ناهمگونی چشم‌ها (انحراف چشم) (2 نکته مهم)

ناهمگونی چشم‌ها (انحراف چشم)

استرابیسم یا انحراف چشم یک مشکل چشمی است که در آن دو چشم نسبت به هم تنظیم نیستند و به جهات مختلف نگاه می‌کنند. این مشکل ممکن است در برخی موارد خیلی واضح باشد یا فقط در مواقعی خاصی مثل کم‌خوابی، خستگی و گرسنگی ظاهر شود. به عبارتی دیگر، وقتی دو چشم نتوانند به طور هم‌راستا به یک هدف نگاه کنند، انحراف چشم به وجود می‌آید.

معمولاً در بسیاری از موارد، استرابیسم ویژگی ارثی دارد و از والدین به کودکان منتقل می‌شود. اما در بعضی از موارد، ممکن است به دلیل نقص‌های مادرزادی در ساختار چشم، عصب بینایی یا شبکیه باشد. نکته مهم در همه این موارد، درمان زودهنگام انحراف چشم برای بازگرداندن قدرت دید دو چشمی (دید سه‌بعدی که به فرد اجازه می‌دهد عمق تصاویر را ببیند) به کودکان است.

دکتر رضا عرفانیان، متخصص چشم و جراح استرابیسم در گفتگو با جام‌جم می‌گوید: انحراف چشم در کودکانی که زمینه ارثی این بیماری را دارند، چهار تا پنج برابر بیشتر از دیگر کودکان دیده می‌شود؛ اما نکته کلیدی در درمان این بیماری، تشخیص زودهنگام آن است. زیرا اگر استرابیسم به موقع شناسایی و درمان نشود، نه تنها ممکن است به تنبلی چشم منجر شود، بلکه به تدریج امکان بازگردانی دید دو چشمی در کودک نیز از بین می‌رود.

چرا چشم‌ها منحرف می‌شوند؟
انحراف چشم یا استرابیسم به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که شایع‌ترین دلیل آن ارثی بودن این مشکل است و معمولاً در سنین کودکی دیده می‌شود. با این حال، این به آن معنا نیست که یکی از والدین کودک باید حتماً دچار انحراف چشم باشد. خطر این مشکل ممکن است از نسل‌های قبلی به کودک منتقل شود.

دکتر عرفانیان اشاره می‌کند که بیماری‌های مغزی، ضربه‌ها و تصادفات نیز می‌توانند باعث انحراف چشم شوند؛ همین‌طور نقص مادرزادی در ساختار چشم، عصب بینایی، آسیب‌های شبکیه و آب مروارید مادرزادی نیز می‌توانند منجر به کاهش شدید بینایی و در نتیجه انحراف چشم در کودکان شوند. به طور کلی، حدود ۵ تا ۱۱ درصد از افراد جامعه دچار این مشکل هستند.

این جراح استرابیسم می‌افزاید: انحراف چشم معمولاً بین سنین سه ماهگی تا پنج سالگی به وجود می‌آید، اما شایع‌ترین سن بروز آن بین دو تا سه سالگی است و ممکن است دائمی باشد یا به طور گاه‌به‌گاه دیده شود. در هر صورت، تشخیص و درمان سریع این مشکل از بروز تنبلی چشم در کودکان جلوگیری کرده و امکان بازیابی دید دو چشمی (دید عمقی) کودک را حفظ می‌کند.

اول اصلاح بینایی و انحراف با عینک سپس جراحی
متخصصان چشم تاکید دارند که نوع درمان استرابیسم مادرزادی با استرابیسم اکتسابی متفاوت است. انحراف چشم ممکن است به سمت داخل، خارج یا به صورت عمودی باشد و این موارد در درمان اثرگذار هستند.

بعضی از کودکان ممکن است انحراف چشم را بلافاصله پس از تولد داشته باشند، اما معمولاً در سنین بالاتر از دو سالگی ایجاد می‌شود که بیشتر به دلیل عیوب انکساری است. کودکانی که دوربین هستند بیشتر در معرض استرابیسم قرار دارند و این مشکل با اصلاح عیوب انکساری از طریق عینک قابل درمان است.

به گفته دکتر ساعدی، مهم‌ترین اقدام درمانی در انحراف چشم، فراهم کردن شرایط دید دو چشمی برای کودک است، زیرا اگر درمان به تعویق بیفتد و کودک بزرگ‌تر شود، توانایی مغز در بازیابی دید دو چشمی کاهش می‌یابد. این متخصص اضافه می‌کند که از دست دادن قابلیت دید عمقی می‌تواند بعدها به مشکلات اجتماعی و شغلی منجر شود؛ به عنوان مثال، فرد ممکن است نتواند شغل‌های مانند رانندگی، خلبانی یا پزشکی را انجام دهد. همچنین، نداشتن دید عمق همیشه به معنی انحراف چشم نیست، زیرا تنبلی چشم نیز می‌تواند مانع وجود دید سه‌بعدی در کودک شود. درمان تنبلی چشم چه همراه با انحراف باشد چه نباشد، نیاز به زمان بیشتری دارد. اگر درمان‌های طبی انجام شود اما انحراف باقی بماند، از جراحی استفاده می‌شود.

دقت به چشمان کودک از شش ماهگی
بسیاری از متخصصان چشم معتقدند اگر انحراف چشم بین شش تا ۹ ماهگی مشاهده شود، می‌توان آن را با عمل جراحی درمان کرد، زیرا مغز به چشم صاف عادت می‌کند و می‌تواند دید سه‌بعدی را احیا کند.

دکتر عرفانیان تأکید می‌کند: تمرکز دید کودک از حدود شش ماهگی کامل می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود کودکانی که از نظر بینایی سالم هستند، بین 6 ماهگی تا یک سالگی معاینه چشمی شوند و معاینات بعدی نیز باید بین سه تا سه و نیم سالگی و همچنین قبل از ورود به دبستان انجام گیرد. بی‌شک هر بار که والدین متوجه…

“`

اگر شما متوجه انحراف چشم در کودک خود شدید، باید برای درمان آن اقدام کنید. این درمان می‌تواند شامل استفاده از عینک یا بستن چشم باشد تا مشکلات بینایی اصلاح شوند.

این پزشک چشم‌پزشک می‌گوید: برخی از نوع‌های انحراف چشم در کودکان با آموزش روش‌های حرکتی به والدین و کودک قابل درمان است. این روش‌ها کمک می‌کند تا کودک بتواند انحراف چشم خود را کنترل کند. البته درمان انحراف چشم بستگی به نوع، شدت و سن کودک دارد و والدین نباید انتظار داشته باشند که درمان سریع و آسان باشد.

یک نکته مهم درباره جراحی انحراف چشم این است که نتایج این نوع عمل هرگز به‌طور کامل قابل پیش‌بینی نیستند. همچنین ممکن است در برخی موارد نیاز به جراحی مجدد باشد تا اصلاح بهتری صورت گیرد. والدین باید به یاد داشته باشند که گاهی اوقات چشم‌های کودک ممکن است به خاطر پهن‌تر بودن پل بینی، انحراف ظاهری داشته باشند. اما این نوع انحراف‌ها به راحتی توسط متخصصان شناسایی شده و جای نگرانی ندارد.