قدمت قیمه نذری چه قدر است؟ همراه با طرز تهیه قیمه (2 نکته مهم)

با مجله رضیم همراه باشید تا با قیمه نذری وقدمت قیمه نذری بیشتر آشنا شوید
🕌 قدمت قیمه نذری چقدر است؟
قیمه نذری یکی از قدیمیترین و محبوبترین غذاهای آیینی ایران بهشمار میرود. این غذا بهویژه در ماه محرم و بهویژه روز عاشورا، بهعنوان نذری بین مردم پخش میشود. اما قدمت آن به چه زمانی بازمیگردد؟
📜 قدمت قیمه نذری:
-
طبق اسناد و نقلهای تاریخی، پخت نذری در ایران به دورهٔ صفویه (قرن ۱۰ هجری / حدود ۴۰۰ سال پیش) بازمیگردد؛ زمانی که مراسم عزاداری امام حسین (ع) بهصورت رسمی و حکومتی برگزار شد.
-
از آن زمان، غذاهایی مانند آش، شلهزرد، عدسپلو و قیمه بهعنوان نذری در بین مردم رواج یافت.
-
قیمه نذری بهطور خاص، از زمان قاجاریه بسیار متداول شد. به دلیل:
-
پخت آسان در حجم زیاد
-
امکان توزیع راحت بین جمعیت
-
مواد اولیه قابل دسترس (گوشت، لپه، برنج، لیمو عمانی)
-
پس میتوان گفت که قیمه نذری حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال قدمت رسمی دارد و در فرهنگ مذهبی ایرانیان ریشهدار است.
🍲 طرز تهیه قیمه نذری اصیل ایرانی (برای خانواده یا در حجم متوسط)
✅ مواد لازم (برای حدود ۱۰ نفر):
مواد | مقدار |
---|---|
گوشت گوسفندی یا گوساله | ۱ کیلو |
لپه | ۲۵۰ گرم |
پیاز | ۳ عدد متوسط |
رب گوجهفرنگی | ۳ تا ۴ قاشق غذاخوری |
لیمو عمانی | ۶ عدد (سوراخ یا نصفشده) |
زردچوبه، فلفل سیاه، دارچین، نمک | به مقدار لازم |
روغن | به مقدار لازم |
گلاب (اختیاری) | ۲ قاشق غذاخوری |
سیبزمینی (برای خلالی سرخ شده روی غذا) | به مقدار دلخواه |
قدمت ادای قیمه نذری به صورت چلوخورش قیمه زیاد نیست و شاید حداکثر 80-90 سال باشد. تا قبل از آن شربت، نان و خرما، شیرداغ و انواع آش از ماکولات مراسم عزاداری بوده اند که قدمت آن به دوره صفویان می رسد که مراسم سوگواری از آن زمان شکل و شمایلی رسمی و باشکوه به خود گرفت.
اینکه چرا قیمه غذای اصلی این مراسم شده است، دقیقا معلوم نیست و دلایل متفاوتی برای آن ذکر می شود که هیچ کدام سندیت ندارد.
گروهی معتقدند قیمه یکی از آسان ترین غذاهایی است که دنگ و فنگ زیادی ندارد، به آسانی آماده و در عین حال از گوشت قربانی در آن استفاده شده و خرد کردن آن به شکل قیمه باعث می شود که همه مواد خورش به طور یکسان به عزاداران برسد.
غذاهای ایرانی به چند گروه طبقه بندی شده اند:
غذاهای جشن و عروسی:
- شیرین پلو
- خورش فسنجان
- باقلاپلو با گوشت
غذاهای رستورانی مانند :
- چلوکباب کوبیده و برگ
- زرشک پلو با مرغ
- قورمه سبزی
غذاهای خانگی:
- مثل لوبیاپلو
- دلمه
- کوفته
- کشک و بادمجان
غذاهای مراسم عزاداری:
- چلوخورش قیمه
- عدس پلو
- شله زرد
چطور قیمه به غذای عزاداری تبدیل شد؟
برخی معتقدند که در زمان رضاخان و هنگامی که عزاداری به داخل خانه ها رفت و مراسم سوگواری در ملأ عام ممنوع شد، شکل پذیرایی هم تغییر کرد و زنان خانه با غذاهای خانگی به استقبال سوگواران رفتند.
شیعیان هند و پاکستان که درصد کمی از جمعیت کشورشان را تشکیل می دهند هم در ایام محرم غذاهایی مثل نان، کباب و نوعی خوراک شبیه قیمه را در مراسم خود پخته و می خورند.
یکی از خوشمزه ترین غذاهایی که همه ما در طول زندگی خورده ایم و مزه آن زیر دندانمان مانده، قیمه نذری است. اینکه چرا قیمه نذری اینقدر خوشمزه است دلایل بسیاری دارد. در غذای نذری معمولا از بهترین مواد اولیه استفاده می شود، در مصرف زعفران امساک نمی شود، گوشت گوسفند تازه در خورش به کار می رود و از ادویه جات و عطردهنده هایی مانند هل ، دارچین و گلاب هم فراوان استفاده می شود.
علاوه بر این صرف غذای نذری پس از مراسم و در جمع عزاداران حال و هوای خودش را دارد که در به یادماندنی شدن غذا تاثیر عمده ای می گذارد.

قیمه نذری
مواد لازم تهیه قیمه نذری برای 8 نفر:
- گوشت گوسفند:300 گرم، قیمه ای
- پیاز درشت:یک عدد، ساطوری
- لپه:2 پیمانه
- لیمو امانی درشت:2 عدد
- رب گوجه فرنگی:2 قاشق غذاخوری
- روغن مایع:به میزان لازم
- سیب زمینی متوسط:2 عدد، خلالی
- زردچوبه:یک قاشق چای خوری
- دارچین:یک قاشق چای خوری
- نمک و فلفل قرمز:به میزان لازم
- زعفران ساییده شده:یک قاشق چای خوری سرخالی
طرز تهیه قیمه نذری:
- شش قاشق غذاخوری روغن را در یک قابلمه روی شعله متوسط داغ
- پیاز را به مدت 6 دقیقه در روغن تفت دهید تا طلایی شود.
- سپس گوشت را اضافه کرده و به مدت 6 دقیقه دیگر تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند و آب آن تبخیر شود. در حین کار پیاز را هم بزنید تا نسوزد. بعد از آن زردچوبه را اضافه کرده و خوب هم بزنید.
- رب گوجهفرنگی را به مخلوط اضافه کنید و به مدت 2 دقیقه سرخ کنید. سپس لیمو امانی و 3 پیمانه آب جوش را به خورش اضافه کنید و بعد از اینکه به جوش آمد با در بسته و حرارت کم، اجازه دهید به مدت 2 ساعت و نیم بپزد.
- لپه را پاک کنید و بشویید. سپس آن را به مدت 15 دقیقه در آب بجوشانید تا زرداب آن خارج شود و نفخ نکند.
- سیبزمینی را که در آب نگه داشتهاید، آبکش کرده و خشک کنید. سپس کمی نمک به آن زده و در روغن سرخ کنید. پس از سرخ شدن روغن آن را گرفته و کنار بگذارید.
- بعد از یک ساعت و نیم از پخت خورش، لپه را به آن اضافه کنید تا بپزد. اگر تمایل ندارید لیمو امانی خیلی بپزد، میتوانید آن را اکنون به خورش اضافه کنید. یادتان باشد که لیمو امانی را باید با چنگال سوراخ کنید.
- پس از پایان زمان پخت خورش، نمک و فلفل آن را بچشید و زعفران را اضافه کنید. اجازه دهید 15 دقیقه دیگر بپزد. وقتی روغن روی خورش آمد و به غلظت مورد نظر رسید، غذا آماده است. دارچین را روی آن بپاشید و با برنج سرو کنید.