فینگولیمود چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)

آشنایی با داروی فینگولیمود و موارد مصرف آن

فینگولیمود (Fingolimod) یا فینگولید با نام تجاری جیلنیا (Gilenya) دارویی است که برای کاهش تعداد حملات و تأخیر در ناتوانی در برخی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) تجویز می‌شود.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری است که بر روی مغز و نخاع تأثیر می‌گذارد. در این بیماری، پوشش محافظی که به نام میلین شناخته می‌شود، در اطراف اعصاب آسیب می‌بیند و این موجب می‌شود که اعصاب به درستی کار نکنند. بیشتر افراد مبتلا به MS بعد از مدتی دچار عود بیماری یا تشدید علائم می‌شوند که می‌تواند در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد شود. این علائم معمولاً برای مدتی ایجاد می‌شوند و سپس کم می‌شوند. فینگولیمود با عملکرد سیستم ایمنی بدن تداخل می‌کند، زیرا این سیستم به تولید آسیب به اعصاب کمک می‌کند.

فینگولیمود به کاهش دسترسی بعضی از گلبول‌های سفید به مغز و نخاع کمک می‌کند که این عمل باعث کاهش عود بیماری در برخی افراد می‌شود. این دارو درمانی برای بیماری ام اس نیست و مناسب برای همه افراد نمی‌باشد. پزشک متخصص این دارو را برای شما تجویز خواهد کرد و روند درمان شما را زیر نظر خواهد داشت.

نام های تجاری : مارلا (Marela)، فینگولید (Fingloide)، نورابکس (Norabex)، گیله نیا (Gilenya)، فینگولیا (Fingolia)، دانلوین

مکانیسم اثر فینگولیمود

مکانیسم اصلی این دارو هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما فینگولیمود فسفات که یک ترکیب فعال از فینگولیمود است، با اتصال به گیرنده‌های اسفنگوزین-۱-فسفات، خروج لنفوسیت‌ها از غدد لنفاوی را کاهش می‌دهد و از مهاجرت آن‌ها به سیستم اعصاب مرکزی جلوگیری می‌کند. این کار منجر به کاهش التهاب در اعصاب می‌شود.

فارماکوکینتیک فینگولیمود

• متابولیسم فینگولیمود در کبد انجام می‌شود و از طریق آنزیم‌های CYP450 و به عنوان سوبسترای CYP2D6, 2E1, 3A4, 4F12, 4F2 عمل می‌کند. این دارو در کبد به ترکیب فعال فینگولیمود فسفات تبدیل می‌شود.
• عمده دفع این دارو از طریق ادرار (به صورت متابولیت‌های غیر فعال) انجام می‌شود ولی متابولیت‌های فعال از راه مدفوع دفع می‌گردند و نیمه عمر آن بین ۶ تا ۹ روز است.
• نکته: در صورت وجود نارسایی کبدی متوسط تا شدید، نیمه عمر دارو ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.

مقدار و نحوه مصرف فینگولیمود

• میزان مصرف، یک کپسول در روز و در یک نوبت است. فینگولیمود را روزی یک بار با یک لیوان پر آب مصرف نمایید. دارو می‌تواند با یا بدون غذا مصرف شود. مصرف منظم دارو در زمان مشخصی از روز، به یادآوری زمان مصرف دارو کمک می‌کند.
• از مصرف دارو بیشتر از دوز تجویز شده خودداری کنید.
• پزشک ممکن است درمان شما را از داروهای بتا اینترفرون، گلاتیرامر استات یا دی متیل فومارات به فینگولیمود تغییر دهد، اگر شرایطش را داشته باشید.
• به هیچ عنوان قبل از آموزش توسط کادر درمان به صورت خودسرانه اقدام به استفاده از سرنگ آماده تزریق ننمایید.
• تصمیم‌گیری در این زمینه نیاز به آزمایشات متعددی دارد.
• اگر قبلاً تحت درمان با ناتالیزومب بوده‌اید، ممکن است نیاز به وقفه درمانی ۲ الی ۳ ماه قبل از شروع مصرف فینگولیمود داشته باشید. برای تغییر دارو از تریفلونومید به فینگولیمود، ممکن است پزشک از شما بخواهد مدتی منتظر بمانید یا تحت فرآیند تسریع شده برای پاکسازی دارو قرار گیرید. اگر درمان با آلِمتوزومب داشته‌اید، برای تعیین مناسب بودن تجویز فینگولیمود برای شما، نیاز به ارزیابی کامل و دقیقی توسط پزشک معالج است.
• برای اطلاعات بیشتر در مورد مدت زمان مصرف دارو…

“““html
زمان مصرف فینگولیمود از پزشک یا داروساز خود پرسش نمایید.

پیش از مصرف فینگولیمود به چه اطلاعاتی نیاز دارید؟

در موارد زیر از مصرف فینگولیمود خودداری کنید:

1. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف شده باشد (مثل ابتلا به سندرم نقص سیستم ایمنی، مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند یا هر بیماری دیگری که بر روی سیستم ایمنی تاثیر بگذارد).
2. اگر عفونت شدید یا عفونت مزمن فعالی مانند هپاتیت یا توبرکلوزیس (سل) داشته باشید.
3. اگر بدخیمی فعال داشته باشید.
4. اگر مشکلات شدید کبدی دارید.
5. اگر به فینگولیمود یا دیگر مواد این دارو حساسیت دارید.
6. اگر هر یک از موارد بالا شامل حال شما می‌شود، از مصرف این دارو پرهیز کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.

مصرف فینگولیمود در دوران بارداری و شیردهی

رده بندی بارداری : گروه C

مشخص نیست که آیا فینگولیمود می‌تواند به جنین آسیب برساند یا خیر. اما پزشک شما ممکن است این دارو را در دوران بارداری تجویز کند. او بررسی خواهد کرد که آیا این دارو برای شما و جنین ایمن است یا خیر. قبل از مصرف فینگولیمود حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

• شما باید از روش‌های جلوگیری مؤثر از بارداری استفاده کنید، حتی تا دو ماه بعد از پایان درمان.
• فینگولیمود می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و ممکن است به نوزاد آسیب بزند. بنابراین حتماً قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی شایع و جدی فینگولیمود

• اگر بعد از مصرف این دارو با هر یک از عوارض جدی زیر مواجه شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
• ضربان قلب کند، سرگیجه، احساس ضعف و خستگی زیاد.
• درد در قفسه سینه، تپش قلب یا لرزش در قفسه سینه.
• بی‌حسی ناگهانی یا ضعف، سردرد شدید، مشکلات در راه رفتن.
• خس‌خس سینه، تنگی قفسه سینه، مشکلات در تنفس، سرفه با خلط زرد یا سبز.
• تب، لرز، بدن درد، علائم آنفولانزا، حالت تهوع و استفراغ، زخم در دهان و گلو.
• تورم، گرمی، قرمزی، ترشح، بثورات خارش‌دار، یا دیگر نشانه‌های عفونت پوستی.
• حالت تهوع، درد قسمت بالایی معده، خارش، کاهش اشتها، ادرار تیره، مدفوع روشن، یرقان (زردی پوست و چشم).
• مشکلات بینایی، تاری دید، درد چشم، حساسیت به نور، یا وجود نقطه کور یا سایه در بینایی (مشکلات بینایی ممکن است 3 تا 4 ماه پس از شروع مصرف فینگولیمود بروز کند).

تداخلات دارویی فینگولیمود

فینگولیمود با داروهایی که اثرشان بر روی CYP4F2 است، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و داروهایی که زمان QT را افزایش می‌دهند، تداخل دارد.

منع مصرف همزمان:

آمیودارون، واکسن‌های زنده مثل کلر، dronedarone، دیزوپیرامید، ibutilide، پیموزاید، پروکاینامید، کینیدین، واکسن آبله‌مرغان، سوتالول، talimogene laherparepvec، تیوریدازین.

مصرف همراه با احتیاط و پیگیری دقیق:

“““html

واکسن آدنوویروس، آرسنیک تری اوکساید، bedaquiline، belimumab، بتاکسولول چشمی، carteolol، کلرپرومازین، سیزاپراید، دیگوکسین، دیلیتازم، افدرا، فلوفنازین، واکسن زنده آنفولانزا، لووبولول چشمی، واکسن سه گانه (زنده)، متی پرانولول چشمی، ناتالی زومب، پرفنازین، پروکلرپرازین، پرومتازین، واکسن زنده روتاویروس، ساکیناویر، تیمولول چشمی، تری فلوپرازین، واکسن تیفوئید (زنده)، واکسن واریسلا (زنده)، vedolizumab، وراپامیل، واکسن زنده تب زرد، ziprasidone، واکسن زنده زوستر، استازولامید، آتنولول، آلبوترول، آزیترومایسین، بتاکسولول، کربوپلاتین، کارودیلول، کلروکین، کلرتیازید، سیس پلاتین، سیتالوپرام، کلاریترومایسین، درفلوران، واکسن کزاز دیفتری، دروپریدول، انفلوران، اریترومایسین، نادولول، بتا بلاکرها مانند پروپرانول و متوپرولول و بسیاری از داروهای دیگر که بر روی قلب و عروق تأثیر می‌گذارند و به ضد آریتمی کمک می‌کنند.

هشدار درباره مصرف فینگولیمود

بعضی داروها در شرایط خاص نمی‌توانند تجویز شوند و بعضی دیگر تنها در صورت نیاز به درمان اضافی در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین بهتر است قبل از مصرف داروی فینگولیمود، پزشکتان از اطلاعات زیر آگاه باشد:

• اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• اگر دارای مشکل کبدی هستید.
• اگر سابقه بیماری قلبی یا سکته قلبی دارید.
• اگر مشکلات تنفسی یا ریوی دارید.
• اگر دچار عفونت یا تب هستید.
• اگر سرطان دارید.
• اگر بیماری دارید که بر روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد.
• اگر به شما گفته شده که قلبتان ریتم نامنظمی دارد.
• اگر در گذشته مشکلات قلبی مانند درد آنژینی یا حمله قلبی داشته‌اید.
• اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، چه این دارو توسط پزشک تجویز شده باشد و چه بدون نسخه، شامل داروهای گیاهی و مکمل‌ها.
• اگر سابقه واکنش آلرژیک به دارویی دارید.

توصیه‌های دارویی فینگولیمود

1. قبل از شروع درمان، آزمایش CBC و LFT انجام شود و بعد به صورت دوره‌ای بررسی گردد.
2. نوار قلبی قبل از شروع درمان و همچنین ۶ ساعت پس از دریافت اولین دوز دارو گرفته شود؛ اگر احتمال افزایش QT وجود دارد، نیاز است که نوار قلبی در طول شب اول پس از دریافت دوز اول انجام شود تا افزایش زمان QT چک شود.
3. ضربان قلب بیمار هر ۱ ساعت و ۶ ساعت پس از دریافت دوز اول دارو و همچنین در طول درمان بطور دوره‌ای بررسی شود.
4. معاینات چشمی قبل از شروع درمان و ۳ الی ۴ ماه پس از آن انجام شود، یا اگر بیمار سابقه التهاب مشیمیه یا دیابت دارد، معاینات لازم است.
5. تست آنتی‌بادی VZV پیش از شروع درمان ضروری است، اگر بیمار تاکنون واکسن واریسلا دریافت نکرده یا مبتلا نشده باشد.
6. بروز علائم عفونت در طول درمان با این دارو و تا ۲ ماه پس از مصرف آن باید مورد بررسی قرار گیرد و در صورت بروز عفونت، دارو باید قطع گردد.
7. به بیماران توضیح داده شود…

“`

سایت رضیم