قلیان بکشیم یا نکشیم؟ (2 نکته مهم)

قلیان یک لوله آب است که برای کشیدن تنباکو به کار می‌رود. در این دستگاه، تنباکو در کاسه‌ای قرار می‌گیرد و با زغال داغ می‌شود. دود تولیدشده از این تنباکو از طریق آبی که در پایین وجود دارد، عبور کرده و فیلتر می‌شود. تنباکوی استفاده‌شده برای قلیان، مرطوب و چسبناک است و معمولا در عسل یا شیره خیسانده می‌شود. این تنباکو معمولاً با طعمی مثل سیب، هلو، نارگیل، انبه، نعناع و توت‌فرنگی به فروش می‌رسد.

آیا باید قلیان بکشیم یا نه؟

نکته‌ای که درباره قلیان باید بدانید این است که در گذشته، افراد سالخورده در کشورهای مانند پاکستان و هند از آن استفاده می‌کردند، اما حالا بیشتر در شهرهای ایران طرفدار پیدا کرده و رستوران‌های زیادی آن را به مشتریان خود ارائه می‌دهند.

برخی باورهای درست و نادرست درباره کشیدن قلیان وجود دارد که در زیر برای شما توضیح می‌دهیم:

باور غلط اول : به‌خاطر اینکه دود قلیان از آب عبور می‌کند، تمام مواد مضر آن تصفیه می‌شود.

واقعیت اول : کشیدن تنباکو از طریق آب، مواد سرطان‌زای آن را تصفیه نمی‌کند. این دود می‌تواند به اندازه دود سیگار برای ریه و قلب مضر باشد.

باور غلط دوم : استنشاق دود قلیان ریه‌ها را نمی‌سوزاند و بنابراین مضر نیست.

واقعیت دوم : دود قلیان وقتی که استنشاق می‌شود، ریه‌ها را نمی‌سوزاند چون از طریق آب خنک می‌شود. اما این دود هنوز هم حاوی مواد خطرناک و سرطان‌زا است.

باور غلط سوم : کشیدن قلیان سالم‌تر از کشیدن سیگار است.

واقعیت سوم : دود قلیان به اندازه دود سیگار مضر است. روش تولید دود در قلیان و سیگار متفاوت است، ولی نتیجه یکی است و هر دو حاوی مواد سرطان‌زای مشابهی می‌باشند.

باور غلط چهارم : کشیدن قلیان به اندازه کشیدن سیگار اعتیادآور نیست، چون نیکوتین ندارد.

واقعیت چهارم : تنباکوی قلیان نیز مانند تنباکوهای معمولی حاوی نیکوتین است. در واقع، در یک جلسه 60 دقیقه‌ای قلیان، فرد حجم دودی 100 تا 200 برابر بیشتر از یک سیگار مصرف می‌کند.

باور غلط پنجم : تنباکوی گیاهی قلیان سالم‌تر از تنباکوی معمولی است.

واقعیت پنجم : این هم شبیه کشیدن سیگار گیاهی یا “طبیعی”، فرد را در معرض مواد سرطان‌زا قرار می‌دهد.

– کشیدن قلیان چه ضررهایی برای سلامتی دارد؟

کشیدن قلیان ضررهایی دارد که به وضوح برای سلامتی مضر است، به ویژه برای ریه‌ها و قلب. این شامل خطراتی مثل سرطان ریه، سرطان مری، بیماری انسدادی ریوی مزمن و آمفیزم می‌شود. همچنین این شیوه باعث پایین بودن وزن هنگام تولد نوزاد و افزایش حملات آسم و ذات‌الریه نیز می‌شود.

میزان و عمق دم زدن در قلیان بسیار مهم است و با اینکه کمتر مصرف می‌شود، ولی حجم دودی که وارد بدن می‌شود، 10 تا 20 برابر بیشتر از دود ناشی از سیگار است.

علاوه بر این، برخی خطرات دیگری که در کشیدن سیگار وجود ندارد، اما در قلیان وجود دارد، بیماری‌های عفونی مثل هپاتیت ب (به خاطر استفاده مشترک از شیلنگ قلیان) و اضافه کردن الکل یا داروهای روان‌گردان به تنباکوی قلیان است.

دود تنباکو

حتی بعد از اینکه دود قلیان از آب رد می‌شود، هنوز هم حاوی مواد سمی زیادی مانند مونوکسیدکربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی خطرناک است.

تحقیقات نشان می‌دهد که بعد از 45 دقیقه کشیدن قلیان، مونوکسیدکربن، نیکوتین در خون و ضربان قلب به شدت افزایش می‌یابد.

کشیدن قلیان نه تنها با خطر سرطان ریه در ارتباط است، بلکه احتمال ابتلا به سرطان دهان و مثانه را هم افزایش می‌دهد.

تحقیقی نشان داده است که کشیدن قلیان می‌تواند خطر ابتلا به بیماری سل ریوی را افزایش دهد.

به ویژه کودکان بیشتر در معرض آسیب‌های ناشی از قلیان هستند. اگر آنها در جایی باشند که قلیان کشیده می‌شود، خطر ابتلا به عفونت‌های ریوی، آسم و حتی سندرم مرگ ناگهانی کودک در آنها بالا می‌رود.

متأسفانه، بسیاری از تنباکوهایی که اخیراً به بازار آمده‌اند حاوی اسانس‌هایی هستند که می‌توانند دستگاه تنفس را تحریک کرده و باعث آلرژی و حساسیت شوند. بنابراین، علاوه بر بیماری‌های ذکر شده، ممکن است مشکلاتی مانند رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن نیز رخ دهد.

این عقیده که اگر دود قلیان به ریه‌ها نرسد و فقط از دهان خارج شود، آسیبی به ریه‌ها نمی‌زند، کاملاً اشتباه است. زیرا دود از طریق دهان و حنجره به بدن وارد می‌شود و تأثیرات منفی خود را می‌گذارد.

حتی کسانی که قلیان نمی‌کشند و در معرض دود آن قرار دارند، در طولانی‌مدت ممکن است دچار عوارض آن شوند.

اگر فویل آلومینیومی که در قلیان استفاده می‌شود کیفیت خوبی نداشته باشد، ممکن است با زغال داغ واکنش نشان داده و مواد سرطان‌زایی تولید کند که می‌تواند به سرطان منجر شود.

کسانی که قلیان می‌کشند باید بدانند که دود قلیان به دلیل مرطوب بودنش مدت زمان بیشتری در ریه‌ها باقی می‌ماند. برخی میکروب‌ها، به ویژه باکتری‌هایی که عامل بیماری سل هستند، در لوله قلیان وجود دارند.

میزان دی‌اکسیدکربن استنشاقی از طریق قلیان نسبت به سیگار بسیار بیشتر است و این موضوع یعنی کشیدن یک قلیان معادل کشیدن 7 تا 10 سیگار است.

– کشیدن قلیان چه تأثیری بر میزان اسپرم مردان دارد؟

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قلیان می‌تواند موجب کاهش میزان اسپرم در مردان شود.

کشیدن قلیان می‌تواند تحرک و عمر اسپرم را کاهش داده و تغییرات ژنتیکی ایجاد کند که بر روی فرزند تأثیر می‌گذارد. به دلیل وجود فلزات سنگینی همچون آرسنیک، کروم، سرب و کبالت در قلیان، تولید اسپرم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

– کشیدن قلیان و سیگار چه تاثیری بر زنان باردار و جنین دارد؟

چون لوله قلیان حاوی میکروارگانیسم‌های عفونی است و سیستم ایمنی زنان باردار معمولاً ضعیف‌تر است، آنها بیشتر در معرض بیماری قرار دارند. قلیان مانند سیگار می‌تواند خطر زایمان زودهنگام، مرده‌زایی و مشکلات دیگر را افزایش دهد. همچنین ممکن است بر رشد جنین تأثیر منفی بگذارد.

دود قلیان مقدار اکسیژن خون مادر را کاهش می‌دهد که می‌تواند باعث تنگی نفس در جنین و در نهایت، خطر مرگ او را افزایش دهد.

بیشترین تأثیر منفی سیگار بر جنین در سه ماهه دوم و سوم بارداری است، زیرا در این زمان اعضای بدن جنین در حال شکل‌گیری است و مصرف سیگار می‌تواند رشد آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

کشیدن سیگار قبل از بارداری نیز مضر است و می‌تواند بر روی تخمک‌های زن اثر منفی بگذارد و قدرت باروری آن‌ها را کاهش دهد.

کشیدن سیگار ممکن است باعث شود که جنین در زمان زایمان دچار استرس شود و در اثر انقباضات رحم، ضربان قلب جنین کاهش یابد و نتواند آن را تحمل کند، که ممکن است زایمان را دچار مشکل کند و نیاز به زایمان سزارین پیش آید.

کشیدن سیگار توسط اطرافیان زن باردار نیز بر جنین تأثیرات منفی دارد و تنفس دود ناشی از سیگار آنها بسیار خطرناک است.

دود قلیان نیز بسیار مضر است، زیرا با بخار آب مخلوط می‌شود و به همین دلیل خطرناک‌تر از دود سیگار است.

– مصرف سیگار و قلیان موجب پوکی استخوان می‌شود

مصرف سیگار و قلیان

یائسگی زودرس، کاهش وزن و مشکلات در جذب کلسیم و ساخت استخوان می‌تواند باعث پوکی استخوان شود. همچنین، مصرف الکل نیز به دلیل کاهش فعالیت سلول‌های سازنده استخوان، می‌تواند به این مشکل دامن بزند.

– مصرف دخانیات بهبود زخم را به تأخیر می‌اندازد

در سیستم گوارشی، افرادی که دچار سوء هاضمه هستند باید بدانند که مصرف دخانیات، چه به‌صورت استنشاقی و چه به سایر روش‌ها، می‌تواند باعث بروز زخم‌های گوارشی، تشدید مشکلات برگشت اسید معده به مری و حتی ایجاد سرطان‌های مختلف در دستگاه گوارش شود. همچنین، برای افرادی که دچار زخم‌های گوارشی هستند، مصرف دخانیات روند بهبودی زخم را به تأخیر انداخته و باعث می‌شود جواب‌دهی به درمان کندتر شود. بنابراین، به افرادی که از سوء هاضمه رنج می‌برند، به‌طور جدی توصیه می‌شود که برای بهبود بهتر و جلوگیری از بازگشت بیماری، ترک مصرف دخانیات را در اولویت قرار دهند.