لنفوسیت (سلول سفید خون) چیست؟ + علت تعداد لنفوسیت پایین (2 نکته مهم)
“`html
همه چیز در مورد لنفوسیت‌ها
بر اساس ظاهر آن‌ها زیر میکروسکوپ، لنفوسیت‌ها به دو نوع تقسیم می‌شوند:
لنفوسیت‌های بزرگ و گرانولار و لنفوسیت‌های کوچک.
اکثر لنفوسیت‌های بزرگ همان سلول‌های NK هستند. لنفوسیت‌های کوچک از سلول‌های T و B تشکیل می‌شوند. بدن هر انسان به‌طور طبیعی حدود هزار میلیارد سلول لنفوییدی دارد و بافت لنفوییدی حدود ۲ درصد از وزن کل بدن را تشکیل می‌دهد. لنفوسیت‌ها معمولاً بین ۸ تا ۱۲ میکرون قطر دارند (لنفوسیت‌های کوچک حدود ۶ میکرون و لنفوسیت‌های بزرگ بین ۹ تا ۱۵ میکرون). هسته این سلول‌ها معمولاً گرد و بیضی شکل بوده و ۹۰ درصد حجم آن‌ها را تشکیل می‌دهد (به جز سلول‌های بزرگ).
انواع لنفوسیت
لنفوسیت B
(به این خاطر که اولین بار در تخمدان جوجه به نام Bursa دیده شده‌اند) در مغز استخوان شکل می‌گیرند. این لنفوسیت‌ها بیشتر در تولید پادتن و ایمنی هومرال فعالیت دارند.
لنفوسیت‌های T پس از تولید در مغز استخوان، به تیموس می‌روند و در آنجا به انواع مختلف تقسیم می‌شوند که شامل: لنفوسیت تی سیتوتوکسیک، لنفوسیت تی یاری دهنده، لنفوسیت تی خاطره و لنفوسیت تی سرکوبگر هستند. لنفوسیت‌های T به ایمنی سلولی و ایمنی تطبیقی کمک می‌کنند.
سلول‌های کشنده طبیعی (NK cells) در ایمنی سلولی و ایمنی ذاتی نقش دارند.
دفاع اختصاصی بدن شامل ایمنی هومورال و ایمنی سلولی است. در ایمنی سلولی، لنفوسیت‌های T (سلول‌های T) فعالیت می‌کنند. هنگامی که لنفوسیت‌های T به آنتی‌ژن‌های خاص متصل می‌شوند، شروع به تکثیر می‌کنند و انواع مختلفی از سلول‌های T از جمله T کشنده و T خاطره تولید می‌شود. سلول‌های T کشنده به محض شناسایی سلول‌های آلوده به ویروس یا سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند و با تولید پروتئینی به نام پرفورین که منافذی در آن‌ها ایجاد می‌کند، باعث مرگ آن‌ها می‌شوند. به همین دلیل، این نوع از پاسخ ایمنی به عنوان ایمنی سلولی شناخته می‌شود. انواع سلول‌های T شامل T کشنده، T خاطره، یاری‌کننده (h.c) و مهارکننده است.
لنفوسیت تی سیتوتوکسیک و سرکوبگر CD8 مثبت هستند، اما دو گروه دیگر CD4 مثبتند.
مراحل ساخته شدن و بالغ شدن لنفوسیت T
لنفوسیت T مانند لنفوسیت B در مغز استخوان (مغز قرمز استخوان) تولید می‌شود، اما در آنجا بالغ نمی‌شود. بلکه از طریق خون به تیموس، که در پشت جناغ و جلوی نای قرار دارد، منتقل شده و در آنجا بالغ می‌شود. لنفوسیت T معمولاً در گردش خون و لنف است و هنگام برخورد با آنتی‌ژن خاص یک میکروب فعال می‌شود. معمولاً این لنفوسیت‌ها علیه ویروس‌ها، انگل‌ها، سرطان و رد بافت پیوند شده فعالیت می‌کنند.
وظیفه‌های لنفوسیت T
- حضور میکروب را به سایر گلبول‌ها اطلاع می‌دهد.
- میکروب‌ها را از بین می‌برد و به گلبول‌های سفید تحویل می‌دهد که مستقیماً به مبارزه با آن‌ها می‌پردازند.
- بر روی سطح خود گیرنده‌های شبیه به آنتی‌بادی دارند که به آنتی‌ژن میکروب متصل می‌شوند و دیوارهٔ سلول را تجزیه می‌کنند.
- در مبارزه با سلول‌های سرطانی، لنفوسیت‌های T کشنده به همراه ماکروفاژها نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
تعداد لنفوسیت پایین چیست؟
برای بزرگسالان، اگر تعداد لنفوسیت‌ها در هر میکرولیتر خون کمتر از 1000 باشد، به آن لنفوسیتوپنی یا لنفوپنی می‌گویند. با کاهش تعداد لنفوسیت‌ها، بدن توانایی کمتری برای مقابله با عفونت و سرطان پیدا می‌کند و این وضعیت می‌تواند به آسیب به اندام‌های مختلف منجر شود. در زیر به علل احتمالی کاهش تعداد لنفوسیت پرداخته شده است.
چندین عامل وجود دارد که می‌تواند تعداد لنفوسیت‌ها را کاهش دهد. این علل به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند: عوامل عمومی، عوامل اکتسابی و عوامل…
“`
ارثی تقسیم کرد.
علل عمومی
- بدن نمی‌تواند به اندازه کافی لنفوست تولید کند.
- بدن لنفوست‌های زیادی تولید می‌کند، اما آن‌ها از بین می‌روند.
- لنفوسیت‌ها در طحال یا گره‌های لنفاوی گیر می‌کنند.
علل اکتسابی
علل به دست آمده بستگی به وضعیت پزشکی داشته و یا به درمان‌های پزشکی مربوط می‌شود. برخی از موارد رایج شامل:
- بیماری‌های عفونی
- اختلالات خودایمنی
- مصرف استروئیدها
- سرطان خون و بیماری‌های خونی
- تابش اشعه یا شیمی‌درمانی
علل ارثی
دلایل ارثی ناشی از نقص در ژن‌هایی هستند که در توسعه لنفوسیت‌ها نقش دارند. برخی از بیماری‌های مهم این نوع شامل:
- نقص دیژورژ
- سندرم ویسکوت-آلدریچ
- سندرم کمبود ایمنی ترکیبی شدید
- آتاکسی-تنگلکتازی
علائم پایین بودن تعداد لنفوسیت‌ها چیست؟
پزشکان معمولاً در تشخیص مشکل پایین بودن لنفوسیت‌ها دچار دشواری می‌شوند، زیرا این وضعیت به تنهایی علائم خاصی ندارد. معمولاً شمارش پایین لنفوسیت‌ها در طول آزمایش برای بیماری‌های دیگر مشخص می‌شود. نشانه‌های احتمالی پایین بودن تعداد لنفوسیت‌ها شامل عفونت‌های غیرمعمول، افزایش تعداد عفونت‌ها یا عفونت‌های پزشکی مزمن هستند. این موارد ممکن است باعث شوند پزشک آزمایشات بیشتری برای بررسی علت اصلی تعداد پایین لنفوسیت‌ها درخواست کند.
چگونه تعداد پایین لنفوسیت‌ها تشخیص داده می‌شود
برای تشخیص تعداد پایین لنفوسیت‌ها، پزشکان معمولا تاریخچه پزشکی بیمار را به دقت بررسی می‌کنند تا به شناسایی خطرات احتمالی مثل ابتلا به ایدز، هر نوع درمان قبلی که ممکن است باعث کاهش لنفوسیت‌ها شده باشد، و آیا بیمار سابقه خانوادگی از مشکلات تعداد لنفوسیت‌ها دارد بپردازند. همچنین معاینه فیزیکی انجام می‌شود که در آن پزشک غدد لنفاوی بزرگ و طحال و علائم دیگری که نشان‌دهنده عفونت است را بررسی می‌کند. تب یکی از نشانه‌های کلاسیک عفونت است. پس از بررسی اولیه، ممکن است بیمار آزمایش‌های دیگری برای بررسی تعداد سلول‌های خون و بررسی بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است بر روی تعداد لنفوسیت‌ها تاثیر بگذارد، درخواست کند.
چگونه تعداد پایین لنفوسیت‌ها درمان می‌شود
به طور کلی اگر مشکل پایین بودن لنفوسیت‌ها به یک بیماری خاص مرتبط باشد، پزشک درمان می‌کند تا مشکل اصلی حل شده و تعداد لنفوسیت‌ها به سطح طبیعی بازگردد. در موارد خفیف با تعداد پایین لنفوسیت‌ها و بدون علت مشخص، معمولاً درمان خاصی تجویز نمی‌شود و در بعضی از موارد مشکل به خودی خود بهبود می‌یابد. اگر این وضعیت ناشی از نقص ژنتیکی باشد، پیوند سلول‌های بنیادی خون و مغز استخوان به عنوان یک گزینه درمانی مناسب در نظر گرفته می‌شود. همچنین تحقیقات برای یافتن داروها و روش‌های درمانی که می‌توانند بدن را به تولید لنفوسیت‌های بیشتر وادار کنند ادامه دارد.
