نقد برج میلاد : برج میلاد شاهکار است یا فاجعه مهندسی ؟
برج میلاد؛ شاهکار یا فاجعه مهندسی؟
برج سی ان در تورنتو کانادا (CN Tower): این برج در سال ۱۹۷۶ افتتاح شد که ۳۲ سال قبل از برج میلاد بود. ساخت این برج ۴ سال طول کشید در حالی که برج میلاد ۱۱ سال زمان برد تا تکمیل شود.
ارتفاع برج سی ان ۵۵۳ متر است که ۱۱۸ متر بلندتر از برج میلاد است. با اینکه برج میلاد در سال ۲۰۰۸ به بهره‌برداری رسید، اما طراحی ضعیف و ظاهر چندان جذاب آن باعث می‌شود که در نگاه اول به نظر بیاید که عضوی از یک سازه قدیمی است.
برج CN می‌تواند زلزله‌هایی تا قدرت ۸٫۵ ریشتر را تحمل کند در حالی که برج میلاد گفته می‌شود تا ۸ ریشتر مقاوم است.
(همانطور که میدانید، هر افزایش یک واحد در مقیاس ریشتر به معنی ۳۲ برابر بیشتر شدن انرژی زلزله است) اما این نکته را هم باید در نظر گرفت که سازه‌ها بر اساس شتاب زلزله طراحی می‌شوند نه صرفاً مقیاس ریشتر و معمولاً اشتباه می‌شود که گفته می‌شود یک سازه چقدر ریشتر را تحمل می‌کند.
با این حال می‌توان گفت که برج سی ان نسبت به برج میلاد در برابر زلزله مقاوم‌تر است. نکته جالب این است که برج CN در منطقه‌ای ساخته شده که خود زلزله‌خیز نیست، در حالی که برج میلاد در تهران واقع شده که یکی از مناطق خطرناک از نظر زلزله به شمار می‌آید. نکته‌ای که باید اشاره کنیم این است که فاصله گسل شمال تهران با برج میلاد تنها ۷٫۵ کیلومتر است.
به علاوه، هزینه تمام شده برج CN حدود ۶۳ میلیون دلار کانادایی بوده که معادل تقریبی ۲۴۳ میلیون دلار آمریکا در سال ۲۰۱۱ است. هزینه برج میلاد نیز حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است که معادل تقریباً ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا در سال ۲۰۱۱ می‌باشد.
(با در نظر گرفتن کاهش ارزش پول از زمان افتتاح تا سال ۲۰۱۱ برای هر دو مورد) یعنی هزینه برج میلاد بیش از دو برابر برج CN است!
مقایسه برج میلاد با برج CN
شاید فکر کنید این مقایسه چندان عادلانه نیست. به هر حال، تورنتو یکی از شهرهای پیشرفته جهان است در حالی که تهران راه زیادی دارد تا به آنجا برسد. اما باید توجه داشت که همانطور که ذکر شد، برج CN ۳۲ سال قبل از برج میلاد افتتاح شده است.
اگر از تفاوت طراحی دو برج در برابر زلزله بگذریم، مسئله‌ای دیگری وجود دارد که نگرانی را افزایش می‌دهد: ستون‌ها و تیرهای موجود در قسمت بالای برج میلاد با پوشش ضد حریق قرار داده شده که به آنها شانس بیشتری برای مقاومت در برابر آتش‌سوزی می‌دهد.
(بدانید که سازه‌های فولادی مانند ستون‌های برج میلاد اگر در معرض آتش قرار بگیرند، ممکن است به سرعت مقاومت خود را از دست بدهند و این می‌تواند خطر ریزش ساختمان را به همراه داشته باشد).
حال جالب است بدانید شرکت کافکو که پوشش ضد حریق را برای برج میلاد فراهم کرده، مسئول پوشش ضد حریق برج‌های دوقلوی تجارت جهانی در آمریکا نیز بوده است که در فاجعه ۱۱ سپتامبر به دلیل برخورد هواپیما و آتش‌سوزی تخریب شدند.
اکنون باید بپرسیم که آیا سازه بالای برج میلاد در شرایط مشابه می‌تواند به اندازه کافی در برابر آتش مقاومت کند یا نه؟ آیا احتمال فاجعه‌ای مشابه آنچه در برج‌های تجارت جهانی رخ داد وجود دارد؟
و نهایتاً یکی از نکات مهم درباره ساخت برج میلاد این است که این برج با مشاوره و نظارت شرکت NCK Engineering Canada طراحی و ساخته شده است. اما در عجب هستیم که با گذشت بیش از ۳۰ سال، به جای اینکه برج میلاد با استفاده از تجربیات این شرکت طراحی بهتری نسبت به برج CN داشته باشد، در واقع معکوس این امر اتفاق افتاده! آیا این شرکت در این مدت پسرفت داشته یا دلیل دیگری برای این موضوع وجود دارد؟!
در هر صورت، تنها امید تهرانی‌ها این است که زلزله احتمالی (که زمان وقوع آن نیز در حال نزدیک شدن است!) رخ ندهد. زیرا در غیر این صورت، سرنوشت این شهر در حال توسعه می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. این زلزله ممکن است امشب بیفتد یا حتی تا ۱۰۰ سال دیگر رخ ندهد، اما آینده‌نگری در این زمینه هرگز اشتباه نیست!
و نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که مهندسی یعنی ساخت بهترین سازه با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن. اگر این دو مورد وجود نداشته باشد، هر سازه‌ای می‌تواند ساخته شود!
