فرق چنار و افرا : درخت افرا چه تفاوتی با درخت چنار دارد؟ (2 نکته مهم)
آشنایی با درخت افرا و نگهداری از آن
درخت افرا یکی از درختانی است که در زیباترین مناطق دنیا رشد می‌کند و در ایران عمدتاً در جنگل‌های شمال کشور یافت می‌شود. این درخت انواع مختلفی دارد که بیشتر برای زیبایی و تزئین باغ‌ها و پارک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید بیشتر درباره درخت افرا بدانید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
نگهداری از درخت افرا
درخت افرا در چه خاکی بهتر رشد می‌کند؟
درخت افرا معمولاً در انواع مختلف خاک‌ها رشد می‌کند، اما در خاک‌های اسیدی، به خصوص در جنگل‌های شمال، سریع‌تر و بهتر رشد می‌کند. افرایی که در خاک‌های اسیدی رشد می‌کند، زیباتر و پرپشت‌تر می‌باشد. همچنین برای زیبایی بیشتر درخت افرا، نیاز به نور خورشید دارد؛ بنابراین باید آن را در مکانی بکارید که مستقیم با نور خورشید در تماس باشد و مانعی در راه نور نباشد.
نکات مهم در نگهداری از افرا
- افرا در آب و هوای معتدل و مرطوب بهتر رشد می‌کند. به این درخت همیشه باید آب کافی برسد؛ در تابستان هفته‌ای 3 بار و در زمستان آب‌دهی کمتری نیاز دارد.
- نباید برگ‌های درخت با آب در تماس مستقیم باشند.
- بهتر است از خاک کمپوست یا خاک برگ برای این درخت استفاده کنید و هر دو سال یکبار به آن کود حیوانی بدهید.
- درخت افرا نباید در دماهای زیر 10 درجه یا بالای 35 درجه قرار گیرد.
- افرا را بهتر است در جایی بکارید که نه به طور کلی در سایه باشد و نه کاملاً در معرض حرارت شدید آفتاب، زیرا این درخت نسبت به آفتاب سوختگی حساس است.
انواع درخت افرا
-
افرای سیاه (افرای سه برگی)
زادگاه اصلی این نوع درخت افرا آمریکای شمالی است. این درخت تا ۲۰ متر ارتفاع می‌رسد و رشد بسیار سریعی دارد. شاخه‌های افرای سیاه نازک هستند و در برابر بادهای شدید مقاومت کمی دارند و ممکن است بشکنند.
-
افرای کوهستانی یا افرای نروژی
زیباترین نوع درخت افرا افرای کوهستانی است. این درخت برگ‌های بزرگی دارد که تقریباً سبز مایل به زرد هستند و در پاییز رنگ آنها به زرد تیره تبدیل می‌شود که منظره‌ای بسیار زیبا ایجاد می‌کند.
-
افرای سرخ
این نوع افرا حداکثر تا ۵ متر رشد می‌کند و برگ‌های قرمز مایل به ارغوانی دارد. بیشتر در آب و هوای مرطوب بهتر رشد می‌کند و تنها نوع افراست که می‌تواند در سایه هم به زیبایی رشد کند.
-
افرای چناری
این نوع درخت در ارتفاعات شمال ایران به طور فراوان یافت می‌شود. برگ‌های آن شبیه برگ‌های چنار و دارای لبه‌های کرم رنگ است. افرای چناری معمولاً در حاشیه خیابان‌ها و جاده‌ها کاشته می‌شود.
-
افرای شبه چناری
این گونه، مقاوم‌ترین نوع درخت افرا است که در برابر آلودگی، بادهای شدید و ضایعات صنعتی مقاومت بالایی دارد. به همین دلیل از آن به عنوان بادشکن استفاده می‌شود. این درخت به سرعت رشد می‌کند و دارای عمر طولانی‌ای است و می‌تواند تا حداکثر ۳۵ متر نیز رشد کند.
-
آشنایی با افرای پرچینی
همانطور که از نامش مشخص است، این درخت به عنوان پرچین و برای جلوگیری از دید به کار می‌رود. سرعت رشد افرای پرچینی کمی کندتر است اما مقاومت بسیار بالایی در برابر سرما دارد. این درخت قادر است تا دمای منفی ۲۹ درجه سانتیگراد را تحمل کند. از ویژگی‌های مثبت دیگر این درخت…
“`html
این درخت با انواع خاک‌ها سازگار است.
روش‌های تکثیر درخت افرا
برای ازدیاد این نوع درخت، روش‌های مختلفی مانند کاشت بذر، قلمه‌زنی و پیوند شکمی وجود دارد که بسته به فصل و نوع درخت متفاوت است. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد نحوه تکثیر افرای خاص مورد نظر، بهتر است با یک باغبان متخصص مشورت کنید.
معرفی آفات و بیماری‌های افرا
عموماً درخت افرا درختی مقاوم است، اما همچنان برخی آفات آن را تهدید می‌کنند که خطرناک‌ترین آنها شته، شپشک‌ها و تریپس هستند. برای از بین بردن شته، می‌توانید از سم‌های فسفره استفاده کنید. همچنین برخی بیماری‌های قارچی، مثل آنتراکنوز و بلایت، می‌توانند برای درخت افرا خطرناک باشند.
نحوه استخراج شیره افرا
شیره‌ای که از درخت افرا استخراج می‌شود، خواص فوق‌العاده‌ای دارد. این شیره به بهبود بیماری‌هایی مانند آلزایمر کمک می‌کند و ویژگی‌های ضد اکسیدانی و ضد التهابی دارد. همچنین برای درمان سرطان و دیابت مفید است و به ترمیم سلول‌های عصبی نیز یاری می‌رساند.
معرفی درخت چنار
چنار درختی است با گل‌های یک‌جنس و شبیه هم که بر روی گل‌آذین‌های فشرده و کروی شکل قرار دارند. زمان گل‌دهی این درخت در ماه‌های فروردین و خرداد است. لقاح در چنار به دو شکل خودگشن و هم‌دگرگشن صورت می‌گیرد.
میوه چنار بعد از تلقیح گل‌های ماده به شکل کوزه‌های کوچک و سبز رنگ روی نهنج‌های کروی شکل ظاهر می‌شود. بعد از مدتی، این میوه‌ها به فندقه‌های خشک و مرکب تبدیل و در همان سال به بلوغ می‌رسند.
میوه چنار دانه‌ای دو لپه‌ای دارد که در داخل فندقه قرار می‌گیرد. اگر میوه‌ها (فندقه‌ها) در شرایط مناسبی از نظر خاک و رطوبت پراکنده شوند، در کمتر از 10 روز رشد کرده و خود را نشان می‌دهند. با این حال، توانایی بذر چنار برای رشد بسیار کم است و اگر بذر کهنه شود، ممکن است رشد نکنند.
شرایط زیستگاهی درخت چنار
چنار به خاطر ریشه‌های قوی و عمیقش، در خاک‌های نسبتاً ریز بافت و عمیق آبرفتی با رطوبت متعادل و زهکشی خوب، خوب رشد می‌کند. در خاک‌های کم‌عمق، سنگلاخی یا قلوه سنگی، متراکم یا درشت بافت و آهکی، رشد آن محدود می‌شود.
همچنین، اگر خاک آب زیادی را جمع کند، ریشه‌ها خفه می‌شوند. بنابراین، باید از کاشت این درخت در خاک‌هایی با زهکشی نامناسب پرهیز کرد.
تهویه نامناسب خاک، ریشه‌های درختان را نسبت به حمله آفات و بیماری‌ها حساس می‌کند. از طرف دیگر، این مشکل می‌تواند حساسیت گیاه را به آسیب‌های ناشی از اوزون کاهش دهد. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است دور طوقه درخت چنار را با آسفالت و سیمان نپوشانید و در هنگام کاشت نهال، چال درخت کمی وسیع‌تر و عمیق‌تر باشد و با خاک مناسب پر شود. همچنین می‌توان برای بهبود تهویه ریشه درخت و تمیز نگه داشتن جوی‌های خیابان، از آجرهای دور از هم استفاده کرد.
برای جلوگیری از فشرده شدن خاک، لازم است هر سال پای درختانی که در معابر و خیابان‌ها کاشته شده‌اند، بیل بزنند و از کود حیوانی برای بهبود خاک استفاده کنند.
انواع درخت چنار
-
چنار آمریکایی
این درخت به بلندی 35 تا 40 متر می‌رسد و تاجی گسترده دارد. پوست آن بعداً به شکل فلس‌های کوچک و در بخش‌های بالایی تنه به‌صورت ورقه‌هایی جدا می‌شود. رنگ پوست آن چندان متفاوت از گونه اروپایی نیست. برگ‌های آن معمولاً سه یا به ندرت پنج لوپه دارند و سطح رویی آن سبز است و زیر برگ دارای کرک است. میوه کروی چنار آمریکایی بدون کرک است.
چنار آمریکایی بومی شرق آمریکا است و از مرز کانادا تا تگزاس و فلوریدا گسترش دارد. این درخت در اروپا از سال 1640 کاشته شده و در بخش مرکزی اروپا تقریباً 300 سال بعد رویش پیدا کرده است.
“““html
در پارک پروهونیس نزدیک پراگ در بوهمیا در سال ۱۹۲۳).
این درخت خیلی زود توانایی سازگاری پیدا می‌کند و به طور مرتب میوه می‌دهد. بیشتر درختان چناری که در باغات اروپای مرکزی رشد می‌کنند از نوع هیسپانیکا هستند، هرچند که این موضوع چندان شناخته شده نیست.
-
چنار اروپایی
چنار اروپایی درختی بزرگ و بلند است که می‌تواند تا ۴۵ متر ارتفاع بگیرد و تاج آن هم بلند و وسیع است که ممکن است به قطر ۳۰ متر برسد. پوست این درخت در ابتدا صاف است، اما بعد از مدتی در پایین تنه پوسته‌پوسته می‌شود و در بالای درخت به صورت لایه‌لایه و با رنگ‌های مختلف مانند زرد-سبز، خاکستری-آبی-سفید و قهوه‌ای دیده می‌شود.
برگ‌های این درخت خزان‌کننده هستند، به‌صورت متناوب روی شاخه‌ها قرار می‌گیرند و دمبرگ بلندی دارند که طولشان بین ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر است. سطح بالایی برگ‌ها براق است و تنها در رگ‌های زیرین کمی کرکدار هستند. این درخت یکپایه است و گل‌هایش کوچک و به صورت منظم و کروی شکل هستند که می‌توانند نر یا ماده باشند.
میوه این درخت به شکل فندقی‌های کوچک و کروی است که بر روی یک ساقه بلند قرار دارند و هر کدام تهی از کرک‌های بلند هستند که به آنها ظاهر کرکی می‌دهد.
هر فندق یک حلقه از کرک‌های زبر در قاعده‌اش دارد که وقتی میوه به بلوغ می‌رسد، این کرک‌ها می‌ریزند و ممکن است اگر به چشم کسی بروند، باعث حساسیت و ورم ملتحمه گردند.
محل اصلی این گونه به طور دقیق مشخص نیست و بنظر می‌رسد که یک هیبرید باشد که در انگلستان در حدود سال ۱۶۵۰ به وسیله لقاح طبیعی بین چنار آمریکایی و چنار آسیایی به وجود آمده باشد.
-
چنار شرقی
چنار شرقی یا آسیایی کوچکترین نوع چنار است که حدود ۲۵ متر ارتفاع دارد. این درخت تنه‌ی کوتاهی دارد و تاجی وسیع و پوستی با رنگ‌های مختلف که به صورت ورقه‌های نازک جدا می‌شود. برگ‌های خزان‌کننده آن به شکل سه‌گوش هستند و قاعده‌شان شبیه به شکل گوه‌ای است و در سطح زیرین کمی کرکدار می‌باشند.
میوه این درخت بسیار کرکدار است. این درخت بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی است و از حدود سال ۱۵۵۰ کاشته شده است؛ ولی در اروپای مرکزی از اوایل قرن بیستم مورد کشت قرار گرفته است. این درخت به محیط گرم نیاز دارد.
برخی آفات و بیماری های مهم درخت چنار
زنجرک چنار : این حشره با فرو بردن خرطوم خود به داخل بافت برگ و مکیدن شیره گیاهی، به رشد طبیعی درخت آسیب می‌زند و با ترشح بزاق خود، کلروفیل سلول‌های اطراف محل نفوذ خرطوم را خراب می‌کند. آثار فعالیت این حشره بر روی سطح بالایی برگ به صورت لکه‌های سبز متمایل به زرد قابل مشاهده است.
کرم سفید ریشه چنار: لارو این حشره از پوست، ریشه و بخش‌های سطحی چوب تغذیه می‌کند و باعث قطع جریان شیره گیاهی می‌شود. در نتیجه درخت بعد از مدتی زرد می‌شود و ممکن است به زمین بیفتد.
پروانه مینور چنار : این حشره در اوایل بهار تخم‌های خود را در سطح زیرین برگ‌های چنار می‌گذارد. پس از اینکه تخم‌ها شکفته شدند، لاروها وارد برگ می‌شوند و از برگ تغذیه کرده و لکه‌های سفید آیینه‌ای روی آن ایجاد می‌کنند.
زردی چنار : این یکی از بیماری‌های فیزیولوژیکی مهم چنار است که ابتدا روی برگ‌های جوان و سرشاخه‌ها ایجاد می‌شود و رگ‌های برگ سبز و بافت‌های اطراف آنها زرد هستند. دلایل مختلفی می‌تواند باعث کمبود آهن و کلروز در گیاه شود. یکی از این دلایل، قلیایی بودن خاک و زیاد بودن آهک آن و کمبود مواد آلی و عدم تهویه کافی برای ریشه‌ها است و دیگری زیاد بودن مقدار یون بی کربنات در آب آبیاری است که باعث کاهش قابلیت استفاده از آهن در خاک و غیر فعال شدن آن در گیاه می‌شود.
نحوه تکثیر درخت چنار
1. تکثیر از طریق بذر : چنار را در اوایل بهار در فضای باز و بدون گلخانه از طریق بذر می‌کارند. قدرت جوانه‌زنی چنار کم است، بنابراین باید بلافاصله بعد از برداشت بذر از درخت، آنها را در خاک سبک بکارند و بعد از یک سال آنها را جابه‌جا کنند.
2. تکثیر از طریق قلمه : برای داشتن نهالی خوب و خوش فرم از چنار، باید از شاخه‌های درختان جوان یا پاجوش‌ها به عنوان نهال استفاده کرد زیرا این قلمه‌ها قابلیت ریشه‌زایی بالایی دارند.
“`
شهر اصفهان بزرگترین مرکز تولید قلمه چنار است. کشاورزان این منطقه برای تهیه قلمه، از پاجوش‌هایی که روی کنده درختان قطع شده رشد کرده‌اند، استفاده می‌کنند. این روش گرفتن قلمه، بهترین راه برای بیشتر کردن درخت چنار به حساب می‌آید.
قلمه‌های تهیه شده باید قبل از کاشت به مدت کوتاهی در آب قرار گیرند تا رطوبت کافی جذب کنند. اگر شرایط جوی یا زمین هنگام کاشت مناسب نباشد، بهتر است قلمه‌ها را به صورت دسته دسته و به حالت عمودی و وارونه روی ماسه نرم قرار دهیم و روی آنها را با ماسه بپوشانیم.
برای اینکه ریشه‌زایی قلمه‌ها سریع‌تر انجام شود، بهتر است بالای قلمه‌ها را به صورت افقی و انتهای آنها را به شکل مورب برش بزنیم تا قلمه‌ها سطح بیشتری برای تولید ریشه داشته باشند. بهتر است شاخه‌ای که برای تهیه قلمه به‌کار می‌بریم، از زیر بند قطع شود چراکه بندها خاصیت ریشه‌زایی بیشتری دارند.
فاصله مناسب برای کاشت قلمه‌ها در زمین باید بین 15 تا 20 سانتی‌متر باشد. به منظور آسان‌تر کردن کارهای زراعی و جلوگیری از رشد علف‌های هرز و همچنین تسهیل عبور ماشین‌آلات برای خارج کردن نهال‌ها، خوب است فاصله بین دو ردیف نهال‌کاری حدود 120 سانتی‌متر در نظر گرفته شود.
هر چند که نیاز به زمین بیشتری داریم، اما این کار انجام عملیات را ساده‌تر می‌کند. برای اینکه قلمه‌ها از نور خورشید بهتر استفاده کنند، باید جوی‌های کشت را از شمال به جنوب آماده کنیم. البته در بعضی از نهالستان‌ها، جوی‌ها به صورت چرخشی ایجاد شده‌اند.
ذخیره رطوبت به مدت طولانی و آسانی آبیاری از مزیت‌های این روش به حساب می‌آید. اما عیب اصلی این روش این است که مبارزه با علف‌های هرز و برداشت نهال‌ها به صورت مکانیزه ممکن نیست.
3-تکثیر چنار از طریق خوابانیدن: یکی از روش‌های دیگر برای افزایش تعداد درخت چنار، خوابانیدن شاخه‌های جوان است که می‌توان این عمل را در فصل‌های بهار و تابستان انجام داد.
هرس کردن درخت چنار
- چنار یک درخت شهری است و باید قبل از کاشت به محل و موقعیت آن توجه ویژه کرد. در پارک‌ها، به دلیل اینکه رشد تاج درخت محدود نیست، می‌توان اجازه داد درخت به صورت طبیعی رشد کند و به حداکثر اندازه خود برسد.
- اما اینطور نیست که هرس چنار در پارک‌ها لازم نباشد، بلکه طبق وضعیت و فاصله کاشت و سلیقه، می‌توان آن را از حالت تک محوری به چند محوری و تاج گسترده تبدیل کرد.
- علاوه بر هرس فرم که از ابتدا در پرورش نهال جوان باید انجام شود، لازم است هر ساله از درختان بازدید کنیم و شاخه‌های اضافی، خشک، بیمار یا شاخه‌هایی که مانع عبور وسایل نقلیه و عابرین می‌شوند، حذف یا کوتاه کنیم. اگر در حذف پاجوش‌ها غفلت کنیم، مقداری از غذای لازم برای شاخه‌های اصلی توسط پاجوش‌ها مصرف می‌شود.
- زمان مناسب برای هرس اصلی درخت، در دوره استراحت و معمولاً در پاییز است. در مناطق سردسیر می‌توان بعد از رفع خطر سرمازدگی و قبل از باز شدن جوانه‌ها، هرس را انجام داد. البته پاجوش‌گیری و هرس سبز باید به حذف ترکه‌های شاخک‌های جانبی محدود شود.
