نحوه ی قلمه زنی بن سای (2 نکته مهم)

نحوه ی کاشت /نگه داری و تکثیر بن سای

قلمه زنی یک راه خیلی خوب برای درست کردن بن سای به حساب می‌آید. این روش بهتر از کاشت بذر و بزرگ کردن گیاه است. در کاشت بذر ممکن است گیاه جدید ویژگی‌های ظاهری گیاه مادر را نداشته باشد، اما با استفاده از قلمه، همیشه گیاهی خواهیم داشت که مانند گیاه مادر است…

تاریخچه بن سای

واژه‌ بن‌سای به معنی «یک گیاه درون ظرف» است.

چینی‌ها اولین کسانی بودند که زیبایی درختچه‌های کوچک را در خانه‌ها و حیاط‌های خود استفاده کردند و این کار را با انتقال درختچه‌ها به گلدان‌ها انجام می‌دادند. در همان زمان، ژاپنی‌ها هم با دقت زیاد درختچه‌های زینتی بن سای را می‌کاشتند.

نوشته‌ها نشان می‌دهد که آغاز کار بن سای به اوایل قرن چهاردهم برمی‌گردد. به احتمال زیاد، فرهنگ کاشت بن سای حدود هزار سال پیش در چین شروع شده است. به مرور زمان، ایده‌ها و فلسفه‌های مرتبط با بن سای تغییر کرده‌است. برای ژاپنی‌ها، بن سای نشان‌دهنده ترکیب عقاید قدیمی با فلسفه‌های شرقی درباره هماهنگی بین انسان، روح و طبیعت است.

در ابتدا فقط خانواده‌های محترم و ثروتمند در ژاپن از بن سای در مراسم‌های خاص استفاده می‌کردند و این درختچه‌ها را در مکان‌های خاصی قرار می‌دادند. با گذشت زمان، انواع مختلف بن سای با سبک‌های متفاوت به وجود آمدند.

هنر کاشت بن سای ادامه پیدا کرد و در قرن 17 و 18، ژاپنی‌ها به بالاترین سطح از موفقیت در این هنر دست یافتند. در این زمان، بن سای همچنان به عنوان نمادی از درک عمیق از طبیعت شناخته می‌شد، اما گلدان‌های آن کمی کوچکتر شدند.

بن سای به نوعی هویت و نماد هنر ژاپنی‌ها تبدیل شده و در مجالس و مناسبت‌ها بر اهمیت آن تأکید می‌شود. بعضی از افراد در ژاپن مجموعه‌ای از انواع مختلف بن سای جمع‌آوری کرده و به تشویق هنری که نمایانگر فرهنگشان است، می‌پردازند. هنرمندان ماهر در کشت بن سای به تدریج از فرهنگ‌های دیگر الهام گرفته و عناصر جدیدی مثل صخره‌ها را به آن اضافه کردند.

واژه بن سای به سرعت توسط گردشگرانی که به ژاپن می‌رفتند، در سرتاسر دنیا معروف شد و به عنوان درختچه‌ای کوچک که شبیه درختان بزرگتر در طبیعت است، شناخته شد.

سپس با نمایش در نمایشگاه‌های لندن و پاریس، بن سای بیشتر معرفی شد و به‌خصوص در نمایشگاه بزرگ جهانی در پاریس در سال 1900، هنر بن سای به جهانیان شناسانده شد. پس از آن، به مردم با ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف نحوه کاشت و نگهداری از این درختچه‌ها آموزش داده شد و تنوع در کاشت بن سای‌ها افزایش یافت. امروز بن سای نمایانگر فرهنگ و سنت‌های چین و ژاپن است و دیگر نگهداری و استفاده از زیبایی این گیاه تنها مختص افراد ثروتمند نیست بلکه همه می‌توانند از این گیاه زیبا در خانه‌های خود نگهداری کنند.

ما تلاش می‌کنیم که شما را با هنر بن سای، انواع آن و نحوه پرورش آن آشنا کنیم. واضح است که این هنر، مانند هر هنر دیگری نیاز به سخت‌کوشی و دقت دارد.

“`html

قلمه را می‌توان به سه روش به دست آورد:

1) قلمه ریشه
2) قلمه ساقه
3) قلمه برگ

برای ایجاد یک بونسای خوب، بهترین روش استفاده از قلمه ساقه است.

بعضی از گیاهان که شاخه‌های نرم و علفی دارند، می‌توانند هر زمانی تکثیر شوند. در حالی که برای برخی دیگر، ریشه‌دهی فقط در فصول خاصی انجام می‌شود.
به طور کلی، بهترین زمان برای کاشت قلمه‌ها هنگام فصل رشد گیاه مادری است. در مناطق گرمسیری، این زمان معمولاً ماه‌های مرداد و شهریور می‌باشد و در مناطق معتدل، اوایل بهار بهترین زمان است.

نکته: قلمه انتخابی باید کاملاً سالم و عاری از هر گونه بیماری باشد.

دو نوع قلمه ساقه داریم:

1) قلمه انتهایی

2) قلمه پاشنه‌دار

قلمه انتهایی حدود 8 تا 10 سانتیمتر است که از قسمت انتهایی و بالای ساقه انتخاب می‌شود و باید با یک چاقوی تیز یا قیچی باغبانی، برش اریب دقیقی زیر گره زده شود. بعد از آن، برگ‌های پایینی گیاه را باید حذف کنید و اگر برگ‌های بالایی خیلی بزرگ باشند، آنها را به نصف اندازه کاهش دهید تا از تبخیر اضافی جلوگیری شود.

برای قلمه‌زنی برخی گیاهان گوشتی مانند آدنیوم، باید حدود 2 تا 3 روز قبل از کاشت، انتهای بریده شده را بگذارید تا خشک شود. این کار به تشکیل کالوس کمک می‌کند و مانع از پوسیدگی انتهای گیاه می‌شود.

قلمه پاشنه‌دار:

این نوع شامل ساقه جانبی است که همراه با ساقه اصلی برداشت می‌شود. قسمت پایین قلمه که قدیمی‌تر است باید با چاقوی تیز برش داده شود و مانند قلمه انتهایی، برگ‌ها حذف شوند.

در بیشتر انواع قلمه‌ها، باید بلافاصله بعد از برداشت، آنها را کاشت. به طور کلی، قلمه نباید در قسمت انتهایی شسته شود و حتی نباید یک ساعت هم در جای خشک بماند. اگر نتوانید فورا کاشت را انجام دهید، می‌توانید قلمه را در آب یا پارچه خیس قرار دهید.

روش دیگری نیز وجود دارد که به آن قلمه قنداقه دار می‌گویند، در این روش، قسمت کاملی از گیاه مادر به همراه قلمه باقی می‌ماند که این کار باعث ریشه‌زنی بهتر می‌شود.

کاشت در گلدان:

یک گلدان سفالی با قطر 15 سانتی‌متر انتخاب کنید. برای جلوگیری از خروج خاک، سوراخ‌های انتهایی را با یک توری پلاستیکی یا سنگریزه پر کنید. بهترین محیط برای پرورش قلمه، خاک باغچه به همراه مقداری شن است و نیازی به اضافه کردن کود نیست. در برخی موارد، افزودن کود می‌تواند باعث کاهش سرعت ریشه‌دهی شود. از ورمی‌کلایت نیز می‌توانید استفاده کنید که معمولاً در مغازه‌های فروش وسایل کشاورزی پیدا می‌شود. قلمه‌ها را به صورت مورب و به اندازه 1/3 در بستر قرار دهید.

مراقب باشید که هیچ برگی در بستر دفن نشود. همچنین می‌توانید از هورمون ریشه‌زایی مثل سرادیکس استفاده کنید (در برخی مواقع این کار ضروری است). بعد از کاشت، با آب‌پاش، گلدان را آبیاری کنید تا آب از ته گلدان خارج شود. سپس باید قلمه‌ها را به مدت 2 هفته در محلی دور از نور خورشید و وزش باد قرار دهید و سپس به تدریج زمان قرارگیری گیاه در برابر نور را افزایش دهید. بعد از 1 ماه، ریشه‌ها شروع به رشد می‌کنند و بعد از گذشت 4 ماه می‌توانید به گیاه کود دهید.

تعویض گلدان:

این کار زمانی انجام می‌شود که قلمه به اندازه کافی ریشه و برگ داده باشد. یک گلدان مناسب انتخاب کنید و کف آن را با یک توری…

“`

و یا سنگریزه روی آن بگذارید. حالا گیاه را از گلدان قبلی بیرون بیاورید و تمام خاک اطراف ریشه را به آرامی بتکانید.

انتخاب محل بن‌سای در خانه

یک نکته مهم در نگهداری بن‌سای در خانه، انتخاب مکان مناسب برای آن است. این کار کمک می‌کند که گیاه شما برای سال‌ها سالم و شاداب بماند و به شما انرژی مثبت بدهد. بالعکس، اگر مکان انتخابی برای گیاه مناسب نباشد، نه تنها خوب رشد نمی‌کند بلکه ممکن است در نهایت پژمرده شود. عواملی مانند نور، سایه، نحوه آبیاری، رطوبت و حتی میزان تحمل گیاه در روزهای سهل‌انگاری کوتاه می‌تواند بر عمر آن تأثیر بگذارد.

خرید بن‌سای

برای خرید بن‌سای، نکات زیر را در نظر داشته باشید تا بتوانید گیاهی سالم و شاداب تهیه کنید:

حتماً گیاه بن‌سای را در فصل بهار که زمان رشد و شکوفایی آن است، خریداری کنید. از فروشنده درباره مکان نگهداری (داخل آپارتمان یا فضای باز) و نیازهای دیگر گیاه بپرسید تا بتوانید به‌خوبی از آن مراقبت کنید.

مطمئن شوید که نور لازم برای گیاه در داخل خانه و یا فضای باز مناسب باشد.

با یک انگشت به ساقه‌ گیاه کمی فشار بیاورید. اگر سفت و محکم نباشد، یعنی ریشه در خاک لق است و باز یا در حال پوسیدگی می‌باشد که در این صورت خرید آن توصیه نمی‌شود.

به دقت به برگ‌ها نگاه کنید تا از نظر اندازه و سلامت مطابقت داشته باشند.

برای بررسی بیماری و جلوگیری از آفت، نوک شاخه‌ها و نقاطی که برگ به ساقه متصل است و زیر برگ‌ها را با دقت بررسی کنید که آفت نداشته باشند.

پس از انتخاب گیاه، از فروشنده بخواهید آن را با روزنامه یا کاغذ کامل بپوشاند تا نور مستقیم آفتاب به آن نتابد و از باد کولر خودرو دور باشد. در زمستان نیز شیشه‌های خودرو بالا باشد. تغییر ناگهانی دما ممکن است باعث ریزش برگ‌ها شود.

پس از ورود به خانه، روزنامه‌ها را جدا کنید. اولین کاری که باید انجام دهید این است که اثر انتقال ناگهانی از گلخانه به خانه (تغییر محیط) را کم کنید و اجازه دهید گیاه با آب‌وهوای جدید سازگار شود. روزی یکی دو بار در گرم‌ترین ساعات روز با آبی که فاقد کلر است و روزانه یکی دو بار با آب‌فشان، بر روی برگ‌ها اسپری کنید و همان آب را برای آبیاری استفاده کنید.

(ظرفی بدون درپوش را پر از آب کنید و به مدت 24 ساعت کنار بگذارید تا کلر آن زنده بماند و سپس از آن آب برای گیاه استفاده کنید).

برای مدتی از کودهی به گیاه بپرهیزید و اگر پس از چند روز، چند برگ پایینی زرد و پژمرده شد نگران نشوید؛ زیرا این یک فرایند طبیعی است که گیاه برای بقای خود در محیط جدید طی می‌کند. عادی است که گیاه در این شرایط برگ‌های پیر و پایین را از دست می‌دهد و برگ‌های جوان‌تر را حفظ می‌کند، زیرا این برگ‌ها قوی‌تر هستند و معمولاً در قسمت بالای ساقه‌ها می‌رویند. هرگز برگ‌های زرد را از ساقه جدا نکنید زیرا بهتر است این کار به صورت طبیعی و تدریجی توسط خود گیاه انجام شود؛ زیرا گیاه قبل از افتادن برگ‌ها منفذ را می‌بندد و هیچ‌گونه خراشی باقی نمی‌ماند که میکروب‌ها به آن حمله کنند. اما اگر بیش از دو یا سه برگ زرد شوند، این نشان‌دهنده‌ی این است که در آبیاری گیاه افراط یا سهل‌انگاری شده است یا شاید گلدان در محلی تاریک قرار گرفته است.

از قرار دادن هر دو نوع بن‌سای در معرض باد خودداری کنید. واضح است که اگر گیاه آپارتمانی باشد، باید آن را در روشن‌ترین قسمت آپارتمان قرار دهید و اگر گیاه فضای باز است، آن را در بالکن یا حیاط در محل آفتابی بگذارید. همچنین به دلیل کوچک بودن گلدان بن‌سای، باید هر روز آن را آبیاری کرده و بر روی برگ‌ها اسپری کنید.

به خاطر داشته باشید که برخی از این گیاهان فضای باز به آب‌گواری حساس هستند و در روزهای بارانی باید محل را تغییر دهید و به مکانی خنک و پناهگاه منتقل کنید.

گردآوری شده‌ی مجله‌ی اینترنتی رضیم

مرجان امینی