موارد ، دوز مصرف و عوارض آمپول اپی نفرین (2 نکته مهم)
با مجله اینترنت رضیم همراه باشید تا با آمپول اپی نفرین بیشتر آشنا شوید
اپی‌نفرین که به نام آدرنالین هم شناخته می‌شود، یک هورمون مهم است که توسط غده فوق‌کلیوی تولید می‌شود. این هورمون باعث افزایش ضربان قلب، تنگ شدن رگ‌های خونی و باز شدن مجاری تنفسی می‌شود و نقش کلیدی در واکنش‌های متعاقب استرس دارد. زمانی که فرد تحت فشار یا هیجان زیاد قرار می‌گیرد، بدن این هورمون را ترشح می‌کند.
آمپول اپی نفرین چیست؟
اپی نفرین یک دارو است که برای تنگ کردن عروق خونی و باز کردن راه‌های هوایی در ریه‌ها استفاده می‌شود. این دارو برای درمان واکنش‌های شدید آلرژیک (آنافیلاکسی) ناشی از نیش حشرات، مواد غذایی، داروها و دیگر چیزهایی که ممکن است حساسیت ایجاد کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اپی نفرین همچنین برای درمان آنافیلاکسی ناشی از ورزش نیز کاربرد دارد.
آسم که یکی از بیماری‌های تنفسی است، می‌تواند علائمی مانند سرفه و تنگی نفس را ایجاد کند. اما مشکلات دیگری نیز می‌توانند موجب بروز چنین علائمی شوند. برای مثال، حساسیت یا آلرژی می‌تواند منجر به تنگی نفس شود. عوامل دیگر مانند ژنتیک، آلودگی هوا، سیگار کشیدن، عفونت‌های تنفسی، استرس شدید و برخی داروها نیز می‌توانند در ایجاد مشکلات تنفسی موثر باشند. برای مقابله با تنگی نفس، داروهای متنوعی وجود دارد که می‌توانند به صورت خوراکی، تزریقی یا استنشاقی مصرف شوند. آمپول اپی نفرین نیز یکی از این داروهاست که در ادامه بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.
نام های دیگر اپی نفرین
- EpiPen, Adrenalin
- EpiPen 2-Pak
- Auvi-Q
موارد و مقدار مصرف آمپول اپی نفرین
اپی‌نفرین به قسمت زیر پوست یا عضله خارجی ران تزریق می‌شود و نباید به رگ‌های خونی یا عضلات باسن تزریق شود.
درمان آنافیلاکسی شدید یا آسم
بزرگسالان: مقدار 5/0-1/0 میلی گرم (محلول 1 در 1000) باید به صورت زیرجلدی یا عضلانی تزریق شود و در صورت نیاز، این مقدار هر 10-15 دقیقه تکرار می‌شود. روش دیگر، تزریق وریدی به میزان 25/0-1/0 میلی‌گرم (5/2-1 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) به آرامی در طی 5-10 دقیقه است و می‌توان در صورت نیاز هر 5-15 دقیقه تکرار کرد یا به صورت mcg/min 4-1 ادامه داد.
کودکان: مقدار mg/kg 01/0 یا mg/m 23/0 از محلول 1 در 1000 باید به صورت زیرجلدی تزریق شود و حداکثر تا mg 5/0 تکرار گردد. این مقدار در صورت نیاز هر 20 دقیقه تا چهار ساعت تکرار می‌شود. روش دیگر، تزریق وریدی 1/0 میلی گرم (10 میلی‌لیتر از محلول رقیق شده 1 در 100000) به آرامی در طی 5-10 دقیقه است که بعد از آن به مقدار mcg/Kg 5/1-1/0 در دقیقه ادامه می‌یابد.
گشاد کردن نایژه
بزرگسالان: ابتدا مقدار 5/0-2/0 میلی گرم تزریق زیرجلدی می‌شود و این مقدار می‌تواند هر 12 دقیقه تا چهار ساعت، با توجه به نیاز بیمار، تکرار شود. در صورت نیاز، می‌توان مقدار دارو در هر بار تا حداکثر یک میلی‌گرم افزایش داد.
کودکان: مقدار mg/Kg 01/0 تا حداکثر 5/0 میلی‌گرم برای هر نوبت باید به صورت زیرجلدی تزریق شود که این مقدار به نیاز، هر 15 دقیقه برای دو نوبت و سپس هر چهار ساعت تکرار می‌شود.
احیای ریتم قلب در ایست قلبی
- بزرگسالان: ابتدا، مقدار 1-5/0 میلی‌گرم (از 1-1/0 میلی‌گرم یا 10-1 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000)
“`html
به صورت سرشار (bolus) تزریق وریدی می‌شود. این مقدار، در صورت نیاز، هر 5-3 دقیقه تکرار می‌شود. در روش دیگر، پس از مقدار مصرف اولیه، 3/0 میلی‌گرم تزریق زیرجلدی یا mcg/min 4-1 انفوزیون وریدی می‌شود. در روش دیگر، می‌توان یک میلی‌گرم از دارو (10 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) را از طریق داخل تراشه‌ای یا 1-1/0 میلی‌گرم (10-1 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) داخل قلبی تجویز کرد.
- کودکان: ابتدا، mg/Kg 01/0 (ml/Kg 1/0 از محلول 1 در 10000) به صورت سرشار تزریق وریدی شده یا از راه داخل تراشه‌ای تجویز می‌شود. در صورت نیاز، این مقدار مصرف هر پنج دقیقه تکرار می‌شود. در روش دیگر، ابتدا mcg/Kg 1 در دقیقه تجویز می‌شود که در موارد خطرناک می‌تواند تا حداکثر mcg/Kg 1 در دقیقه افزایش یابد. روش دیگر، تجویز mg/Kg 01/0-005/0 (mg/Kg 1/0-05/0 از محلول 1 در 10000) از طریق داخل قلبی است.
- شیرخواران: ابتدا، mg/Kg 03/0-01/0 (از محلول 1 در 10000) از راه تزریق وریدی سرشار یا داخل تراشه‌ای تجویز می‌شود. در صورت نیاز، این مقدار مصرف هر پنج دقیقه تکرار می‌شود.
بندآورنده خونریزی (موضعی)
بزرگسالان: از محلول 1 در 50000 تا 1 در 1000 اپی‌نفرین، به صورت موضعی مصرف می‌شود.
طولانی کردن اثر بیحس کننده‌های موضعی
بزرگسالان و کودکان: محلول یک در 500000 تا یک در 50 هزار اپی‌نفرین با داروهای بیحس‌کننده موضعی مخلوط می‌شود.
عوارض آمپول اپی نفرین
این دارو می‌تواند مانند دیگر داروها عوارض جانبی داشته باشد. ممکن است شما هیچ کدام از این عوارض را تجربه نکنید یا چندین عارضه به طور همزمان برای شما به وجود آید. اگر با تزریق اپی نفرین هر نشانه‌ای از حساسیت را مشاهده کردید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
- مشکلات تنفسی
- ضربان قلب سریع
- تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- ضعف
- لرزش
- سردرد
- ترس
- اضطراب
تداخل دارویی اپی نفرین
اپی نفرین می‌تواند با برخی از داروهایی که در حال مصرف هستید تداخل داشته باشد و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند. ممکن است با تغییر زمان مصرف برخی از این داروها بتوانید از تداخلات جلوگیری کنید. برای این منظور با پزشک خود مشورت کنید و قبل از تجویز اپی نفرین تمام داروهایی که استفاده می‌کنید را به او اطلاع دهید.
اپی نفرین با داروهای ضد افسردگی تداخل دارد. همچنین داروهای کاهش فشار خون، داروهای آریتمی قلبی، داروهای مسکن و خواب‌آور، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای بیهوشی می‌توانند با اپی نفرین تداخل ایجاد کنند.
برخی از داروهایی که با اپی نفرین تداخل دارند عبارتند از:
- ایمی پرامین
- آمی تریپتیلین
- سرترالین
- کاپتوپریل
- آتنولول
- پروپرانولول
- لووتیروکسین
- دیفن هیدرامین
- سیتریزین
- لوراتادین
موارد منع مصرف آمپول اپی نفرین
- مصرف همزمان با بتابلوکرها (نادولول، پروپرانولول، تیمولول) باعث افزایش فشار خون و سپس برادیکاردی می‌شود. بهتر است مصرف این داروها سه روز قبل از تجویز اپی‌نفرین قطع شود.
- مصرف همزمان دوکساپرام و متیل فنیدات اثرات محرک مغزی و افزایش فشار ناشی از دارو را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان دارو با لوودوپا شانس آریتمی‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان با مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز، ریسک بحران‌های فشار خون را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان با سایر مقلدهای سمپاتیک ممکن است موجب اثرات اضافی و مسمومیت شود.
- داروهای مسدودکننده گیرنده بتا – آدرنرژیک، اثرات قلبی و گشادکننده نایژه اپی‌نفرین را خنثی می‌کنند.
- داروهای مهارکننده آلفا-آدرنرژیک میزان فشار خون و تنگی عروق ناشی از اپی‌نفرین را خنثی می‌سازد.
- مصرف همزمان با بیحس‌کننده‌های عمومی (به خصوص هالوتان) و گلیکوزیدهای دیژیتال ممکن است…
“““html- میوکارد ممکن است نسبت به تأثیرات اپی‌نفرین حساس شود و این امر به آریتمی منجر گردد.
- استفاده همزمان با داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، ضد هیستامین، و هورمون‌های تیروئید ممکن است عوارض جانبی قلبی اپی‌نفرین را افزایش دهد.
- استفاده همزمان با داروهای اکسی‌توسیک یا آلکالوئیدهای ارگوت ممکن است باعث افزایش شدید فشار خون شود.
- چون فنوتیازین‌ها ممکن است اثرات تنگ‌کننده عروق اپی‌نفرین را خنثی کنند، باید از اپی‌نفرین در درمان افت فشار خون ناشی از فنوتیازین‌ها خودداری کرد، زیرا احتمال کاهش بیشتر فشار خون وجود دارد.
- مصرف همزمان با گوانتیدین ممکن است اثرات کاهنده فشار خون این دارو را کاهش داده و اثرات اپی‌نفرین را تقویت کند.
- همزمانی مصرف با داروهای پایین‌آورنده قند خون ممکن است اثرات آنها را کاهش دهد، بنابراین ممکن است نیاز به تنظیم مقدار مصرف این داروها باشد.
تزریق اپی‌نفرین در دوران بارداری
مشخص نیست که آیا تزریق اپی‌نفرین در دوران بارداری برای جنین و مادر آسیب‌زا هست یا خیر. قبل از تزریق اپی‌نفرین در دوران بارداری با پزشک خود مشورت نمایید.
تزریق اپی‌نفرین در دوران شیردهی
مشخص نیست که آیا اپی‌نفرین از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل می‌شود یا نه. در دوران شیردهی قبل از تزریق اپی‌نفرین با پزشک خود مشورت کنید.
اثرات آمپول اپی‌نفرین بر قلب
اپی‌نفرین یک محرک بسیار قوی برای قلب است. در قلب گیرنده‌های بتا-۱، بتا-۲، بتا-۳ و آلفا وجود دارد. تأثیر اپی‌نفرین مستقیماً بر روی گیرنده‌های بتا-۱ میوکارد و سلول‌های ضربان‌ساز است. این تأثیر باعث افزایش ضربان قلب، کوتاه‌تر شدن و قوی‌تر شدن انقباضات قلب و افزایش برون‌ده قلب می‌شود. در نتیجه، وقتی کار قلب افزایش می‌یابد، مصرف اکسیژن آن نیز بالا می‌رود.
اثر آمپول اپی‌نفرین بر ماهیچه‌های صاف
بسته به نوع گیرنده‌های موجود در بخش‌های مختلف بدن، این دارو می‌تواند اثرات انقباضی یا انبساطی ایجاد کند. به عنوان مثال، با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انقباض عضلات محسوس در عنبیه، مردمک گشاد می‌شود.
آمپول اپی‌نفرین بر اثرات تنفسی
اپی‌نفرین یکی از برونکودیلاتورهای قوی است. همچنین می‌تواند اثرات برونکوکانستریکتور ناشی از بیماری‌ها (مانند آسم) یا داروها را با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انبساط عضلات مجاری تنفسی به خوبی رفع کند.
تاثیر آمپول اپی‌نفرین بر دستگاه عصبی مرکزی
به دلیل عدم ورود اپی‌نفرین به دستگاه عصبی مرکزی، اثرات عصبی خاصی ندارد. اما ممکن است علائم عصبی مانند سردرد، احساس ناآرامی و لرزش به وجود آید که عمدتاً ناشی از اثرات سوماتیک اپی‌نفرین بر قلب و گردش خون و عضلات است تا اثر بر اعصاب.
اثرات متابولیک و آمپول اپی‌نفرین
اپی‌نفرین باعث افزایش قند و لاکتات خون می‌شود. این ماده باعث مهار انسولین و تحریک گلوکاگون می‌گردد. همچنین اپی‌نفرین سبب افزایش آزاد شدن اسیدهای چرب آزاد از آدیپوسیت‌ها و تجزیه تری‌گلیسریدها می‌گردد.
نکاتی که باید در ارتباط با آمپول اپی‌نفرین بدانید
- دارو را در ساعات مشخصی از روز مصرف کنید.
- چون اپی‌نفرین فقط در مواقع ضروری استفاده می‌شود، نیازی به برنامه روزانه ندارد.
- اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، بدون مشورت پزشک از این دارو استفاده نکنید.
- اگر به ترکیبات این دارو حساسیت دارید، آن را مصرف نکنید.
- در هر بار مصرف اپی‌نفرین برای درمان یک واکنش آلرژیک شدید، به اورژانس مراجعه کنید.
- دارو را طبق دستورات پزشک مصرف کنید.
- اگر در ناحیه تزریق دچار درد، ورم، گرما، قرمزی یا علائم عفونت شدید، به پزشک اطلاع بدهید.
- اگر سابقه بیماری‌هایی چون بیماری قلبی، فشار خون بالا، آسم، بیماری پارکینسون، افسردگی، بیماری‌های روانی، اختلال تیروئید یا دیابت دارید، قبل از دریافت اپی‌نفرین با پزشک خود مشورت کنید.
- فهرست تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را در اختیار پزشک قرار دهید، زیرا بعضی از داروها ممکن است با اپی‌نفرین تداخل داشته باشند.
“`
- اگر قبلاً به دارو یا غذایی حساسیت داشته‌اید، قبل از استفاده از این دارو پزشک را مطلع کنید.
- اگر دارو رنگش تغییر کرد، از اپی نفرین استفاده نکنید.
- به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا او بتواند پیشرفت شما را دنبال کند.
- استفاده از این دارو برای کودکان توصیه نمی‌شود.
اگر تزریق اپی نفرین را فراموش کردم چه کار کنم؟
این دارو فقط در زمان آلرژی و حساسیت تزریق می‌شود، بنابراین پزشک برای شما دوز مشخصی تجویز نخواهد کرد. هر زمان که دچار حمله آلرژی شدید، از دارو استفاده کنید.
اگر بیش از حد از اپی نفرین استفاده کردم چه کار کنم؟
اگر به اشتباه مقدار زیادی از این دارو را تزریق کرده‌اید یا قصد خودکشی داشته‌اید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. مصرف بیش از حد اپی نفرین می‌تواند عوارض جانبی شدیدی به همراه داشته باشد. خودکشی نمایشی با این دارو راه درستی برای جلب توجه دیگران نیست.
تهیه شده توسط مجله اینترنتی رضیم
مرضیه ملایری
