معرفی گنبدهای نمکی ایران : جاذبه طبیعی و دیدنی (+ تصاویر)

معرفی گنبدهای نمکی ایران

گنبدهای نمکی یکی از پدیده‌های جالب زمین‌شناسی هستند که به خاطر تغییراتی که در سطح زمین اتفاق می‌افتد به وجود می‌آیند. این گنبدها در ایران و به ویژه در مناطق مرکزی مانند شهرهای سمنان، گرمسار، فارس، بوشهر و … که هوا معمولاً گرمتر است، شکل می‌گیرند. همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست، گنبدهای نمکی در لایه‌های حاوی نمک تشکیل می‌شوند و وجود سنگ‌نمک یکی از ویژگی‌های بارز این نواحی است که در شکل‌گیری آن‌ها تأثیر دارد.

گنبد نمکی چیست و چطور شکل می‌گیرد؟

گنبد نمکی به این معنی است که:

گنبدهای نمکی ساختارهایی به شکل گنبد هستند که مرکز آن‌ها از سنگ تشکیل شده است. وقتی که نمک تحت فشار و لرزش ناگهانی مانند زلزله قرار می‌گیرد، مثل یک ماده انعطاف‌پذیر عمل می‌کند و ممکن است خرد شود یا به شکل اولیه خود بازگردد. اما اگر نمک برای مدت طولانی تحت فشار باشد، رفتار او مانند یک مانع سنگین می‌شود که این پدیده به نام «خزش» شناخته می‌شود. عواملی مانند دما، چگالی و فشار در چگونگی شکل‌گیری نمک‌ها مؤثر هستند. معمولاً این گنبدها در مناطق گرم تشکیل می‌شوند.

لایه‌های بزرگ نمک زیرزمینی، وقتی به سمت سطح زمین می‌آیند و به شکل گنبد درمی‌آیند، به این ساختارها گنبد نمک می‌گویند. این گنبدها بر اثر ناپایداری وزنی ایجاد می‌شوند، جایی که لایه‌های سبکتر (مانند نمک) که زیر سنگ‌های سنگین‌تر هستند، به بالا می‌آیند. به خاطر وجود منابع نفتی و مواد معدنی، این گنبدها از نظر اقتصادی ارزش دارند.

معرفی گنبدهای نمکی ایران

گنبدهای نمکی در بخش‌های گسترده‌ای از کوه‌های زاگرس و مناطق مرکزی ایران وجود دارند. همان‌ طور که گفتیم، نقاط با آب و هوای گرم بهترین مکان‌ها برای شکل‌گیری این گنبدها هستند. تخمین زده می‌شود که حدود ۱۱۴ گنبد نمکی در مناطق جنوبی ایران وجود دارد که بیشتر آنها در شهرهای هرمزگان و بوشهر واقع شده‌اند.

همه گنبدهای نمکی، وجود سنگ نمک یا همان سنگ نمک صنعتی را در لایه‌های خود دارند.

گنبد نمکی جاشک در بوشهر

گنبد نمکی جاشک یا کوه نمک جاشک در بین شهرستان دیر و دشتی در استان بوشهر واقع شده است. این گنبد یکی از بزرگ‌ترین، فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می‌آید که به یکی از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر تبدیل شده است.

گنبد نمک جاشک در بهمن سال ۱۳۸۶ به عنوان یک اثر طبیعی ملی به ثبت رسیده و یکی از مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است. ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد این گنبد شامل نوع نمک‌ها، گنبدها و غارهای آن، آبشارها و بلورها می‌باشد.

این گنبد نمکی دارای پدیده‌های طبیعی زیبایی است، از جمله:
رنگ سفید گنبد از فاصله دور شبیه یک کوه برفی دیده می‌شود، به طوری که اگر از جاده کنگان به بوشهر عبور کنید، از فاصله دور قابل مشاهده است.

در شمال غربی گنبد، یخچال‌های نمکی دیده می‌شوند که به دنبال جابه‌جایی گرانشی این توده‌های نمکی ایجاد شده‌اند و در حاشیه گنبد تشکیل می‌شوند. البته نام یخچال به این دلیل است که شباهتی به کوه یخ دارند.
آبشارهای نمکی که به خاطر جریان آب به وجود آمده‌اند، زیبایی خاصی به این گنبدها داده‌اند. این بلورها به مرور زمان باقی مانده‌اند و منظره‌ای فوق‌العاده ایجاد کرده‌اند.

این گنبد به خاطر فرسایش رسوبات داخلی، دارای غارهای زیبا و متعددی است که منجر به شکل‌گیری فرم‌های خاص در فضای داخلی این غارها شده است.
تخت دیو، یکی از زیباترین پدیده‌های فرسایشی این گنبد نمکی است که به خاطر اختلاف در میزان فرسایش، شکل خاصی پیدا کرده است.