عوارض فریتین خون بالا در بدن + راههای درمان (2 نکته مهم)
“`html
فریتین خون چیست ؟
درمان فریتین خون بالا
فریتین خون یا همان آهن یک عنصر بسیار مهم برای بدن انسان است. بیشتر پزشکان می‌گویند که زیاد شدن آهن در بدن به ندرت پیش می‌آید و اگر هم باشد بیشتر به دلیل وراثت و عوامل ژنتیکی است.
فریتین مانند آهن معمولی نیست. فریتین یک پروتئین است که آهن را ذخیره می‌کند و در زمان نیاز، آهن را به بدن آزاد می‌کند. فریتین معمولاً در سلول‌های بدن شما وجود دارد و در خون جریانی دارد.
در ادامه این مقاله درباره موضوعات زیر صحبت خواهیم کرد:
نحوه گرفتن آزمایش فریتین خون
علائم سطح پایین فریتین در خون
علائم سطح بالای فریتین در خون
تفسیر آزمایش فریتین خون در بدن
علت زیاد بودن فریتین خون
چگونه فریتین خون بالا را درمان کنیم ؟
میزان طبیعی فریتین در آزمایش خون
در واقعیت، امروزه ازدیاد آهن بسیار شایع‌تر و خطرناک‌تر از آنچه مردم فکر می‌کنند است. اضافه بار آهن یکی از شرایط جدی و مزمنی است که نیاز به تشخیص و درمان صحیح دارد.
اگر این مشکل به درستی تشخیص داده نشود، ممکن است به بیماری هموکروماتوزیس منجر شود که زندگی فرد را تهدید می‌کند.
بدن انسان با توجه به جنسیت، روزانه به میزان مشخصی آهن نیاز دارد. این مقدار برای یک فرد بالغ معمولاً بین 10 تا 15 میلی‌گرم تخمین زده می‌شود.
این مشکل همان ازدیاد آهن است که می‌تواند به قلب و کبد آسیب جدی وارد کند.
هدف از آزمایش فریتین
امتحان کردن این که سطح فریتین خون شما کافی است یا نه، می‌تواند اطلاعات مهمی به پزشک بدهد. هر چه فریتین بیشتر باشد، ذخیره آهن در بدن نیز بیشتر خواهد بود.
علائم سطح پایین فریتین
اگر پزشک این علائم را در شما ببیند، ممکن است فکر کند که شما فریتین کمی دارید:
- خستگی غیر منتظره
- سرگیجه
- سردرد مزمن
- ضعف غیر منتظره
- زنگ زدن گوش
- احساس کلافگی
- درد پا
- تنگی نفس
علائم سطح بالای فریتین
سطح بالای فریتین نیز آسیب‌زاست و با علائم زیر همراه است:
- دل درد
- درد در قفسه سینه یا درد قلب
- ضعف غیر منتظره
- درد مفاصل
- خستگی غیر منتظره
سطح فریتین در بدن همچنین می‌تواند به دلیل آسیب دیدگی اندام‌هایی مانند کبد بالا برود.
این آزمایش برای نشان دادن سلامت کلی بدن به ویژه وضعیت‌های مربوط به آهن استفاده می‌شود که نشان دهنده کمبود یا زیادی آهن در خون است.
انواع آهن موجود در خون
بدن ما از دو نوع آهن استفاده می‌کند:
- آهن هِم: از منابع حیوانی تأمین می‌شود.
- آهن غیر هِم: از منابع غیر حیوانی و گیاهی به دست می‌آید.
زمانی که ذخیره آهن بدن کم می‌شود، جذب آهن غیر هم بیشتر می‌شود. باید بدانید که مصرف سبزیجات سرشار از آهن همراه با گوشت یا یک منبع خوب از ویتامین C باعث افزایش جذب آهن غیر هم می‌شود. همچنین، ترکیباتی مانند چای باعث کاهش جذب این ماده معدنی می‌شوند.
خطر آهن بالا برای سلامتی
متأسفانه، زیاد بودن آهن در بدن می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی باشد. نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که ذخایر آهن بالایی دارند نسبت به کسانی که ذخیره کم‌تری دارند، بیشتر در معرض بیماری کرونری قرار دارند.
اضافه آهن می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و باعث ایجاد ضایعات چربی شود. این مسئله به دلیل قدرت آهن در تسریع روند اکسیداسیون اتفاق می‌افتد.
تحقیقات نشان می‌دهد که فقط آهن هِم می‌تواند باعث…
“““html
بیماری‌های قلبی ممکن است به دلیل مشکلاتی که در آهن بدن وجود دارد بروز کنند. با این حال، تحقیقات دیگری نتوانسته‌اند ارتباطی بین این دو موضوع پیدا کنند. برخی از محققان به این نتیجه رسیده‌اند که آهن می‌تواند باعث بروز دردها و آسیب‌های مفصلی در زنان بعد از یائسگی شود.
چگونه آزمایش فریتین خون انجام می‌شود؟
برای آزمایش فریتین، نیاز به مقدار کمی خون داریم تا سطح فریتین را بررسی کنیم. در برخی از موارد، ممکن است پزشک از شما بخواهد حداقل ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید.
طبق توصیه انجمن آمریکایی شیمی بالینی (AACC)، اگر این آزمایش صبح‌ها و زمانی که مدت طولانی چیزی نخورده‌ایم انجام شود، نتایج دقیق‌تری خواهد داشت. ممکن است فردی که خون شما را می‌گیرد، باندی را دور بازوی شما ببندد تا رگ شما بهتر دیده شود.
وقتی که پوست شما با یک پنبه ضدعفونی شد، فردی که خون شما را می‌گیرد، سوزنی را در رگ شما فرو می‌کند تا نمونه خونی بگیرد. این نمونه بعداً به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا تحلیل شود. قبل از انجام آزمون خون، نباید هیچ‌گونه درمانی انجام دهید.
نتیجه آزمایش فریتین خون
آزمایش فریتین خون ابتدا بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا سطح آن در حالت طبیعی قرار دارد یا خیر. طبق اطلاعات موجود در کلینیک مایو، محدوده‌های طبیعی به این صورت است:
- فریتین خون در مردان ۲۴ تا ۳۳۶ نانوگرم در هر میلی‌لیتر
- فریتین خون در زنان ۱۱ تا ۳۰۷ نانوگرم در هر میلی‌لیتر
به خاطر داشته باشید که همه‌ی آزمایشگاه‌ها نتایج یکسانی درباره‌ی سطح فریتین خون ارائه نمی‌دهند. این‌ها فقط محدوده‌های طبیعی هستند و آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است مقیاس‌های متفاوتی داشته باشند.
اگر سطح فریتین خون شما طبیعی، کم یا زیاد بود، مهم است که همیشه از پزشک خود درباره‌ی محدوده‌ی طبیعی آزمایشگاه خاصی که به آن مراجعه کردید، سوال کنید.
چگونه می‌توان از بروز آهن بالا جلوگیری کرد؟
غذاهایی که حاوی ویتامین C هستند، جذب آهن را بهتر می‌کنند. بنابراین افرادی که مشکل زیاد آهن دارند، نباید این نوع غذاها را با غذاهای گیاهی حاوی آهن مصرف کنند.
بعضی از متخصصان بر این باورند که:
همه کسانی که می‌خواهند مکمل ویتامین C مصرف کنند، باید ابتدا سطح فریتین بدنشان را بررسی کنند. برای این کار، آزمایش خون ضروری است.
این مواد غذایی فریتین خون را بالا می‌برند
این مواد می‌توانند سطح فریتین خون را افزایش دهند:
- گوشت‌های قرمز و به‌ویژه گوشت گاو
- غلات غنی‌شده با آهن
- حبوبات
- تخم‌مرغ
- میوه‌های خشک مانند زردآلو خشک
- کشمش
- پسته
- سبزیجات با برگ سبز تیره
هموکروماتیس یا هموکروماتوزیس چیست؟
هموکروماتیس زمانی رخ می‌دهد که بدن بیشتر از حد نیاز آهن از غذا و منابع دیگر جذب کند.
علائم اولیه هموکروماتوزیس:
- افسردگی و احساس خستگی بیش از حد
- ضعف
- کاهش وزن
- درد در ناحیه شکم
- درد مفصل
در مراحل بعدی، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- مشکلات در عملکرد غده جنسی
- ناراحتی در تنفس و تنگی نفس
دلایل هموکروماتوزیس:
در آمریکا، این بیماری غالباً به دلیل مشکلات ژنتیکی به وجود می‌آید. فردی که…
“““html
ژ‍ن ناقص و معیوب که از والدین به ارث می‌رسد، احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را در فرد افزایش می‌دهد.
نواقص ژنتیکی معمولاً از زمان تولد وجود دارند، اما نشانه‌ها و علائم آن‌ها به تدریج در دوران جوانی و بزرگسالی خود را نشان می‌دهند.
- بیشتر موارد هموکروماتوزیس جنبه ژنتیکی دارند.
- اختلالات خونی.
- هپاتیت مزمن که باعث افزایش جذب آهن می‌شود.
- مصرف بیش از حد آهن (عمدتاً به شکل مکمل).
تشخیص اضافه بار آهن
- اگر یکی از اعضای خانواده شما به هموکروماتوزیس مبتلاست، به پزشک خود اطلاع دهید تا آزمایش ژنتیك برای شما انجام دهد.
- بیوپسی کبد نیز یکی از روش‌های بررسی مقدار آهن در کبد است.
علل زیاد بودن فریتین خون
زیاد بودن فریتین در خون می‌تواند نشانه‌هایی را برای ما روشن کند.
به‌عنوان مثال، هموکروماتوزیس به معنای جذب بیش از حد آهن در بدن است.
سایر وضعیتی که بر افزایش فریتین مؤثرند شامل موارد زیر هستند:
- بیماری‌های روماتیسمی.
- پرکاری تیروئید.
- دیابت نوع دو.
- سرطان.
- لیمفوما هودکین.
- انتقال خون مکرر.
- سمی بودن آهن.
- بیماری کبد، مانند هپاتیت سی مزمن.
- سندرم پای بی‌قراری.
- فیبروم یا پولیپ.
زمانی که بدن دچار التهاب می‌شود، سطح فریتین افزایش می‌یابد و به همین دلیل سطح فریتین در افرادی که بیماری‌های کبدی یا سرطان دارند، بالا است.
برای مثال، سلول‌های کبد فریتین را ذخیره می‌کنند. زمانی که کبد آسیب می‌بیند، فریتین شروع به نشت کردن می‌کند و پزشک در این شرایط سطح بالاتری از فریتین نسبت به حالت نرمال انتظار دارد.
رایج‌ترین دلایل سطوح بالای فریتین شامل چاقی، التهاب و مصرف روزانه الکل هستند. دلایل دیگر معمولاً به ژنتیک مربوط می‌شوند.
اگر تست فریتین نشان دهد که مقدار آن در بدن افزایش یافته، پزشک آزمایش‌های دیگر نیز انجام می‌دهد تا سطح آهن شما را مشخص کند.
درمان فریتین خون بالا
- برای کاهش سطح آهن خون بیمار، معمولاً از حجامت استفاده می‌شود. حجامت به‌سادگی خون را از بدن خارج می‌کند.
- در بیمارانی که آسیب به بافت یا عضوی از بدن وارد شده است، می‌توان با حجامت از پیشرفت هموکروماتوزیس و آسیب بیشتر جلوگیری کرد.
- حجامت ۱ تا ۲ بار در هفته و به مقدار ۵۰۰ میلی‌لیتر خون انجام می‌شود.
- حجامت تا زمانی که خون اضافی در بدن وجود دارد، ادامه دارد.
- مقدار آهن موجود در خون در هر مرحله از درمان اندازه‌گیری می‌شود.
- مدت درمان بستگی به سن، جنس، علت تشخیص و شدت علائم دارد.
داروهایی که باعث افزایش سطح آهن (فریتین خون) می‌شوند
- سولفات آهن (Ferrous sulfate)
- گلوکونات آهنی (Ferrous gluconate)
- فومارات آهنی (Ferrous fumarate)
- کربنیل آهن (Carbonyl iron)
- ترکیب آهن دکستران (Iron dextran complex)
میزان طبیعی فریتین خون
- فریتین خون مردان: ۱۸–۲۷۰ (ng/mL) نانوگرم در میلی‌لیتر یا ۱۸–۲۷۰ میکروگرم در لیتر (mcg/L)
- فریتین خون زنان: ۱۸–۱۶۰ ng/mL یا ۱۸–۱۶۰ mcg/L
- فریتین خون اطفال: ۷–۱۴۰ ng/mL یا ۷–۱۴۰ mcg/L
- فریتین خون بچه‌های ۱ تا ۵ ماه: ۵۰–۲۰۰ ng/mL یا ۵۰–۲۰۰ mcg/L
- فریتین
“`مقدار فریتین در خون نوزادان: 25–200 ng/mL یا 25–200 mcg/L
- آرتریت (التهاب مفاصل)
- مشکلات در عملکرد کبد
- مشکل در تحمل گلوکز (قند خون)
- آسیب به پانکراس و بروز دیابت
- خستگی زیاد
- کم‌کاری هیپوفیز (غده‌ای در مغز)
- کم‌کاری تیروئید (غده‌ای در گردن)
- کاهش میزان هورمون‌های جنسی
- مشکلات قلبی مانند کاردیومیوپاتی و آریتمی
- سیروز (آسیب جدی به کبد)
- سرطان کبد
- نارسایی قلبی (مشکل در عملکرد قلب)
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- تغییر رنگ پوست به رنگ خاکستری یا برنزی
اگر با وجود رعایت تمام توصیه‌ها، هموکروماتوزیس (بیماری تجمع آهن در بدن) همچنان پیشرفت کند، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
از اینکه همواره با ما در مجله رضیم همراه هستید، سپاسگزاریم. امیدواریم اطلاعات درباره فریتین خون بالا به شما کمک کرده باشد. نظرات و پیشنهادات خود را از طریق کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
