فوت و فن کاشت و تکثیر گیاه جینسینگ (2 نکته مهم)
“`html
معرفی گیاه جینسینگ
جینسینگ یکی از گیاهان معروف و پرخاصیت است که به آن گیاه جوانی یا نوشدارو می‌گویند. در متون قدیمی، ریشه این گیاه را با نام‌های «جنسه» و «جنسا» می‌شناسند. در زبان‌های فرانسوی و انگلیسی به آن Ginseng و Asiatic ginseng و Chinese ginseng می‌گویند. این گیاه از خانواده آرالیاسه (Araliaceae) است و نام علمی آن Panax ginseng است. جینسینگ بیش از ۵۰۰۰ سال است که در چین استفاده می‌شود و در قرن نهم میلادی برای پزشکان عرب شناخته شده بود.
جینسینگ نام عمومی برای ۱۱ گونه از گیاهان همیشه سبز خانواده آرالیاسه است. این گیاه بیشتر در جنگل‌های آسیای شرقی رشد می‌کند، ولی در دیگر نقاط دنیا هم می‌توان جینسینگ یافت. به طور خاص، در آمریکا، مخصوصاً در منطقه ویسکانسین، نمونه‌های وحشی و بومی زیادی هست که بومیان از آن برای درمان استفاده می‌کنند و حتی برنامه‌هایی برای جمع‌آوری و فروش آن دارند. روش‌های کشت و پرورش جینسینگ در نقاط مختلف جهان متفاوت است. جینسینگ یک گیاه خزان‌کننده است، یعنی با شروع پاییز قسمت بالایی آن خشک می‌شود و دوباره در بهار رشد می‌کند.
این گیاه در مکان‌های سایه‌دار، بخصوص در دامنه‌های شمالی و شرقی جنگل‌های مرطوب و خزان‌کننده مثل درختان صنوبر زرد، بلوط و افرا به خوبی رشد می‌کند. جنگل‌هایی با سایه ۷۵ تا ۸۰ درصد برای رشد جینسینگ ایده‌آل هستند.
برای رسیدن جینسینگ به مرحله بلوغ معمولاً باید ۷ تا ۱۰ سال صبر کنید. در این سن، ریشه‌های بزرگ و با کیفیتی دارد که بسیار باارزش هستند. اما بیشتر کشاورزان به علت طولانی بودن این مدت، نمی‌توانند صبر کنند. معمولاً در شرایط اقتصادی و متراکم، دوره کشت و برداشت جینسینگ چهار سال است.
میوه جینسینگ نوعی توت است. جینسینگ پس از سال سوم شروع به گلدهی و تولید میوه می‌کند. در واقع به محض اینکه جینسینگ به بلوغ می‌رسد، خوشه‌های گل نیز به وجود می آید. در این میوه‌ها بذرها تکامل می‌یابند. اگر قصد دارید که بذرها را جمع کنید یا بفروشید، باید خوشه‌ها را در پاییز برداشت کنید.
ترکیبات شیمیایی جینسینگ
برای درک خواص درمانی جینسینگ، تحقیقات زیادی انجام شده است. این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی مختلفی است، از جمله گلوکوزیدهای استروئیدی مثل پاناکیلون، ساپونین‌هایی به نام پاناکسوزید یا پاناکسین، مواد صابونی، روغن‌های فرار و ویتامین‌هایی مانند B و D. همچنین شامل ترکیبات استیلنی و استرول‌ها نیز هست. از این ترکیبات برای تولید داروهای جوانی استفاده می‌شود. در سال ۱۹۷۴، ریشه جینسینگ و سایر قسمت‌های آن مورد بررسی برای یافتن خواص درمانی آن قرار گرفت و چندین ماده مفید از آن شناسایی شد. از این میان، پانکسین مقاومت عضلات را تقویت می‌کند و پانک‌اسید متابولیسم و سیستم عروقی بدن را بهبود می‌بخشد. همچنین پاناکولین و پاناسن بر روی سیستم عصبی اثر می‌گذارند و جینسینگ تأثیرات مثبتی بر روی بیماری قند دارد.
کاشت بذر جنسینگ و شرایط نگهداری از آن
برای کاشت جینسینگ نیاز به خاکی دارید که شامل ۵۰% پیت ماس، ۲۵% کوکوپیت و ۲۵% ماسه باشد. این مخلوط را بعد از آماده‌سازی,
“““html
برای آماده‌سازی گیاه، ابتدا باید آن را با محلول سم قارچ و سم حشره‌کش به خوبی شستشو کنید و بعد از ۲۴ ساعت بیرون از محیط قرار دهید. سپس، برای از بین بردن اثرات سم، با آب شستشو کنید و پس از ۲۴ ساعت گیاه آماده کاشت است.
بذرها را با دست خرد کرده و سپس روی خاکی که در سینی نشاء ریخته‌ایم، پخش می‌کنیم. سپس به گونه‌ای آبیاری می‌شود که خاک به‌طور کامل خیس شود و تا ۵ روز باید این حالت حفظ شود. پس از ۵ روز، باید هر روز با آب‌پاش آب بدهید و این روند را تا ۳ ماه ادامه دهید. بعد از ۳ ماه، آبیاری را شروع می‌کنیم.
سم قارچ هر ۱۵ روز یک‌بار تا ۳ ماهگی به صورت آب‌پاش به گیاه داده می‌شود و از ۳ ماهگی به بعد می‌توان هر ماه یک‌بار این کار را انجام داد. بنابراین رطوبت باید تأمین شود و تا ۳ ماهگی به نور مستقیم خورشید نیازی ندارد. معمولاً در گلخانه‌ها با شید ۸۰٪ کشت می‌شود. برای تأمین رطوبت، در دو یا سه ماه اول می‌توان روی گیاه را با پلاستیک پوشاند و فقط یک قسمت برای ورود و خروج هوا باز می‌ماند.
معمولاً پس از ۸ ماه، گیاه را از سینی نشاء به گلدان ۶ منتقل می‌کنیم و در ۱ سالگی، برای تبدیل شدن به بونسای، نوک گیاه را می‌زنیم. این کار از ۹ ماهگی نیز امکان‌پذیر است و در مدت ۱۸ ماه گیاه به یک پایه بونسای تقریباً ۳۰ گرمی تبدیل خواهد شد.
آفات و بیماری‌های گیاه جینسینگ
گیاه جینسینگ حساس به بیماری‌های قارچی است. در صورت ابتلا، ساقه‌ها شروع به چروک شدن و سپس خراب شدن می‌کنند و معمولاً درمان این بیماری بسیار سخت و غیرممکن است. بهترین راه پیشگیری از بیماری استفاده از مانکوزب ۸۰٪ به صورت ماهی یک‌بار است که گیاه را از بیماری‌های قارچی محافظت می‌کند.
بیماری دیگری که گیاه ممکن است به آن مبتلا شود، شپشک آرد آلود است که بسیار سمج است. بهترین راه پیشگیری از آن، سم‌پاشی با سموم سیستماتیک هر دو ماه یک‌بار است.
برگ‌های جینسینگ شباهت زیادی به برگ‌های گیاه ficus microcarpa دارد که البته بسیار نازک‌تر هستند و پیوند این فیکوس به راحتی روی جینسینگ امکان‌پذیر است و احتمال خراب شدن پیوند تقریباً صفر است.
اگرچه در دنیای حرفه‌ای این گیاه در دسته بونسای‌های حرفه‌ای قرار نمی‌گیرد، اما به خاطر زیبایی، رشد عالی و قیمت مناسب آن در سراسر دنیا طرفدار دارد. کود NPK و کود آهن به رشد گیاه کمک شایانی می‌کنند. بهترین خاک برای این گیاه ترکیب پیت ماس و ماسه با نسبت ۵۰/۵۰ است. هر دو ماه یک‌بار باید سرشاخه‌ها را کوتاه و هرس کنید و سالی یک‌بار باید تمام برگ‌ها را هرس کنید که معمولاً بهترین زمان برای این کار اسفند‌ماه است. هرس کردن سرشاخه‌ها و برگ‌ها به رشد غده جینسینگ کمک زیادی می‌کند.
شرایط نگهداری بونسای جینسینگ
نور مورد نیاز جینسینگ:
جینسینگ به نور غیرمستقیم علاقه‌مند است و مکان‌های سایه‌دار برای آن مناسب نیست، هرچند که در نور کم مقاوم است. بنابراین اگر آن را نزدیکی پنجره‌های جنوبی یا غربی قرار دهید، گیاه خوشحال‌تر خواهد بود. اگر از لامپ‌های گرمایشی استفاده می‌کنید، حتماً فاصله حدود ۳۱ سانتیمتر بین گیاه و لامپ را حفظ کنید. همچنین اگر بونسای را به سمت پنجره قرار داده‌اید، هر روز آن را ۹۰ درجه بچرخانید.
دمای مناسب جینسینگ:
دمای محیط باید نسبتاً ثابت نگه داشته شود. حداقل دما باید ۱۶ و حداکثر ۲۷ درجه سانتی‌گراد باشد و از ۱۲ درجه کمتر نشود. حداقل دما در زمستان ۱۵ درجه سانتی‌گراد و در تابستان حداکثر ۲۴ درجه سانتی‌گراد است.
آبیاری جینسینگ:
در بهار و تابستان
“`
هفته‌ای دو بار در تابستان، هفته‌ای یک بار در پاییز و در زمستان، هر دو هفته یک بار، آبیاری این گیاه کافی است. هر چه محیط روشن‌تر و گرم‌تر باشد، گیاه نیاز به آب بیشتری دارد. بین دو آبیاری، سطح خاک (حدود یک سانتیمتر عمق) باید خشک شود، اما هرگز نباید اجازه دهید خاک کاملاً خشک شود. آبی که بدون کلر باشد و به دمای اتاق رسیده باشد، مناسب است. حدود یک سوم فنجان آب را به آرامی در پای گیاه بریزید، و گاهی ممکن است خاک به کمتر از این مقدار آب نیاز داشته باشد.
از تماس آب با ریشه‌های هوایی پرهیز کنید و مطمئن شوید که آب در پای گیاه جمع نشود، بلکه به سرعت جذب خاک شود. آبیاری بیش از حد می‌تواند موجب پوسیدن ریشه‌ها شود. روزی یک بار و حداکثر دو بار، بونسای جینسینگ را به آرامی غبارپاشی (اسپری آب) کنید.
رطوبت مناسب جینسینگ :
برای ایجاد رطوبت مناسب، از زیرگلدانی حاوی سنگریزه استفاده کنید. کمبود آب می‌تواند باعث ریزش برگ‌ها شود، ولی به محض اینکه شرایط بهتر شود، برگ‌ها دوباره رشد خواهند کرد.
خاک جینسینگ :
خاک مناسب برای بونسای جینسینگ باید سبک و با زهکشی مناسب باشد و بتواند کمی رطوبت را حفظ کند. ترکیب کوکوپیت، ماسه و کمی ورمی، برای این گیاه مناسب است.
ترکیبات مناسب خاک بونسای جنسینگ
۱ – %۳۰ کوکوپیت، %۲۰ برگ، %۲۰ خاک باغچه، %۱۵ کود دامی، %۱۰ ماسه، %۵ پوست برنج
۲ – %۲۵ کوکوپیت، %۳۰ برگ، %۲۰ خاک باغچه، %۱۵ ورمی کومپوست، %۱۰ ماسه
۳ – %۵۰ کوکوپیت، %۲۵ خاک باغچه، %۱۵ کود دامی یا ورمی کومپوست، %۱۰ ماسه
۴ – %۷۰ پیت ماس، %۲۰ خاک باغچه، %۱۰ ماسه
تغذیه و کوددهی جینسینگ
کود باید سرشار از نیتروژن، ویتامین و اسید فسفریک باشد و در فصل رشد (بهار و تابستان) هر دو هفته یک بار به گیاه داده شود. می‌توانید در هر بار، پلت‌های کود را در خاک بگذارید و هر زمان که پلت‌ها ناپدید شدند، این کار را تکرار کنید (هر ۳ تا ۶ ماه). در پایان فصل رشد (شهریور) کوددهی را متوقف کنید.
هرس جینسینگ
در طول سال می‌توانید شاخه‌های جدید و جوانه‌ها را حذف کنید (بهتر است در بهار و تابستان این کار انجام شود). پس از رویش ۵ یا ۶ برگ در شاخه‌های جدید، آن‌ها را با هرس به دو یا سه عدد برسانید. برای اینکه ریشه‌ها فضای بیشتری برای رشد داشته باشند، باید هر سال یا هر دو یا سه سال یک بار در اوایل بهار (قبل از آغاز فصل رشد) گلدان را عوض کنید و از خاکی که سرشار از مواد مغذی و با زهکشی خوب باشد، استفاده کنید.
نحوه تکثیر جینسینگ
بونسای جینسینگ را نمی‌توان از طریق قلمه برگ تکثیر کرد. برای این کار باید از قلمه ساقه استفاده کنید. یکی دو برگ از انتهای قلمه ساقه را بکنید. سپس ساقه را در گلدان کوچکی که با بستر گیاهی مخلوط POTTING MIX پر شده و مرطوب باشد، قرار دهید.
سپس قلمه و گلدان را در کیسه پلاستیکی تمیز که آن را باد کرده‌اید و انتهایش را محکم بسته‌اید، بگذارید. این کیسه پلاستیکی رطوبت را در خاک و اطراف برگ‌ها حفظ می‌کند. آن را در جایی قرار دهید که نور طبیعی زیاد و غیرمستقیم به آن برسد.
پس از ۴ تا ۶ هفته و به تدریج طی یک هفته، پلاستیک را باز کنید و قلمه را خارج کنید. حالا باید قلمه ریشه‌های سالمی داشته باشد. پس از این، باید به نگهداری و آبیاری آن ادامه دهید و نور را به تدریج افزایش دهید. با این روش، شما یک درخت کوچک خواهید داشت که در فرم بونسای جینسینگ نیست. این کار نیاز به سال‌ها آموزش و تمرین دارد.
بیشتر بخوانید:
