معرفی گیاه دارویی جاشیر و خواص آن (2 نکته مهم)
“`html
آشنایی با گیاه جاشیر
جاشیر با نام علمی Prangos ferulacea (L.) Lindl. گیاهی دارویی و بومی نواحی جنوبی ایران است. این گیاه در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود و تحقیقات زیادی برای شناسایی خواص و ترکیبات آن انجام شده است.
در ایران، جنس Prangos شامل ۱۵ گونه متفاوت است. جاشیر گیاهی دائمی و بلند است که معمولاً به عنوان علفی مغذی برای تغذیه دام‌ها کاربرد دارد.
جاشیر نیز از صمغ گیاهی به همین نام بدست می‌آید. این گیاه یکی از داروهای مفید برای بیماری‌های کلیوی محسوب می‌شود. جاشیر به عنوان یک داروی ادرار آور عمل کرده و می‌تواند مشکلات مربوط به ادرار مانند تنگی و قطره قطره ادرار کردن را درمان کند. همچنین این گیاه باعث باز شدن مجاری ادرار می‌شود و به تقویت سیستم عصبی کمک می‌کند. برای مشکلات سرد مزاجی و بیماری‌هایی مانند رعشه و لقوه نیز مفید است.
اسانس این گیاه شامل متابولیت‌های ثانویه است که در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد و می‌تواند خاصیت ضد میکروبی داشته باشد. در اسانس جاشیر، سه ترکیب اصلی شناسایی شده‌اند که شامل آلفاپینن (۶/۳۶ درصد)، بتاپینن (۹/۳۱ درصد) و بتافلاندرن (۷/۱۱ درصد) می‌باشند.
گیاه شناسی جاشیر
جاشیر یک گیاه چندساله است که در مناطق جنوبی ایران به طور طبیعی رشد می‌کند. این گیاه به دلیل خواص دارویی‌اش توجه زیادی را به خود جلب کرده است. از خواص دارویی آن می‌توان به درمان بیماری‌های کلیوی، عملکرد ادرارآور، درمان بیماری‌های عصبی و سرد مزاجی اشاره کرد. شاخه‌های این گیاه به‌عنوان سبزی خوراکی نیز مصرف می‌شود. تمامی قسمت‌های این گیاه کاربرد دارد؛ برگ‌ها و عصاره آن در درمان دندان درد موثر هستند و ریشه گیاه در تولید مواد آرایشی و برخی داروها به کار می‌رود. علاوه بر این خواص دارویی، جاشیر به عنوان چاشنی در غذا، سالاد و ترشی هم استفاده می‌شود. این گیاه به مدت دو تا سه ماه زنده است و سپس ساقه‌اش از بین می‌رود اما ریشه‌اش در زمین باقی مانده و سال آینده دوباره رشد می‌کند.
شرایط محیط رشد جاشیر
این گیاه در اوایل بهار بعد از ذوب شدن برف‌ها از زمین بیرون می‌آید و تا اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد به رشد خود ادامه می‌دهد. در تابستان، پاییز و زمستان در حالت خواب است.
جاشیر به طور طبیعی در مناطق کوهستانی و در ارتفاعات برفگیر رشد می‌کند. یکی از مهمترین مناطق رویش این گیاه، جنگل کوه نورگان گوغر در شمال شرقی مرکز دهستان گوغر در شرق روستای چفریز است. این منطقه از دیرباز در اقتصاد ساکنان محلی نقش زیادی داشته است. جاشیر از جگنه‌های مهم مرتعی در فریدونشهر به شمار می‌آید.
روش کاشت بذر جاشیر
بذر جاشیر را می‌توان مستقیم در زمین کاشت یا ابتدا نشا کرد و سپس نهال را به زمین منتقل نمود. بهترین روش کاشت، نشا کردن است. زمان کاشت بذر در مناطق سرد و نیمه سردسیر در بهار بعد از رفع سرما است. در مناطق گرم، این گیاه در پاییز هم قابل کاشت است. بذرها را به عمق یک سانتی‌متر در خاک غنی و با زهکشی خوب بکارید و پس از کاشت، خاک را مرطوب نگه دارید. دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذر جاشیر بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. جوانه‌زنی معمولاً ۸ تا ۳۰ روز طول می‌کشد. زمانی که گیاه ۴ تا ۵ برگ رشد کرد، می‌توانید نهال‌ها را به زمین اصلی یا گلدان بزرگ‌تر منتقل کنید. همچنین می‌توانید جاشیر را در گلدان هم پرورش دهید.
قبل از کاشت نهال یا بذر، خاک را شخم زده و با کود دامی پوسیده مخلوط کنید. سپس نهال یا بذر را در زمین بکارید و فاصله‌ی کاشت را ۲۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید. اگر تصمیم دارید گیاه…
“`
برای پرورش گیاه جاشیر در گلدان، ابتدا باید از خاکی غنی و با زهکشی مناسب استفاده کنید. شما می‌توانید خاک را با کود دامی پوسیده ترکیب یا از مخلوط خاک برگ، کوکوپیت و پیت ماس برای کاشت استفاده کنید. گیاه جاشیر به 6 تا 8 ساعت نور مستقیم روزانه نیاز دارد. خاک را به‌طور منظم مرطوب کنید ولی از خیس کردن آن بپرهیزید، زیرا این کار باعث پوسیدگی ریشه گیاه می‌شود. در زمان گلدهی، به گیاه کود بدهید و می‌توانید از کودهای مخصوص گلدهی استفاده کنید.
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی جاشیر
جاشیر یک گیاه دارویی و بومی مناطق جنوبی ایران است که در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد و تحقیقات زیادی برای شناسایی ترکیبات و خواص درمانی آن انجام شده است.
“جوشیر” صمغی است که از گیاه به همین نام به‌دست می‌آید و برای بیماری‌های کلیوی مفید است. این گیاه خاصیت ادرارآوری دارد و حتی در مواردی که ادرار بند آمده، می‌تواند کمک‌کننده باشد و به درمان مشکلات مجاری ادراری کمک کند و به‌طور کلی مجاری ادرار را باز می‌کند.
این گیاه به تقویت سیستم عصبی نیز کمک می‌کند و برای درمان سردردهای میگرنی و لرزش‌های عضلانی مفید است. از شاخه‌های آن به‌عنوان سبزی‌جات خوراکی استفاده می‌شود و برای درمان دندان‌درد، برگ‌های کوبیده‌شده و عصاره آن به‌کار می‌رود.
از عصاره ریشه این گیاه نیز برای تولید محصولات صنعتی مثل مواد آرایشی و مسکن استفاده می‌شود. اما توجه داشته باشید که این گیاه می‌تواند سمی باشد، بنابراین باید مقدار و زمان مصرف آن توسط پزشک تعیین گردد.
این گیاه معمولاً با مرزنجوش مصرف می‌شود، زیرا مرزنجوش می‌تواند عوارض جانبی جاشیر را کاهش دهد یا تعدیل کند. در طبیعت، جاشیر در ارتفاعات می‌روید و دارای گل‌های زرد و ساقه‌های بلندی است.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
