی این دارو شامل تب، سختی عضلانی، گیجی، تعریق، ضربان قلب سریع یا غیرعادی، بی قراری و تنش در عضلات مختلف از جمله چشم‌ها و گردن است. عوارض خفیف‌تر نیز ممکن است شامل خواب آلودگی، لرزش، خواب بیش از حد و رویا دیدن، تاری دید، سردرد، سرگیجه، افزایش وزن، مشکلات ادراری، تهوع، خشکی دهان و یبوست، کاهش میل جنسی و مشکل در ارگاسم باشد.

جمع‌آوری شده در مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی