موارد مصرف داروی آنتی تیموسیت گلوبولین یا ATG چیست ؟ (2 نکته مهم)
ATG یا آنتی تیموسیت گلوبولین چیست ؟
زمانی که یک عضو از فردی به فرد دیگری پیوند می‌شود، به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی، سیستم ایمنی فرد گیرنده، آن عضو را بیگانه شناسایی کرده و ممکن است به آن حمله کند. این عمل را رد پیوند می‌گویند.
هدف درمان‌هایی که با استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی، مانند آنتی بادی ATG انجام می‌شود، کنترل این مشکل در پیوند اعضای مانند کلیه یا قلب است، بدون اینکه خطراتی مثل عفونت یا سرطان در بلندمدت ایجاد شود.
نتایج مطالعات قبلی نشان داده‌اند که مصرف ATG خرگوشی می‌تواند از رد پیوند جلوگیری کند بدون اینکه مشکلات شدیدی به دنبال داشته باشد.
برای جلوگیری از رد پیوند، روش‌های درمانی متعددی وجود دارد، اما رایج‌ترین آن‌ها استفاده از داروهای استروئیدی، RATG و Campath است.
استروئیدها(Steroids): روش درمان برای رد معمولاً شامل سه دوز روزانه از داروی استروئیدی به نام متیل پردنیزولون است.
این دارو همچنین با نام Medrol شناخته می‌شود و شکلی از پردنیزون است که به صورت داخل وریدی استفاده می‌شود.
دوزهای بالای استروئیدها ممکن است باعث افزایش قند خون یا تشدید دیابت در پیوند شوند. بنابراین، بیماران باید قند خون خود را قبل از غذا و در زمان خواب در حین درمان کنترل کنند.
آنتی تیموسیت گلوبولین خرگوشی (Rabbit Anti-Thymocyte Globulin (RATG : اگر رد پیوند بسیار شدید باشد یا به درمان‌های قبلی پاسخ ندهد، به بیمار گلوبولین آنتی تیموسیت خرگوشی یا RATG یا Thymoglobulin داده می‌شود.
همانطور که از نام این دارو پیداست، RATG از سرم (بخشی از خون) خرگوش بدست می‌آید.
این دارو شامل آنتی بادی‌های قوی برای مقابله با سلول‌های بیگانه است و باید در بیمارستان تجویز شود.
RATG می‌تواند سیستم ایمنی بدن را به طرز بیشتری از داروهای نگهدارنده ضعیف کند، بنابراین احتمال ابتلا به عفونت پس از این درمان افزایش می‌یابد.
Campath: اگر پس از درمان با استروئیدها و RATG هنوز رد پیوند ادامه یابد، بیمار دارویی به نام Campath دریافت خواهد کرد.
Campath یک داروی خیلی قوی برای جلوگیری از رد پیوند است که ممکن است در بیمارستان یا در یک مرکز تزریق سرپایی استفاده شود.
بیمار فقط یک بار این دارو را دریافت می‌کند، اما تأثیر آن بر سیستم ایمنی بدن برای مدت طولانی باقی خواهد ماند.
پس از دریافت Campath، بیمار نیاز به داروهای طولانی‌مدت برای جلوگیری از عفونت‌های CMV و عفونت‌های قارچی خواهد داشت.
دسته دارویی ATG یا آنتی تیموسیت گلوبولین :
- ایمونوگلوبولین
- سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- آنتی بادی پلی کلونال
- دارویی برای افزایش پلاسما و خون‌ساز
موارد مصرف ATG یا آنتی تیموسیت گلوبولین :
- برای جلوگیری از رد پیوند کلیه آلوگرافت
- برای درمان کم‌خونی آپلاستیک متوسط تا شدید (در بیمارانی که قابلیت پیوند مغز استخوان را ندارند)
- به عنوان کاهش‌دهنده سیستم ایمنی در پیوند کبد، مغز استخوان، قلب و سایر اعضاء
- اگر چه تأثیر این دارو به طور قطعی تایید نشده است، در درمان MS (مولتیپل اسکلروزیس)، میاستنی گراو، اسکلرودرما، و کم‌خونی گلبول‌های قرمز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مکانیسم اثر ATG یا آنتی تیموسیت گلوبولین :
این دارو حاوی پادتن‌های پلی کلونال است که به ضد سلول‌های لنفوسیت انسانی عمل می‌کند و از سرم حیوانات مصون شده به دست می‌آید.
به عنوان یک کاهش‌دهنده سیستم ایمنی، تأثیر خاصی بر روی لنفوسیت‌های وابسته به تیموس دارد و بدین ترتیب سطح ایمنی سلولی و هومورال را کاهش می‌دهد.
ATG باعث می‌شود که در بیش از 80% موارد، بافت پیوندی به مدت یک سال حفظ شده و نتایج مطلوبی ارائه دهد.
فارماکوکینتیک ATG :
آنتی تیموسیت گلوبولین به سرعت عمل می‌کند.
با استفاده از دوز mg/kg/day 10، اوج غلظت این دارو در خون بعد از ۵ روز به دست می‌آید.
نیمه عمر آن حدود ۷.۵ روز است.
تقریباً ۱٪ از این دارو در ادرار به شکل دست نخورده دفع می‌شود.
موارد منع مصرف آنتی تیموسیت گلوبولین:
این دارو نباید برای کسانی که سابقه واکنش‌های شدید به آن یا به هر نوع گاماگلوبولین اسبی دارند، تجویز شود.
عوارض جانبی آنتی تیموسیت گلوبولین:
- تب
- لرز
- کاهش تعداد دیگر گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها
- واکنش‌های پوستی مانند جوش، کهیر، خارش، تورم و قرمزی
- کاهش تعداد پلاکت‌ها
- عفونت‌های سیستمیک
- سردرد
- درد در مفاصل و عضلات
هشدارها درباره مصرف ATG یا آنتی تیموسیت گلوبولین:
- این دارو تنها باید توسط پزشکان متخصص که تجربه کافی در داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و درمان بیماران دریافت‌کننده پیوند کلیه دارند، تجویز شود. همچنین لازم است که در مراکز تخصصی با امکانات کافی استفاده گردد.
- اگر تعداد گلبول‌های سفید یا پلاکت‌ها کاهش یابد، باید مصرف دارو قطع شود. در صورتی که همولیز (خرابی گلبول‌های قرمز) رخ دهد، انتقال گلبول‌های قرمز و تزریق مایعات ضروری است. در صورتی که همولیز شدید باشد، قطع مصرف دارو الزامی است.
- واکنش‌های آنافیلاکتیک نادری می‌تواند در هر زمان در طول درمان ایجاد شود. در این صورت، باید فوراً تزریق را متوقف کرده و ۰.۳ میلی‌لیتر اپی نفرین ۱:۱۰۰۰ به صورت عضلانی تزریق کرد. در چنین مواقعی، نباید درمان را مجدداً آغاز کرد.
توصیه‌های دارویی آنتی تیموسیت گلوبولین:
- این دارو معمولاً با کورتیکوستروئیدها و داروهای ضد متابولیت تجویز می‌شود. لذا باید بروز عفونت در بیمار به دقت زیر نظر باشد.
- در صورت بروز عفونت، درمان باید بلافاصله آغاز شود. مصرف ادامه‌ای این دارو بستگی به وضعیت بالینی بیمار دارد.
- هنگامی که دوز سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که همزمان با این دارو استفاده می‌شوند، کاهش می‌یابد، ممکن است واکنش‌هایی نسبت به دارو به وجود آید که قبلاً با داروهای دیگر مخفی شده بود.
- استفاده از داروهای پیشگیری‌کننده مانند آنتی هیستامین یا کورتیکوستروئیدها می‌تواند تب، لرز، خارش و قرمزی پوست ناشی از آنتی تیموسیت گلوبولین را کنترل کند.
- به دلیل این که تزریق این دارو از وریدهای محیطی ممکن است باعث التهاب وریدی شود، بهتر است از وریدهای با جریان زیاد برای تزریق استفاده شود.
- این دارو را در دما ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.
- از انجماد آن جلوگیری کنید و اگر یخ زد، دور بیاندازید.
- قبل از تزریق، باید دارو را در سرم نمکی رقیق کنید.
- برای جلوگیری از تماس دارو با هوای داخل بطری، ابتدا بطری سرم را وارونه کنید و کل مقدار مورد نیاز برای یک روز را به سرم نمکی اضافه کنید (غلظت دارو نباید از mg/ml 1 بیشتر شود).
- به دلیل این که غلظت کم نمک ممکن است باعث رسوب دارو شود، رقیق کردن دارو در محلول دکستروز توصیه نمی‌شود.
- تزریق یک نوبت باید در ۴ ساعت یا بیشتر انجام شود.
- فرآورده رقیق شده حداکثر تا ۱۲ ساعت قابل استفاده می‌باشد.
بیشتر بخوانید :
