موارد مصرف و عوارض قطره چشمی بیماتوپروست (2 نکته مهم)
تاثیر قطره چشمی بیماتوپروست در درمان فشار چشم
بیماتوپروست (Bimatoprost) که با نام تجاری Lumigan نیز شناخته می‌شود، یک نوع دارو است که برای درمان گلوکوم و کاهش فشار داخل چشم به صورت قطره چشم استفاده می‌شود. این دارو با افزایش خروج مایع زلالیه از چشم، فشار درون چشم را کاهش می‌دهد.
اگر فشار داخل چشم افزایش یابد، ممکن است به عصب بینایی آسیب برسد که به آن گلوکوم گفته می‌شود. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند باعث از دست دادن بینایی شود. اگر فشار داخل چشم شما بالا باشد ولی آسیبی به عصب بینایی وارد نشده باشد، به این حالت فشار خون بالا چشمی می‌گویند.
افرادی که فشار خون بالا چشمی دارند، در آینده خطر بیشتری برای ابتلا به گلوکوم دارند. استفاده از قطره چشم بیماتوپروست می‌تواند به کاهش فشار چشم این افراد کمک کند و از آسیب‌های بیشتری در کسانی که گلوکوم دارند، جلوگیری کند.
قطره چشمی بیماتوپروست با افزایش خروج مایعات از چشم، فشار داخل آن را کم می‌کند. این قطره به دو صورت در دسترس است: به صورت بطری قطره چشم که حاوی ماده نگهدارنده است و به صورت تک واحدی که بدون ماده نگهدارنده می‌باشد.
گاهی ممکن است برای کنترل بهتر فشار چشم، استفاده از چند نوع قطره لازم باشد. در این مواقع، پزشک می‌تواند یک قطره ترکیبی تجویز کند. برای مثال، بیماتوپروست به همراه تیمولول (یک داروی نوع بتا بلاکر) در قالب قطره‌ای به نام Ganfort موجود است.
قطره چشمی ۰.۰۳٪ بیماتوپروست در ایران توسط شرکت نو آوری زیستی گویا (اینوکلون) تولید و با نام اکسیلیا به بازار عرضه شده تا به تیره شدن و افزایش طول مژه‌ها کمک کند.
موارد مصرف قطره چشمی بیماتوپروست
- کاهش فشار داخل چشم (IOP) در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باز یا افزایش فشار داخل چشم
- درمان هایپوتریکوز مژه‌ها
مکانیسم اثر قطره چشمی بیماتوپروست
بیماتوپروست یک نوع آنالوگ پروستاگلاندین است. این دارو مانند دیگر آنالوگ‌های PGF 2α، مقدار خروج مایع زلالیه از چشم را افزایش می‌دهد و در نتیجه فشار داخل چشم را کم می‌کند. ولی بر خلاف سایر داروها، بیماتوپروست فقط بر روی گیرنده خاصی اثر می‌گذارد و به دیگر گیرنده‌ها بی‌توجه است.
هنگامی که بیماتوپروست وارد بدن می‌شود، به نظر می‌رسد که مانند پروستامیدهای طبیعی که در بدن وجود دارد، عمل می‌کند. این پروستامیدها جزء مواد وابسته به پروستاگلاندین‌ها هستند و هنوز مکانیسم دقیق عمل آنها مشخص نشده است. تا سال ۲۰۱۵ هیچ گیرنده پروستامیدی شناسایی نشده بود و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
فارماکوکینتیک قطره چشمی بیماتوپروست
بیماتوپروست به خوبی از قرنیه چشم جذب می‌شود. پس از چهار ساعت از مصرف دارو، فشار داخل چشم کاهش می‌یابد و این اثر حداقل برای ۲۴ ساعت ادامه دارد. مقدار کمی از دارو به خون وارد می‌شود. در ۱۰ دقیقه بعد از مصرف، غلظت دارو در خون به بیشترین مقدار می‌رسد و بعد از ۱.۵ ساعت به مقدار کمی که دیگر قابل تشخیص نیست، کاهش می‌یابد. این دارو در بدن تجمع نمی‌یابد.
این دارو به ۸۸٪ پروتئین پلاسما متصل می‌شود. بیماتوپروست از طریق فرایندهای اکسیداسیون، ان-دی‌اتیلیشن و گلوکورونیده شدن متابولیزه می‌شود و متابولیت‌های مختلفی تولید می‌کند. نیمه عمر بیولوژیکی این دارو پس از تزریق وریدی ۴۵ دقیقه تخمین زده می‌شود و ۶۷٪ آن از طریق کلیه و ۲۵٪ از طریق مدفوع دفع می‌شود.
موارد منع مصرف قطره چشمی بیماتوپروست
- به تاریخ انقضای قطره چشم بیماتوپروست دقت کنید و اگر تاریخ انقضا گذشته باشد، از آن استفاده نکنید.
- هرگز قطره چشم بیماتوپروست را به دیگران، حتی اگر علائم مشابه شما دارند، ندهید.
- از قطره چشم بیماتوپروست که بیش از یک ماه از اولین باز کردن آن گذشته است، استفاده نکنید.
- تداخل دارویی قطره چشم بیماتوپروست را بررسی کنید و حتماً به پزشکتان بگویید که چه داروهای دیگری مصرف می‌کنید.
تداخلات دارویی قطره چشمی بیماتوپروست
تداخل دارویی می‌تواند کارایی داروها را تغییر دهد و ممکن است خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه و همچنین محصولات گیاهی) تهیه کنید و آن را با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید. بدون مشورت پزشک، دوز دارو را تغییر ندهید یا دارو را قطع نکنید.
تحقیقات درباره تداخلات این دارو انجام نشده است. به نظر می‌رسد که تداخل دارویی این دارو با داروهای خوراکی بعید باشد، زیرا غلظت بیماتوپروست در خون مقدار زیادی نخواهد بود. این دارو با قطره چشمی تیمولول تداخل ندارد.
نکاتی که قبل از مصرف قطره چشمی بیماتوپروست باید در نظر گرفته شود
برخی از داروها در شرایط خاص تجویز نمی‌شوند و برخی دیگر ممکن است در درمان‌های مکمل مفید باشند. بنابراین بهتر است قبل از مصرف قطره چشم بیماتوپروست، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
- اگر باردارید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
- اگر روی چشمتان عمل جراحی لنز (مثل عمل آب مروارید) انجام داده‌اید.
- اگر مشکلات تنفسی مانند آسم یا COPD دارید.
- اگر در گذشته به عفونت‌های ویروسی چشم مبتلا شده‌اید.
- اگر مشکل کبدی یا کلیوی دارید.
- اگر در حال حاضر داروی خاصی مصرف می‌کنید. این داروها شامل تمام داروها هستند، چه با نسخه و چه بدون نسخه، مثل داروهای گیاهی و مکمل‌ها.
- اگر سابقه واکنش آلرژیک به داروها دارید.
عوارض جانبی احتمالی قطره چشمی بیماتوپروست
تمام داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، اما بسیاری از افراد عارضه‌ای را تجربه نمی‌کنند. اگر هر یک از عوارض زیر به‌طور مداوم بروز کرد، حتماً به پزشک اطلاع دهید:
- سردرد، حساسیت چشم به نور، تغییر رنگ در عنبیه چشم (که ممکن است دائمی باشد)، التهاب یا قرمزی چشم، مژه‌های ضخیم‌تر و بلندتر، و تیره شدن پوست پلک.
- اگر علائمی دارید که فکر می‌کنید به مصرف قطره چشم بیماتوپروست مربوط می‌شود، با پزشک خود صحبت کنید.
نحوه نگهداری قطره چشمی بیماتوپروست
- همه داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- دارو را در جای خنک و خشک و دور از گرما و نور مستقیم نگه دارید.
- قطره چشم بیماتوپروست فقط چهار هفته بعد از اولین باز کردن آن قابل نگهداری است. اگر بطری آن بیش از این مدت باز مانده باشد، حتی اگر محتوا باقی‌مانده باشد، از آن استفاده نکنید.
داروهای هم گروه بیماتوپروست
- لاتانوپروست
- تراوپروست
