معرفی درخت مورد و کاربردهای آن (2 نکته مهم)
اصول کاشت درخت مورد
مورد یا مورت با نام علمی Myrtus communis یک درختچه همیشه سبز و زیبا است که به گرما علاقه دارد و در اصل بومی اروپا و شمال آفریقا است. این گیاه همچنین در نواحی گرمسیری ایران و قسمت‌های مدیترانه‌ای دیده می‌شود.
این درختچه از زمان‌های قدیم برای اقوام مختلف مثل ایرانیان، یونانیان و رومیان با اهمیت بوده و به نوعی تقدس داشته است. به همین خاطر، معمولاً در کنار زیارتگاه‌ها و مکان‌های مذهبی کاشته می‌شده. شاید دلیل این تقدس این باشد که همیشه سبز، زیبا و خوشبو است. علاوه بر زیبایی، گیاه مورد در بهبود محیط زیست و احیای اکوسیستم هم نقش مهمی ایفا می‌کند.
همیشه سبز بودن آن در باورهای قدیمی نشانه‌ای از جاودانگی بوده است. در اسطوره‌های روم باستان، مورد یکی از نمادهای ونوس (خدای عشق و زیبایی) و ژوپیتر (خدای خدایان) به شمار می‌آمده است.
در آئین زرتشتی، این گیاه نماد اهورا مزدا محسوب می‌شود. در دین یهود نیز، این گیاه یکی از چهار گیاه مورد استفاده در مراسم «لولاو» در جشن سوکوت (سایه‌بان‌ها) است که به یادبود خروج بنی‌اسرائیل از مصر برگزار می‌شود. همچنین، بوعلی سینا در کتاب قانون خود از آن به عنوان یک گیاه ضد عفونت یاد کرده است.
نیازهای محیطی درخت مورد
این درخت به نور کامل خورشید و خاک حاصلخیز با زهکشی مناسب نیاز دارد. همچنین، تا دمای -۵ درجه را به خوبی تحمل می‌کند. در مناطق سردسیر باید در کنار دیوار جنوبی یا غربی کاشته شود. این گیاه شرایط گرم و خشک را نیز تحمل می‌کند و در جنگل‌ها و زمین‌های بایر که درختچه‌های کوچک می‌رویند و همچنین در بین درختان زیتون و دامنه‌های کم درخت کوهستانی رشد می‌کند.
گیاه شناسی درخت مورد
به دلیل گل‌های زیبا و متعددی که دارد، مورد به عنوان یک درختچه زینتی شناخته می‌شود. این گیاه معمولاً بین 1 تا 5 متر قد می‌کشد و ممکن است 10 تا 20 سال طول بکشد تا به ارتفاع نهایی خود برسد.
شاخه‌های این درختچه برگ‌های نزدیکی به هم و متراکم دارند. برگ‌ها بدون دمبرگ و به صورت نیزه‌ای شکل‌اند و بین 3 تا 5 سانتی‌متر طول دارند. این گیاه گل‌های ستاره‌ای شکلی دارد که هر گل شامل 5 گلبرگ، کاسبرگ و پرچم‌های زیادی است.
گل‌ها سفید رنگ هستند و همزمان نر و ماده می‌باشند و گیاه خودبارور است. گرده‌افشانی این درختچه توسط زنبورها انجام می‌شود. درخت مورد میوه‌ای شبیه توت دارد که شامل دانه‌هایی است. رنگ توت‌ها معمولاً آبی متمایل به سیاه است، اما گاهی ممکن است رنگ عسلی نیز پیدا کنند. این میوه خوردنی است و هم به صورت خام و هم پخته قابل مصرف است. می‌توان این میوه را خشک کرد و به عنوان طعم‌دهنده در غذا استفاده کرد. گل‌های این گیاه نیز عطر و طعم شیرینی دارند که بعضاً در سالادها استفاده می‌شوند.
روش کاشت و تکثیر درخت مورد
اولین روش مناسب برای تکثیر این درخت، قلمه زدن است. در این روش، باغبان می‌تواند با گرفتن قلمه چوب نرم از شاخه‌ها، آن را به داخل گلخانه ببرد و هورمون اکسین مورد نیاز برای رشد آن را به قلمه برساند تا ریشه بزند و آماده کاشت شود.
روش دیگری برای کاشت این درختچه، کاشت بذر است. برای اینکه زودتر نتیجه بگیرید، بهتر است پوست رویی بذر را جدا کنید و سپس اقدام به کاشت آن نمایید.
بهتر است بدانید که بهترین زمان برای کاشت بذر، پاییز است و دمای مناسب برای این کار بین 15 تا 20 درجه سانتی‌گراد است.
شرایط نگهداری گیاه مورد
این گیاه نیاز به نور خورشید کامل دارد و در سایه خوب رشد نمی‌کند. بهترین خاک برای آن، خاکی با بافت ماسه‌ای، شنی و لومی مرطوب و با قابلیت drainage خوب است.
درخت مورد باید از بادهای سرد و خشک محافظت شود و دما بین 16 تا 34 درجه سانتی‌گراد برای آن مناسب است. این گیاه باید تابستان گرمی را تجربه کند تا بتواند خوب گل بدهد.
کاربردهای درخت مورد
چون این درختچه دارای شاخ و برگ متراکم و قابل هرس است، برای ایجاد پرچین خوب است و می‌تواند به عنوان یک درختچه زینتی در حاشیه‌ها یا روی چمن‌ها کاشته شود.
خواص درمانی درخت مورد
خواص درمانی گیاه مورد شامل موارد زیر است:
- مورد می‌تواند برای درمان تبخال به صورت موضعی و به عنوان ضدعفونی‌کننده و برای درمان التهاب بینی استفاده شود. همچنین خاصیت ضد احتقان و تقویت‌کنندگی دارد.
- استفاده موضعی از آن به بهبود زخم‌های پوست و مصرف خوراکی آن به درمان مشکلات سیستم گوارش و ادراری کمک می‌کند.
- علاوه بر این، به صورت خوراکی در مشکلات تنفسی، سینوزیت و سرفه‌های خشک هم کاربرد دارد.
- به عبارتی موضعی از آن می‌تواند در درمان آکنه، بواسیر و عفونت لثه و همچنین پسوریازیس استفاده شود.
- در طب قدیم، گیاه مورد به نام «آس» یا «عمار» شناخته می‌شده و برای آن اثرات ضددیرواری و کمک به رشد مو قائل بودند.
- همچنین دمکرده برگ‌های آن برای غرغره و شستشوی دهان در موارد آفت (Aphthae) به کار می‌رفته و باور داشتند که اسانس مورد برای روحیه خوب و تقویت قلب موثر است.
بیشتر بخوانید:
