غار علي صدر همدان (+ تصاویر)

در روستای علیصدر، که در شهرستان کبودراهنگ و 75 کیلومتری شمال غرب شهر همدان واقع شده، یکی از شگفتی‌های طبیعی جهان به نام غار علیصدر وجود دارد. این غار یکی از نادرترین غارهای آبی است که می‌توان در آن قایق‌سواری کرد. غار علیصدر در 48 درجه و 18 دقیقه طول جغرافیایی و 18 درجه عرض جغرافیایی قرار داشته و ارتفاع آن از سطح دریا 1900 متر است. دسترسی به این غار از سه مسیر ممکن است:

1- مسیر همدان به لالجین و بیجار که جدیدتر و مناسب‌تر است.

2- از تقاطع سه‌راهی پایگاه هوایی نوژه (در جاده همدان به رزن)

3- از طریق همدان به صالح‌آباد.

غار علیصدر همدان

غار علیصدر در ارتفاعات ساری قیه (صخره زرد) واقع شده است. در این کوه دو غار دیگر به نام‌های سوباشی و سرآب وجود دارد که فاصله آنها با غار علیصدر به ترتیب 11 و 7 کیلومتر است. به دلیل گسترش زیاد لایه‌های سنگ آهک در این منطقه، امکان ارتباط بین این غارها و غار علیصدر وجود دارد.

تاریخ پیدایش :

زمین‌شناسان قدمت سنگ‌های این کوه را به دوران دوم زمین‌شناسی یعنی دوره ژوراسیک (190 تا 136 میلیون سال پیش) مربوط می‌دانند. شواهدی که از درون غار به دست آمده، نشان می‌دهد که این غار پناهگاه انسان‌های اولیه بوده است. مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از دوران‌های قدیم به وجود آن پی برده و از آب آن استفاده می‌کرده‌اند، اما هیچ‌گاه به صورت گردشگری مطرح نبوده است. تا اینکه در پنجم مهرماه 1342، گروهی 14 نفره از اعضای هیئت کوهنوردی همدان غار علیصدر را مورد بازدید و بررسی قرار دادند.

این گروه با وسایل اولیه مانند چراغ‌دستی و تیوب لاستیک توانستند مقداری در درون غار پیشروی کنند. این بازدید در روزنامه‌های محلی منتشر شد و در سال 1346 با پخش خبر کشف یک غار شگفت‌انگیز و نامتناهی در سطح رسانه‌های ملی، تعداد زیادی محقق، کوهنورد و علاقه‌مندان به طبیعت به سوی آن هجوم آوردند.

در سال 1352 کوهنوردان همدانی دهانه ورودی غار را به قطر 50 سانتی‌متر گسترش دادند و از سال 1354 استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد. در آن زمان، اهالی روستا مسافران را با چراغ‌دستی، قایق و پارو به بازدید از قسمت‌های ابتدایی غار می‌بردند.

چگونگی ایجاد:

– این غار به دلیل ترکیب آب باران با گاز دی‌اکسید کربن موجود در هوا تشکیل شده است. این ترکیب باعث ایجاد اسید کربنیک ضعیف شده و نفوذ آن به زمین‌های آهکی منجر به یک واکنش شیمیایی به نام بی‌کربنات کلسیم می‌شود.

چون این ماده در آب حل می‌شود، در لایه‌های سنگ آهک ضخیم، فضاهای خالی ریزی ایجاد کرده است. این فضاهای خالی میلیون‌ها سال رشد کرده و به هم پیوسته‌اند. به عبارتی، میلیون‌ها سال است که طبیعت به نقش‌آفرینی و ساختن این غار بزرگ در دل زمین مشغول بوده است.

زیبایی‌های غار علی‌صدر :

– غار علی‌صدر به خاطر وجود گذرگاه‌های آبی و دریاچه‌های وسیع و قابل قایقرانی که در سرتاسر غار پخش شده‌اند، یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعی ایران و جهان است. این پدیده منحصر به فردی است که تنها در معدود غارهای دیگر مانند غار مولو در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا نظیر آن دیده می‌شود. آب دریاچه غار بی‌رنگ و بو بوده و مزه‌اش عادی است و هیچ‌گونه جانوری در آن زندگی نمی‌کند. دمای آن در طول سال ثابت و حدود 12 درجه سلسیوس است که به حدی زلال است که تا عمق 10 متری با چشم غیرمسلح به خوبی قابل دیدن است.

آزمایش‌های فیزیکوشیمیایی نشان می‌دهد که ترکیبات شیمیایی آب در نقاط مختلف غار نزدیک به هم بوده و جزء آب‌های بی‌کربناته کلسیک سبک با pH نزدیک به خنثی است. به دلیل وجود املاح آهکی زیاد، این آب قابل شرب نیست. آب اضافی غار به وسیله رشته‌های مختلفی (مانند چشمه شور) به خارج هدایت می‌شود، بنابراین سطح آب در فصول و سال‌های مختلف به جز در زمان‌های کم‌آبی یکسان است، اما در زمان‌های کم‌آبی نوساناتی دارد که آثار آن بر دیواره‌های غار قابل مشاهده است.

آب در قسمت‌های مختلف غار از صفر تا 14 متر متغیر است و آب دریاچه غار به وسیله چشمه‌های زیرزمینی و ریزش آب از دیوار و سقف غار تأمین می‌شود که منشا آنها بیشتر بارش‌های جوی است. سقف غار که در برخی نقاط تا حدود 10 متر از سطح آب ارتفاع دارد، پوشیده از کربنات کلسیم خالص و در بعضی جاها مخلوط با عناصر دیگر است که در طول جریان آب به وجود آمده‌اند. این رسوبات به شکل استالاکتیت‌ها (چکنده) در سقف غار و استالاکمیت‌ها (چکیده) با اشکال متنوع در کف غار دیده می‌شود. منظره داخل غار بسیار شگفت‌انگیز است و هوای آن بسیار پاک و لطیف بوده و عاری از هرگونه گرد و غبار و آلودگی میکروبی است. اینجا در تابستان خنک و در زمستان گرم و مطبوع است.

همچنین هوای داخل غار سبک و ساکن است، به طوری که اگر شمعی روشن کنید، هیچ حرکتی در شعله شمع دیده نمی‌شود. در برخی مسیرهای غار حدود 10 تا 11 کیلومتر پیش رفته‌اند اما هنوز تمامی کانال‌ها و شبکه‌های ارتباطی غار کشف نشده‌اند. در حال حاضر پس از طی مسیر قایقرانی، گردشگران وارد قسمت‌های خشکی غار می‌شوند و پس از طی مسافتی نسبتاً طولانی، دوباره با قایق ادامه مسیر می‌دهند. تا کنون 14 کیلومتر از معابر غار کشف شده ولی تنها 4 کیلومتر از معابر که با پروژکتور نورپردازی شده‌اند، مورد بازدید قرار می‌گیرند. در مجموع، بازدید از محوطه وسیع و قندیل بزرگ در جزایر سوم و چهارم قایقرانی در غار، نورپردازی و گذر از پیچ و خم‌های آب و دالان‌هایی با سقف بلورین به بیننده اجازه می‌دهد که یکی از شاهکارهای واقعاً شگفت‌انگیز طبیعت را مشاهده کند و هیچ توصیفی نمی‌تواند زیبایی اینجا را به طور کامل بیان کند.

تاسیسات رفاهی و تفریحی جنبی – در مجموعه گردشگری غار علی‌صدر برای بازدیدکنندگان تسهیلاتی شامل :

1) یک باب مهمانسرا

2) ده دستگاه ویلای چوبی یک و دو خوابه

3) شانزده دستگاه سوئیت اقامتی

4) پنجاه دستگاه چادر صحرایی

رستوران، بازارچه خرید مواد غذایی و صنایع دستی، نمازخانه، سرویس بهداشتی، توقفگاه اتومبیل، وسایل بازی کودکان، فضای سبز و امکان کوه‌نوردی نیز فراهم است.