مغز هم ورم می‌کند (2 نکته مهم)
مغز مانند سایر اعضای بدن می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ضربه، آسیب، بیماری و غیره دچار تورم شود. این تورم می‌تواند به سرعت به مشکلات جدی و حتی مرگ منجر شود. درمان تورم مغزی نیز معمولاً دشوارتر است.
تورم یا ادم، واکنش بدن به انواع مختلف آسیب‌هاست. بدن معمولاً سریعاً متورم می‌شود و درمان آن می‌تواند شامل استراحت، یخ‌گذاری، بالا نگه‌داشتن عضو آسیب‌دیده، مصرف دارو و تخلیه مایعات اضافی از بدن باشد.
مغز نیز همانند سایر اعضای بدن ممکن است بر اثر آسیب‌های مختلف متورم شود. اما تورم مغزی می‌تواند به سرعت به مشکلات خطرناکی منجر شود، به همین دلیل درمان آن هم سخت‌تر است.
ازآنجا که مغز به‌عنوان مرکز اصلی کنترل بدن، همواره باید فعال باشد، عملکرد آن بسیار حیاتی است.
جمجمه که استخوانی و محکم است، از این عضو حیاتی در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند و به آن فضای کمی برای تورم می‌دهد.
تورم مغزی چیست؟
تورم می‌تواند در یک ناحیه خاص از مغز یا در کل آن به وجود آید که بسته به علت ایجاد آن متفاوت است. تورم مغزی باعث افزایش فشار درون جمجمه می‌شود که به آن فشار داخل جمجمه‌ای یا ICP می‌گویند.
این تورم باعث تجمع و نگهداری مایعات در سر می‌شود.
افزایش فشار از انتقال خون به مغز جلوگیری می‌کند و در نتیجه موجب کمبود اکسیژن در مغز می‌شود، در حالی که اکسیژن برای عملکرد درست مغز ضروری است.
علاوه بر این، تورم مانع از خروج مایعات دیگر از مغز می‌شود که این موضوع وضعیت را بدتر می‌کند. در نهایت، این عوامل می‌توانند به آسیب یا مرگ سلول‌های مغزی منجر شوند.
چرا مغز متورم می‌شود؟
تورم مغزی به دلایل مختلفی مانند ضربه و آسیب، بیماری‌های عفونی، تومور و حتی ارتفاع زیاد به وجود می‌آید.
در زیر برخی از دلایل شایع تورم مغزی آورده شده است:
ضربه به مغز
1- آسیب مغز به دلیل ضربه: در این حالت، یک حادثه ناگهانی منجر به آسیب مغز می‌شود. مهم‌ترین حوادثی که باعث آسیب مغز می‌شوند شامل افتادن، تصادف خودرو، برخورد اجسام به سر، ضربه به سر و آسیب در حین دعوا هستند.
آسیب اولیه می‌تواند باعث تورم بافت مغزی شود. همچنین، شکستگی استخوان جمجمه می‌تواند منجر به پارگی عروق خونی در سر گردد. واکنش بدن به آسیب نیز تورم را تشدید می‌کند.
طنب بیش از حد مغز موجب تجمع و احتباس مایعات در سر می‌شود و از خروج آن‌ها جلوگیری می‌کند.
2- سکته مغزی ایسکمیک: این نوع سکته مغزی به دلیل لخته شدن خون یا مسدود شدن عروق خونی در مغز یا نزدیک آن اتفاق می‌افتد. بدن نمی‌تواند خون و اکسیژن کافی را دریافت کند و به همین دلیل سلول‌های مغزی می‌میرند و مغز دچار تورم می‌شود.
3- خونریزی مغزی و سکته مغزی هموراژیک: وقتی که خون از یک عروق خونی نشت کند، خونریزی به وجود می‌آید.
سکته مغزی هموراژیک نوع اصلی خونریزی مغزی است. زمانی که یک عروق خونی در مغز پاره شود، این خونریزی و سکته رخ می‌دهد و فشار داخل مغز افزایش می‌یابد.
فشار خون بالا، بیشترین علت سکته مغزی هموراژیک است.
ضربه به سر، استفاده از برخی داروها و مشکلات مادرزادی می‌توانند باعث خونریزی در مغز شوند.
4
– بیماری‌های عفونی: بیماری‌هایی که به دلیل میکروب‌هایی مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، می‌توانند باعث ورم در مغز شوند. چند نمونه از این بیماری‌ها عبارتند از:
– مننژیت: این بیماری به عفونت و التهاب پوشش دهنده مغز گفته می‌شود. مننژیت می‌تواند به دلیل باکتری‌ها، ویروس‌ها یا برخی داروها به وجود آید.
– انسفالیت: این نیز به عفونت و التهاب خود مغز گفته می‌شود که معمولاً به دلیل ویروس‌ها ایجاد می‌شود و اغلب از طریق نیش حشرات منتقل می‌شود. همچنین، عارضه‌ای مشابه به نام انسفالوپاتی وجود دارد که به دلیل سندرم ری رخ می‌دهد.
– توکسوپلاسموز: این بیماری که به وسیله یک انگل ایجاد می‌شود، بیشتر در جنین‌ها، نوزادان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شود.
– آمپیم مغزی: این شرایط زمانی پیش می‌آید که قسمتی از مغز دچار عفونت و تجمع چرک می‌شود و معمولاً بعد از عفونت‌هایی مانند مننژیت یا سینوزیت اتفاق می‌افتد. این نوع عفونت به سرعت گسترش یافته و باعث ورم و احتباس مایع در مغز می‌شود.
5
– تومورها: تومورهای مغزی می‌توانند از روش‌های مختلف باعث ورم در مغز شوند. هنگامی که یک تومور رشد می‌کند، به سایر بخش‌های مغز فشار می‌آورد.
وجود تومور در برخی نواحی مغز می‌تواند مانع از خروج مایع مغزی نخاعی شود. همچنین، رشد رگ‌های خونی جدید در تومور و اطراف آن نیز منجر به ورم مغزی خواهد شد.
6- مناطق مرتفع: واقع شدن در ارتفاعات بالای 1500 متر می‌تواند باعث ورم مغزی شود، اگرچه دانشمندان به طور دقیق نمی‌دانند چرا این اتفاق می‌افتد.
این نوع ورم مغزی معمولاً به دلیل بیماری ارتفاع یا ادم مغزی در ارتفاعات اتفاق می‌افتد.
علائم ورم مغزی
علائم ورم مغزی متنوع و بستگی به شدت و علت آن دارد. این علائم معمولاً ناگهانی ظاهر می‌شوند. برخی از این علائم عبارتند از:
– سردرد
– درد و خشکی گردن
– حالت تهوع یا استفراغ
– سرگیجه
– تنفس نامنظم
– افت یا تغییرات بینایی
– کاهش حافظه
– عدم توانایی در راه رفتن
– مشکلات در صحبت کردن
– بی‌حسی و گیجی
– تشنج
– کاهش هوشیاری (بیهوشی)
منبع: تبیان
