موارد مصرف ایزونیازید (Isoniazid(INH (2 نکته مهم)

ایزونیازید Isoniazid چیست؟

با این بخش از رضیم همراه باشید تا با موارد مصرف داروی ایزونیازید آشنا شوید.

ایزونیازید چیست؟

ایزونیازید (Isoniazid) که با نام تجاری نیدرازید (Nydrazid) نیز شناخته می‌شود، یک آنتی‌بیوتیک است که برای مبارزه با باکتری‌ها در بدن استفاده می‌شود. از ایزونیازید برای درمان و پیشگیری از بیماری سل (TB) استفاده می‌کنند. برای اینکه این دارو مؤثر باشد، اغلب باید با داروهای دیگری ترکیب شود. اگر ایزونیازید به تنهایی مصرف شود، ممکن است بیماری سل نسبت به آن مقاوم شود. همچنین این دارو ممکن است برای درمان شرایط دیگری که پزشک شما تجویز می‌کند نیز استفاده گردد.

ایزونیازید برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ معرفی شد و یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین داروها برای درمان سل به شمار می‌آید. فرمول شیمیایی آن C۶H۷N۳O است. این دارو از ترکیب اسید نیکوتینیک به دست می‌آید و دارای وزن مولکولی کم (MW ۱۳۷) است. ایزونیازید به آسانی در آب حل می‌شود. ساختار این دارو شبیه به داروی پیریدوکسین است که در زیر نشان داده شده است.

در آزمایشگاه ایزونیازید می‌تواند از رشد باکتری‌های سل جلوگیری کند. این دارو به جلوگیری از تولید اسید مایکولیک کمک می‌کند، که برای ساخت دیواره باکتری‌ها ضروری است. همچنین ایزونیازید می‌تواند به داخل سلول‌های بزرگ و ماکروفاژها نفوذ کند و به همین دلیل می‌تواند بر روی ارگانیسم‌های داخل و خارج سلولی تأثیر بگذارد. این دارو به راحتی در دستگاه گوارش جذب شده و به سرعت در مایعات بدن و بافت‌ها پخش می‌شود. با مصرف خوراکی ۳۰۰ میلی‌گرم ایزونیازید، غلظت آن در خون ظرف ۱ تا ۲ ساعت به ۳ تا ۵ میکروگرم در میلی‌لیتر می‌رسد.

ایزونیازید(Isoniazid(INH))

ایزونیازید-آنتی باکتری-دارو-گروه خون-یبوست-دیابت- ایزونیازید(Isoniazid(INH))

موارد و مقدار مصرف :‏
‏
الف) درمان اولیه بر علیه باسیل سل فعال به همراه سایر داروهای ضدسل.
بزرگسالان و کودکان بالای 15 سال: از راه خوراکی یا تزریق عضلانی، مقدار ‏mg/kg/day 5‎‏ تا ‏mg/day 300‎‏ به صورت یک دوز واحد یا ( ‏mg 900 ) mg/kg 15‎، 1 تا 3 بار در هفته (با توجه به برنامه درمانی) به مدت حداقل 6 ماه. برای نوزادان و کودکان: مقدار ‏mg/kg 15-10‎‏ خوراکی به صورت یک دوز واحد (تا ‏mg/day 300‎‏) یا ‏mg/kg ‎‎30-20‏ (تا ‏mg 900‎‏) دو بار در هفته به مدت حداقل 6 ماه بسته به رژیم درمانی مورد نظر.

ب) پیشگیری از ابتلا به باسیل سل در افرادی که در تماس نزدیک با بیماران مبتلا بوده‌اند یا آزمون پوستی مثبت دارند.
بزرگسالان: از راه خوراکی، ‏mg/kg 5‎‏ به صورت یک دوز واحد تا ‏mg/day 300‎‏ یا ‏mg/kg‏ 15 (تا ‏mg 900‎‏) دو بار در هفته، به مدت حداقل 9 ماه مصرف می‌شود.
شیرخواران و کودکان: از راه خوراکی، مقدار ‏mg/kg/day 15-10‎‏ تا ‏mg/day 300‎‏ به صورت یک دوز واحد یا ‏mg/kg ‎‎30-20‏ (تا ‏mg 900‎‏) دو بار در هفته به مدت حداقل 9 ماه مصرف می‌شود.

‏
تداخل دارویی ایزونیازید :

‏

• مصرف الکل به صورت روزانه ممکن است خطر حملات تشنجی و هپاتیت ناشی از مصرف ایزونیازید را افزایش دهد.
• استفاده همزمان با سیکلوسپورین ممکن است خطر مسمومیت CNS، خواب آلودگی و سرگیجه ناشی از سیکلوسپورین را افزایش دهد.
• ایزونیازید ممکن است متابولیسم داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها (دیازپام)، فنی توئین، و کاربامازپین را مختل کرده و خطر مسمومیت را افزایش دهد.
• مصرف همزمان ایزونیازید و دی سولفیرام ممکن است به اختلال در تعادل و حملات روانی منجر شود.
• به دلیل مصرف همزمان با ضداسیدها ممکن است جذب ایزونیازید کاهش یابد.
• استفاده همزمان با کورتیکواستروئیدها ممکن است تأثیر ایزونیازید را کاهش دهد.
• به دلیل تولید آنزیم‌های القاکننده توسط ریفامپین، مصرف همزمان این دارو ممکن است متابولیسم ایزونیازید را تسریع کند و منجر به ایجاد متابولیت‌های سمی برای کبد شود.
• استفاده همزمان ایزونیازید با داروهای ضدانعقادی ممکن است فعالیت ضدانعقادی را افزایش دهد.
• مصرف همزمان استامینوفن باعث…

“““html
افزایش سمیت کبدی می‌شود. ‏

‏

ملاحظات اختصاصی
‏

• افرادی که قبلاً به بیماری سل مبتلا شده‌اند یا کسانی که به ایدز مبتلا هستند، بهتر است ایزونیازید را به مدت حداقل 12 ماه مصرف کنند تا از ابتلای مجدد جلوگیری شود.
• اگر نتوانستید دارو را در زمان مشخص شده مصرف کنید، می‌توانید این دارو را دو بار در هفته مصرف کنید. مقدار پیشنهاد شده برای بزرگسالان حدود mg/kg 15‎‏ است که می‌تواند تا حداکثر 900 میلی گرم در هر بار مصرف باشد.
• بهترین زمان برای مصرف این دارو، وقتی است که معده شما خالی است، چون در این حالت بهتر جذب می‌شود. اگر با معده خالی احساس ناراحتی کردید، می‌توانید آن را با غذا مصرف کنید.
• محصولاتی مثل ضداسید که حاوی آلومینیوم هستند یا مسهل‌ها باید یک ساعت بعد از ایزونیازید مصرف شوند.
• سمیت کبدی این دارو با سن بیمار ارتباط دارد و ممکن است در صورت وجود مشکلات کبدی یا مصرف الکل نیاز باشد که مقدار مصرف دارو را محدود کنید.
• برای جلوگیری از مسمومیت، باید آزمایش‌های کبد، کلیه و خون قبل و در طول درمان انجام شود. همچنین باید به طور منظم عملکرد بینایی ارزیابی شود.
• بیمار باید از نظر عوارض جانبی تحت نظر باشد، به خصوص مشکلات کبدی یا مسمومیت سیستم عصبی مرکزی و نوریت عصب بینایی. در صورت کاهش فشار خون، باید مراقبت‌های لازم انجام شود.
• این دارو ممکن است در بیماران دیابتی بر کنترل قند خون تأثیر بگذارد.
• نشانه‌های بهبودی معمولاً 3 تا 2 هفته بعد از شروع درمان نمایان می‌شوند.
• برخی پزشکان توصیه می‌کنند که به افرادی که دوز بالایی از ایزونیازید مصرف می‌کنند، mg/kg 50‎‏ پیریدوکسین بخورند تا از بروز نوروپاتی جلوگیری کنند. این مقدار ممکن است برای بیمارانی که در معرض خطر هستند، مفید باشد. پیریدوکسین تا 200-50 mg/day برای درمان نوروپاتی ناشی از ایزونیازید استفاده شده است.
• چون ایزونیازید با دیالیز قابل حذف است، برای بیمارانی که تحت همودیالیز یا دیالیز صفاقی هستند، ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشید.
• به نظر می‌رسد مشکلات کبدی با سن ارتباط داشته باشد و ممکن است مصرف دارو را به عنوان پیشگیری محدود کند. مصرف الکل و سابقه بیماری کبدی ناشی از الکل نیز خطر مسمومیت کبد را افزایش می‌دهد.
• افزایش آنزیم‌های کبدی در حدود 15% بیماران مشاهده می‌شود که در بیشتر موارد خفیف و موقتی هستند ولی در برخی از آنها ممکن است تا پایان دوره درمان ادامه پیدا کند.

‏اثر بر آزمایشهای تشخیصی :‏
‏
ایزونیازید می‌تواند نتایج برخی آزمایش‌های ادراری مانند آزمایش گلوکز را تغییر دهد و همچنین ممکن است باعث افزایش آنزیم‌های کبدی، قند خون، بیلی‌روبین و ائوزینوفیل شود. هم‌چنین ممکن است باعث کاهش کلسیم، فسفات، هموگلوبین، هماتوکریت، گرانولوسیت و پلاکت گردد. ‏
‏
مکانیسم اثر :‏
‏
ایزونیازید (INH) با جلوگیری از تولید DNA و چربی، مانع از تشکیل دیواره سلولی باکتری‌ها می‌گردد. تأثیر این دارو بر متوقف کردن رشد باکتری‌ها به حساسیت نوع باکتری و غلظت دارو در محل عفونت بستگی دارد. ایزونیازید بر میکوباکتریوم توبرکولوزیس، میکوباکتریوم بوویس و برخی دیگر از گونه‌های میکوباکتریوم مؤثر است.
هنگامی که ایزونیازید برای درمان سل استفاده می‌شود، خطر مقاوم شدن باکتری‌ها سریعاً افزایش می‌یابد و معمولاً برای جلوگیری از این مسئله، این دارو همراه با سایر داروهای ضد سل مصرف می‌شود. با این حال، اگر برای پیشگیری از ابتلا به سل استفاده شود،
“““html

مقاومت دارویی مشکلی نخواهد بود و ایزونیازید می‌تواند به تنهایی استفاده شود.

فارماکوکینتیک :‏
‏
جذب: بعد از مصرف خوراکی از دستگاه گوارش به سرعت و به طور کامل جذب می‌شود.
پخش: به طور گسترده در مایعات و بافت‌های بدن، از جمله مایع آسیت، سینوویال، جنب، مایع مغزی-نخاعی (‏CSF‏)؛ ریه و سایر اعضا، خلط و بزاق انتشار می‌یابد. از جفت عبور کرده و در شیر ترشح می‌شود و غلظت آن در هر دو قابل مقایسه با پلاسما است.
متابولیسم: عمدتاً در کبد و توسط استیلاسیون، که به صورت ژنتیکی کنترل می‌شود، غیرفعال می‌شود. سرعت متابولیسم دارو در افراد متفاوت است. تنداستیله کننده‌ها دارو را پنج برابر سریع‌تر از دیگران متابولیزه می‌کنند. حدود 50 درصد از سیاهان و سفیدپوستان کنداستیله کننده و بیش از 80 درصد چینی‌ها، ژاپنی‌ها و اسکیموها تنداستیله کننده هستند.
دفع: حدود 75 درصد از داروی مصرف شده در یک نوبت، به صورت تغییر نیافته و متابولیت‌های آن طی 24 ساعت از طریق ادرار دفع می‌شود. مقداری از دارو از راه بزاق، خلط و مدفوع و شیر دفع می‌شود. نیمه عمر دفع دارو در بزرگسالان 4-1 ساعت بوده و به سرعت متابولیسم آن بستگی دارد. ‏INH‏ توسط دیالیز صفاقی یا همودیالیز از بدن خارج می‌شود. ‏

‏موارد منع مصرف و احتیاط :‏
‏
موارد منع مصرف: حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به دارو، سابقه بیماری کبدی حاد و یا سایر آسیب‌های کبدی ناشی از داروها.
موارد احتیاط: سابقه بیماری کبدی یا کلیوی مزمن، سابقه حملات تشنجی (بخصوص در کسانی که فنی توئین مصرف می‌نمایند)، سالمندان، افرادی که بیماری کبدی شدید غیروابسته به ایزونیازید دارند، مصرف مزمن الکل.
در مصرف همزمان با داروهای ضد قند خوراکی و انسولین به علت ایجاد تداخل باعث بروز هیپرگلیسمی خواهد شد.
در مصرف همزمان با ‏SSRIها احتمال بروز سندرم سروتونین وجود دارد. ‏
‏

• اشکال دارویی : ‏
• ‏
• Tablet: 100, 300mg‏
• Injection‏: 100 ‏mg/ml, 10ml‏
• Tablet‏: (‏Isoniazid 75mg+Rifampin 150mg‏)
• Tablet: Isoniazid 50mg + Pyrazinamide 300 mg + Rifampin 120mg‏ ‏

اطلاعات دیگر : ‏
‏

• طبقه‌بندی فارماکولوژیک: ایزونیکوتینیک اسید هیدرازید.
• طبقه‌بندی درمانی: ضد سل.
• طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده ‏C‏

نکات قابل توصیه به بیمار :‏
‏
‏1- دوره درمان را کامل کنید.
‏2- بروز حساسیت مفرط و عوارض جانبی دیگر، بخصوص اختلالات بینایی و هر اثر غیرمعمول دیگر را به پزشک اطلاع دهید.
‏3- از مصرف الکل خودداری کنید، زیرا خطر مسمومیت شدید ‏CNS‏ و افزایش خطر هپاتیت وجود دارد.
‏4- زمان و طریقه مصرف دارو را رعایت کنید. ‏INH‏ را با معده خالی، حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا مصرف کنید. در صورت بروز تحریکات گوارشی، دارو را با غذا مصرف کنید.
‏5- دستورات پزشک را رعایت کنید. مصرف دارو را بدون دستور پزشک قطع نکنید. به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید.
‏6- ‏INH‏ معمولاً به مدت 18 ماه تا دوسال برای درمان سل فعال مصرف می‌شود. مدت زمان لازم برای پیشگیری 12 ماه است. در صورت ترکیب ‏INH‏ و ریفامپین مدت زمان لازم 9 ماه خواهد بود.
‏7- از قطع درمان پرهیز کنید تا از عود بیماری و انتشار عفونت جلوگیری شود.

مصرف در سالمندان: این دارو در بیماران سالخورده باید با احتیاط تجویز شود. احتمال بروز عوارض کبدی این دارو بعد از 35 سالگی افزایش می‌یابد. ‏INH‏ به عنوان پیشگیری در بیماران سالخورده دارای آزمون مثبت ‏PPD‏ ممکن است مصرف نشود، زیرا خطر مسمومیت کبدی وجود دارد.

مصرف در کودکان: شیرخواران و کودکان مقادیر بیشتر دارو را تحمل می‌کنند.

مصرف در شیردهی: ایزونیازید در شیر ترشح می‌شود. مصرف این دارو در شیردهی باید با احتیاط همراه بوده و شیرخواران را از نظر احتمال بروز مسمومیت ناشی از ‏INH‏ تحت نظر داشت.

عوارض جانبی :‏
‏
اعصاب مرکزی : نوروپاتی محیطی، حملات تشنجی، ضعف حافظه، انسفالوپاتی سمّی، سایکوز.
چشم : نوریت عصب بینایی همراه با آتروفی.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، ناراحتی اپی گاستر.
خون: آگرانولوسیتوز، کم خونی همولیتیک، کم خونی آپلاستیک، ائوزینوفیلی، ترومبوسیتوپنی، آنمی سیدروبلاستیک.
“`
کبد: التهاب کبد، زردی، میزان بالای بیلی روبین.
مشکلات متابولیک: قند خون بالا، اسیدوز متابولیک، کمبود ویتامین B6، کمبود فسفر، کمبود کلسیم.
سایر مشکلات: بیماری روماتیسمی و بیماری شبیه لوپوس، واکنش‌های حساسیتی شدید (همچون تب، بثورات پوستی، بزرگ شدن غدد لنفاوی، التهاب عروق)، بزرگ شدن سینه در مردان.

مسمومیت و درمان:

نشانه‌های بالینی: علائم اولیه شامل تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت کردن، سرگیجه، دید مبهم و توهمات بینایی (که ممکن است 30 دقیقه تا 3 ساعت بعد از مصرف دارو رخ دهد). علائم مصرف بیش از حد دارو شامل خواب‌آلودگی زیاد، مشکل در تنفس، تشنج‌های مقاوم به درمان و در موارد شدید مرگ است.
درمان شامل برقراری تنفس مناسب و کنترل تشنج‌ها با دیازپام است. ویتامین B6 به مقدار مساوی با INH (ایزونیازید) تجویز می‌شود. دوز اولیه ویتامین B6 حدود 1 تا 4 گرم به صورت تزریق وریدی است و پس از آن 1 گرم هر 30 دقیقه تا زمان تمام شدن دارو تجویز می‌شود. بعد از کنترل تشنج‌ها، دارو با شستشوی معده خارج می‌شود و با تزریق بیکربنات سدیم اسیدوز برطرف می‌شود. مایعات به صورت وریدی داده می‌شود و اگر نیاز باشد می‌توان از روش‌های دیالیز برای پاکسازی دارو استفاده کرد.

عوارض جانبی جدی:

اگر بعد از مصرف این دارو یکی از علائم زیر را تجربه کردید، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید:

• خارش، احساس خستگی و ضعف، تب که بیش از 3 روز ادامه داشته باشد.
• درد قسمت بالایی شکم و کاهش اشتها.
• ادرار تیره، مدفوع رنگ خاک رس، زردی (زردی پوست و چشم‌ها)؛
• حالت سوزن سوزن شدن، بی‌حسی، درد و ضعف شدید عضلانی.
• تغییرات در دید، درد در پشت چشم.
• سردرگمی، توهمات و رفتارهای غیرمعمول.
• تشنج؛
• پوست رنگ‌پریده، کبودی یا خون‌ریزی (خون‌ریزی از بینی یا لثه‌ها)؛
• ضعف ناگهانی یا احساس بیماری، گلو درد، زخم در دهان، تورم لثه‌ها و مشکل در بلع.

عوارض جانبی شایع:

• بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش در دست‌ها یا پاها.
• درد در مفاصل.
• تهوع، استفراغ و ناراحتی معده.

——————————————————————————————-

جمع‌آوری شده از مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی