موارد مصرف دوپامین Dopamine (2 نکته مهم)
دوپامین (Dopamine HCl) چه کاربردهایی دارد؟ عوارض و تداخلات دارویی آن چیست؟
کاربردهای دوپامین
چگونه استفاده کنیم و مقدار مصرف دوپامین
الف) درمان کمک کننده در شوک برای افزایش کارایی قلب، فشار خون و میزان ادرار
برای بزرگسالان: مقدار mcg/kg/min 5-2 تا mcg/kg/min 50-20 به صورت تزریق وریدی تجویز می‌شود. ممکن است دوز این دارو تا mcg/kg/min 4-1 در فواصل 10 تا 30 دقیقه افزایش یابد تا به نتیجه دلخواه برسیم. در بیمارانی که حالشان خیلی بد است، می‌توان این دارو را از mcg/kg/min 5 شروع کرد و به تدریج تا mcg/kg/min 10-5 افزایش داد. حداکثر دوز در این شرایط mcg/kg/min 50-20 است.
ب) درمان نارسایی مزمن و مقاوم قلب به مدت کوتاه
برای بزرگسالان: ابتدا mcg/kg/min 5-2 به صورت تزریق وریدی تجویز می‌شود. مقدار مصرف ممکن است به منظور رسیدن به نتیجه مناسب کلیوی افزایش یابد. مقدار متوسط مصرف mcg/kg/min 3-1 است.
——————————————————————————————-
چگونه دوپامین کار می‌کند؟
تاثیر تنگ کننده عروق
دوپامین به عنوان پیش ساز نوراپی نفرین، گیرنده‌های دوپامین، بتا-آدرنرژیک و آلفا-آدرنرژیک را در سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌کند. ارتباطات اصلی دوپامین به مقدار مصرف آن بستگی دارد. این دارو مستقیماً گیرنده‌های نوع 1 را (با تزریق وریدی mcg/kg/min 10-2) تحریک می‌کند و تأثیر کمی بر روی گیرنده‌های نوع 2 می‌گذارد. با تزریق وریدی دوز‌های mcg/kg/min 2-5/0، دوپامین بر روی گیرنده‌های دوپامین اثر می‌گذارد و باعث گشاد شدن عروق خون در مغز، قلب، روده و کلیه می‌شود.
هنگامی که دوز بیش از mcg/kg/min 10 تزریق شود، این دارو گیرنده‌های آلفا را تحریک می‌کند. مصرف مقادیر کم تا متوسط این دارو موجب تحریک قلب و گشاد شدن عروق کلیوی و روده‌ای می‌شود. در حالی که مصرف مقادیر زیاد این دارو به افزایش مقاومت عروق محیطی و تنگ شدن عروق کلیوی منجر می‌شود.
——————————————————————————————-
تداخلات دارویی دوپامین
دوپامین ممکن است غلظت گلوکز خون را افزایش دهد، هرچند این افزایش معمولاً بیشتر از حد طبیعی نیست.
جذب
بعد از تزریق وریدی، اثر دارو طی پنج دقیقه آغاز می‌شود و این اثر در صورت قطع دارو به کمتر از 10 دقیقه ادامه می‌یابد. دوپامین به شدت در بدن پخش می‌شود، اما نمی‌تواند از سد خونی-مغزی عبور کند.
متابولیسم
در کبد، کلیه‌ها و پلاسما به وسیله آنزیم‌های مونوآمینا اکسیداز (MAO) و کاتکول-O متیل ترانسفراز (COMT) متابولیزه می‌شود. حدود 25 درصد این دارو در انتهای عصبی آدرنرژیک به نوراپی نفرین تبدیل می‌شود.
دفع
معمولاً مواد زائد از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند.
——————————————————————————————-
ممنوعیت مصرف دوپامین
در مواردی مانند ضربان قلب بسیار سریع و تومور فئوکروموسیتوم، نباید از این دارو استفاده شود.
عوارض جانبی دوپامین
این دارو ممکن است عوارضی مانند حالت تهوع، استفراغ، تنگ شدن رگ‌ها، کاهش یا افزایش فشار خون، ضربان قلب بالا، درد قفسه سینه و مشکلات قلبی ایجاد کند. در موارد نادر، همچنین ممکن است باعث افزایش ادرار شود.
تداخلات دارویی دوپامین
اگر این دارو همزمان با بعضی از داروهای ضد افسردگی تجویز شود، ممکن است فشار خون به شدت افزایش یابد.
——————————————————————————————-
هشدار ها دوپامین
1- قبل از تجویز دوپامین به بیمارانی که دچار شوک یا حمله قلبی شده‌اند، باید مقدار خون مشکل‌دار اصلاح شود.
2- برای بیمارانی که داروی مهار کننده آنزیم مونوآمین اکسیداز مصرف می‌کنند، نباید دوپامین تجویز شود. اگر لازم باشد، با کمترین مقدار ممکن تجویز شود.
3- در شوک ناشی از حمله قلبی باید از مقادیر کم (کمتر از 5 میکروگرم در دقیقه) دوپامین استفاده کرد، زیرا مقادیر بیشتر می‌تواند مشکل قلب را بدتر کند.
4- در هنگام تزریق وریدی دوپامین، اگر مقدار زیادی از آن به بافت‌های اطراف نشت کند، ممکن است آسیب ایجاد کند.
——————————————————————————————-
توصیه‌های دارویی دوپامین
1- اگر دوپامین به بافت‌های اطراف نشت کند، می‌توان با تزریق فنتولامین به مدت حداکثر 12 ساعت بعد از نشت، به خوبی آن را درمان کرد.
2- اگر عوارض جانبی دوپامین بروز کند، به دلیل کوتاه بودن زمان اثر این دارو، کاهش سرعت تزریق یا قطع آن می‌تواند به سرعت این مشکلات را برطرف کند.
3- قبل از تزریق، دارو باید رقیق شود.
——————————————————————————————-
توجه: اگر نشانه‌های حساسیت شدید به دارو یا سولفیت‌ها، مشکلات قلبی یا تنگی نفس ایجاد شود، مصرف دارو باید متوقف شود.
مسمومیت و درمان
علائم بالینی: افزایش بسیار شدید فشار خون.
درمان: تنها راه درمان کاهش مقدار مصرف یا قطع مصرف دارو است. اگر فشار خون بعد از قطع دارو کاهش نیافت، ممکن است استفاده از یک داروی مسدودکننده آلفا-آدرنرژیک کوتاه اثر مفید باشد.
لطفاً اگر سوال یا نکته‌ای درباره عوارض مصرف دوپامین
——————————————————————————————-
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
