معرفی ۵ بیماری انگلی داخلی کبوتر، علل، تشخیص و درمان سریع و آسان (2 نکته مهم)
بیماری های انگلی داخلی در کبوترها
1. بیماری آسکاریدیاز (کرم گرد انگلی)در کبوتر چیست؟
این بیماری به علت وجود کرم های گرد به نام آسکارید یا کولومبه در کبوترها ایجاد می‌شود که هر دو نوع کبوترهای خانگی و وحشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شکل این کرم بسیار شبیه به کرم مشابه‌ای در مرغ‌ها است که به آن آسکارید یا گالی می‌گویند.
این کرم در قسمت ابتدایی رودهٔ باریک کبوتر، به‌خصوص در ناحیه دوازدهه و بخش‌های بالایی رودهٔ باریک زندگی می‌کند. اگر تعداد این کرم‌ها بسیار زیاد باشد، کبوتر ممکن است رشدش متوقف شود، دچار اسهال و پرهای بد حال شود.
اگر کبوتر به شدت به این کرم مبتلا شود، ممکن است رودهٔ باریکش مسدود شود، دیواره‌ی روده خراب شود و روده به هم بچسبد. این کرم یک چرخهٔ پنسیل دارد و زمان آلودگی می‌تواند تا ۹ هفته یا بیشتر طول بکشد.
لاروهای این کرم می‌توانند به دیوارهٔ روده نفوذ کرده و باعث التهاب در آن شوند. کبوترهای جوان به این کرم نسبت به بزرگترها حساس‌تر هستند. این کرم از راه آب و غذایی که تخم آن را دارد منتقل می‌شود. وقتی شرایط محیطی مانند رطوبت و دما مناسب باشد، این بیماری به سرعت پخش می‌شود. مدفوع کبوترهای مبتلا دارای تخم این کرم است.
علائم آسکاریدیاز در کبوتر
کبوترهایی که به این کرم مبتلا هستند، علاوه بر اسهال، ممکن است دچار توقف در رشد، لاغری، گیجی و تغییر رنگ پوست شوند. وجود کرم‌های زیاد باعث می‌شود که خون از دیوارهٔ روده توسط این کرم‌ها مکیده شود و مواد غذایی به‌خوبی جذب نشوند. این مساله باعث کم‌خونی می‌شود که با رنگ‌پریدگی پوست و غشای مخاطی پرنده نمایان می‌شود.
برای تشخیص دقیق وجود این کرم در کبوتر، می‌توان پرندگان مشکوک را کالبدگشایی کرده یا مدفوع آنها را برای یافتن تخم‌های بیضوی و ضخیم دیواره‌ای کرم آسکارید آزمایش کرد. گاهی کرم بالغ حدود ۳/۵ سانتیمتر طول و ۱/۵ تا ۲ میلیمتر قطر دارد و از طریق مدفوع دفع می‌شود.
درمان آسکاریدیاز
برای درمان آسکاریدیاز و انواع کرم‌های کلاپیلاریا در کبوتر، دارویی به نام کامبندازول با نام تجاری آسکاپیلیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو باید به کبوترهایی که وزنشان بیشتر از ۴۰۰ گرم است به مدت دو روز و هر روز یک کپسول داده شود. کبوترهای سنگین‌تر هر روز دو کپسول نیاز دارند.
اگر این دارو در دسترس نباشد، می‌توان از داروهایی مانند هیدروکلرور، لوامیزولا، با نام تجاری اسپارتاکون – سوسپانسیون فن بتد از ولا – ایورمکتین با نام تجاری ایومکا – و ترکیبات پیپرازین مانند فسفات پیپرازین، سیترات پیپرازین استفاده کرد. این داروها باید طبق دستور مصرف یا توصیه دامپزشک مصرف شوند.
درمان باید در سنین ۶، ۱۶ و ۲۶ هفتگی انجام شود و بعد از هر درمان باید ویتامین‌های D3 – A و E به پرنده داده شود. از آنجا که ابتلای کبوترها به این کرم‌ها بسیار رایج است،
نکته:
- جایگاه کبوتران را باید تمیز نگه داشت، آب نوشیدنی و غذای کبوترها باید تمیز و عاری از آلودگی باشد.
- انجام درمان‌های پیشگیرانه سالی چند بار با داروهای ذکر شده از مهم‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از ابتلای کبوترها به کرم‌های آسکارید است.
2. بیماری کاپیلاریاز (کرم نخی شکل) در کبوتر
این بیماری به علت وجود کرم های نخی و باریکی که طول حدود ۲/۵ سانتیمتر دارند، به وجود می‌آید.
به نام کاپیلاریا کولومبه و کاپیلاریا لانگی کولیس که در روده باریک و گاهی در مری و چینه‌دان زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شود. چرخه زندگی این انگلی به طور کامل حدود چهار هفته طول می‌کشد. شرایط نامناسب مانند شلوغی بیش از حد پرنده‌ها و محیط گرم و مرطوب باعث انتقال این انگل می‌شود.
عوارض ناشی از این انگل شامل: اسهال، در بعضی موارد اسهال خونی، استفراغ، ضعف، لاغری و در طی چند روز مرگ کبوترهای جوان و کاهش وزن در کبوترهای بالغ است.
تشخیص کاپیلاریاز در کبوتر
تشخیص وجود این انگل در کبوترها شبیه به بیماری انگلی آسکاریدیاز است.
درمان کاپیلاریاز در کبوتر
برای درمان این بیماری از داروهایی مانند کامبند از ولا، ایورمکتین، فن بندازول، لوامیزول، متریدین، سیترات پیپرازین، تترامیزول و هیگرو میسین طبق دستورالعمل مصرف و با مشورت دامپزشک استفاده می‌شود.
نکته:: استفاده بیشتر از حد مجاز داروهایی مانند فن بندازول و متریدین می‌تواند به پرنده‌ها آسیب برساند.
3. بیماری اورنیتوسترونژیلوز در کبوتر
این بیماری ناشی از کرمی به نام اورنیتوسترونژیلوز کوادر ورادیاتوسی است که بین ۱ تا ۲۰ میلیمتر طول دارد و باعث بیماری کبوترها می‌شود. حتی تعداد کمی از این کرم می‌تواند علائم بیماری را به وجود آورد. ضعف، گیجی و اسهال از جمله علائم مشهود وجود این انگل در بدن پرنده است.
این کرم از دیواره‌های روده خون می‌مکد و به همین دلیل رنگ آن قرمز دیده می‌شود. شرایط غیربهداشتی مکان نگهداری پرندگان عامل اصلی شیوع این بیماری است.
مکیدن خون زیاد توسط این کرم باعث کم‌خونی و التهاب در پرندگان مبتلا می‌شود. تشخیص وجود این انگل در روده کبوترها شبیه به تشخیص بیماری آسکاریدیاز است و تخم این انگل در آزمایشگاه با میکروسکوپ قابل شناسایی است.
درمان بیماری اورنیتوسترونژیلوز در کبوتر
درمان این بیماری با استفاده از داروی متیبریدین به همراه سیترات پیپرازین انجام می‌شود. کرم‌های بالغ را می‌توان با تزریق زیرپوستی متیبریدین به مقدار ۲۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن زنده به مدت ۶ روز متوالی یا با داروی ایورمکتین از بدن پرنده دفع کرد.
بیشتر بخوانید::
4. بیماری سینگاموز (انگل تنفسی) در کبوتر
سینگاموز یک بیماری انگلی تنفسی است که ممکن است تمام پرندگان به آن مبتلا شوند. عامل این بیماری سینگاموس تراکیا است که در نای و نایژه‌های پرندگان زندگی می‌کند. در بعضی حالات، وجود تعداد زیاد این انگل در نای می‌تواند منجر به خفگی پرنده شود.
به طور معمول، پرنده برای باز کردن مجرای تنفسی عطسه می‌کند و سپس با چشمان بسته و سر پایین به گوشه‌ای می‌رود.
ضعف عمومی، کم‌خونی، نای خون آلود و وجود چند کرم از علائم این بیماری هستند.
درمان سینگاموز (انگل تنفسی) در کبوتر
اگر بیشتر اعضای گله مبتلا باشند، می‌توان از داروی تیابندازول به مقدار ۱ میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن پرنده در مخلوط خوراک به مدت ۷ روز استفاده کرد. برای موارد انفرادی آلودگی می‌توان از محلول ید در آب به نسبت ۹:۱ یا محلول لوگول با گلیسیرین به نسبت ۵:۱ برای مالیدن به بینی پرنده استفاده کرد.
5. کرم‌های نواری یا ستودها در کبوتر
پرندگان و پستانداران وقتی به کرم‌های نواری (کرم‌های بندبند) آلوده می‌شوند که تخم آنها توسط میزبان‌های واسطه مانند نرمتنان (حلزون‌ها)، کرم‌های خاکی و برخی حشرات بلعیده شود. این تخم‌ها بخشی از چرخه زندگی خود را در بدن این میزبان‌ها سپری می‌کنند.
سپس، وقتی این نرمتنان توسط پرندگانی مثل کبوتر بلعیده می‌شوند، کرم‌ها می‌توانند در روده پرنده رشد کنند. کبوترهایی که به شدت آلوده‌اند، معمولاً علائمی مثل کاهش وزن و بی‌حالی از خود نشان می‌دهند.
این کرم‌ها در بندهای خود تخم دارند که با بلعیده شدن توسط نرمتنان، چرخه زندگی خود را کامل می‌کنند. معمولاً تنها کبوترانی که آزادانه پرواز می‌کنند، می‌توانند به نرمتنان حامل این انگل دسترسی پیدا کنند و آلوده شوند.
تشخیص کرم‌های نواری یا ستودها در کبوتر
برای تشخیص وجود این انگل، می‌توان به مشاهده بندهای جدا شده، تخم‌های انگلی در مدفوع یا کرم‌های خارج شده از مقعد توجه کرد.
درمان کرم‌های نواری یا ستودها در کبوتر
برای درمان می‌توان از کپسول‌های ضد کرم‌های نواری به نام دیکلروفن استفاده کرد. هر کپسول شامل ۱۰۰ میلی‌گرم داروی مؤثر است و باید پس از ۱۲ ساعت غذادهی نکردن به پرنده به صورت خوراکی تجویز شود.
در صورت نیاز می‌توان بعد از ۱۰ روز از درمان اولیه، دوباره این کپسول را تجویز کرد. همچنین داروی دیگری به نام نیکلوزامید نیز وجود دارد که باید به دوز ۲۵۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن زنده پرنده از طریق لوله به چینه‌دان پرنده وارد شود. این دارو به صورت قرص است که قبل از استفاده باید در آب حل شود.
