نگذاريم سل مقاوم شود (2 نکته مهم)

چطور ذرات کوچک عطسه و سرفه در روزهای سرد زمستان می‌تواند باعث انتقال سل شود؟
سل یک بیماری مزمن، عفونی و واگیردار است که عامل آن یک باکتری است. این باکتری به نام «باسیل کخ» شناخته می‌شود که در سال 1882 توسط رابرت کخ کشف شده است. بیماری سل تاریخی طولانی دارد و در طول زمان، افراد زیادی را آلوده کرده و به مرگ رسانده است.

با وجود اینکه این بیماری قدمت زیادی دارد و از اوایل دهه 1980، متخصصان پزشکی بر روی ریشه‌کنی آن تا سال 2000 توافق کرده بودند، در مدت کوتاهی نشانه‌های نگران‌کننده‌ای ظاهر شد و این برنامه‌ها به شکست انجامید. این نگرانی‌ها تا حدی پیشرفت کرد که در سال 1993 سازمان جهانی بهداشت به صورت عمومی آن را به عنوان یک وضعیت اضطراری اعلام کرد. در این زمان، شیوع ایدز و سل مقاوم در برابر دارو خطرات جدیدی ایجاد کرده بود که امیدها و برنامه‌ها را مختل کرد. امروزه، تقریباً سالانه هشت میلیون نفر به تعداد مبتلایان اضافه می‌شود و طبق آمارها، حدود یک سوم جمعیت جهان به باکتری سل آلوده‌اند.

انواع سل
برخلاف آنچه بسیاری فکر می‌کنند، سل تنها به ریه‌ها محدود نمی‌شود و می‌تواند سایر اعضای بدن را نیز درگیر کند. به همین خاطر سل به دو نوع سل ریوی و سل خارج از ریه تقسیم می‌شود. سل خارج از ریه بسته به اینکه کدام عضو درگیر شود، نامگذاری می‌شود. ولی سل ریوی بیشتر شایع است و دست‌کم 75 درصد موارد مبتلا به سل را تشکیل می‌دهد.

سل مسری
بار دیگر بر خلاف تصورات رایج، همه انواع سل مسری نیستند. در واقع فقط سل ریوی است که به این صورت مسری می‌شود و نه تمامی موارد این نوع. افرادی که به سل ریوی مبتلا هستند، تنها در صورت وجود باکتری در خلط خود، می‌توانند آن را به دیگران منتقل کنند. اگر باکتری در خلط بیمار مشاهده نشود، آن‌ها در دسته مبتلایان به سل ریوی خلط منفی قرار می‌گیرند و نمی‌توانند بیماری را انتقال دهند.

هیولای سل مقاوم
امروزه با پیشرفت دانش پزشکی، سل یک بیماری کاملاً قابل درمان است و هیچ فردی نباید به خاطر آن جان خود را از دست بدهد. اما اگر فردی در زمان درمان بی‌احتیاطی کند، ممکن است بیماری‌اش به مرحله‌ای به نام سل مقاوم به دارو برود که بسیار خطرناک است. زیرا داروهای موثر برای درمان سل محدود هستند و درمان سل مقاوم به این سادگی نیست. گزارش‌ها نشان می‌دهد این بیماران برای درمان به مدت 18 تا 24 ماه نیاز دارند و در مرحله اولیه باید از دو تا شش ماه در بیمارستان بستری شوند.

انتقال سل, بیماری مزمن, بیماری سل

علائم سل
مهم‌ترین علامت ابتلا به بیماری سل، سرفه‌های طولانی‌مدت (که ابتدا خفیف و پس از حدود سه هفته شدیدتر می‌شود)، خلط کدر و چسبناک و گاهی خون‌آلود به همراه علائم معمول سرماخوردگی و آنفلوآنزا مانند احساس ضعف و خستگی، بی‌اشتهایی، تب و لرز، و کاهش وزن قابل توجه است.

پیشگیری از سل
اصلی‌ترین راه پیشگیری از این بیماری، تزریق واکسن BCG به نوزادان است که روشی بسیار موثر است و می‌تواند فرد را برای تمام عمر از ابتلا به سل محافظت کند. این واکسن سال‌هاست که در برنامه واکسیناسیون کودکان ایرانی قرار دارد و والدین باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.

چقدر نگران باشیم!؟
درست است که یک سوم جمعیت دنیا به باکتری سل آلوده‌اند (عدد یک سوم کاملاً صحیح است!) اما این به معنی ابتلا به بیماری سل نیست. خوشبختانه سیستم دفاعی بدن انسان در برابر سل به سرعت واکنش نشان می‌دهد و به محض ورود باکتری، یک حصار محافظتی تشکیل می‌دهد.

“`

باكتری‌ها در بدن انسان می‌توانند به حالت خواب یا نهفته فرو بروند. در این وضعیت، فرد هیچ‌گونه آگاهی نسبت به ورود باکتری‌ها به بدن و فعالیت‌های سیستم ایمنی خود ندارد. اما در 10 درصد از افراد، یا اصلاً حفاظتی برای جلوگیری از فعالیت باکتری‌ها شکل نمی‌گیرد یا اینکه این حفاظت پس از مدتی به دلیل ضعف سیستم ایمنی از بین می‌رود و باکتری بیدار می‌شود و باعث بروز بیماری سل می‌گردد. اما 90 درصد دیگر نه بیمار هستند، نه حالشان بد است، نه باکتری را به کسی منتقل می‌کنند و نه در عکس‌برداری از ریه‌ها نشانه‌ای دارند. این افراد تنها به آزمایش پوست سل پاسخ مثبت می‌دهند. این آزمایش تنها نشان می‌دهد که باکتری سل در بدن این افراد به صورت خوابیده وجود دارد، اما به معنای بیمار بودن یا ناقل بودن آن‌ها نیست.

رابطه معنادار بین ابتلا به سل و محرومیت
کشورهای در حال توسعه بیشترین آمار مبتلایان به سل را در دنیا دارند. برآوردها نشان می‌دهد که 22 کشور تقریباً 80 درصد مبتلایان را در خود جا داده‌اند، و برخی از این کشورها در همسایگی ما قرار دارند. این موضوع می‌تواند زنگ خطری برای افرادی باشد که به این کشورها سفر می‌کنند یا با افرادی از این کشورها در ایران برخورد دارند. کشورهای مثل افغانستان، پاکستان، عراق و برخی همسایگان شمالی جزء این کشورها به حساب می‌آیند. به نقل از سلامت نیوز، بیشترین میزان ابتلا به سل در استان‌های سیستان و بلوچستان و گلستان بوده است.

چگونگی انتقال سل
اصلی‌ترین راه انتقال سل، استنشاق هوا است که حاوی ذرات ریز ناشی از عطسه یا سرفه فرد مبتلا به سل ریوی است. این انتقال از زمان شروع سرفه و عطسه در بیماران تا پایان هفته دوم درمان ادامه دارد و بعد از آن امکان انتقال به دیگران وجود ندارد. بنابراین، فرد مبتلا به این نوع سل باید فوراً بعد از تشخیص تا زمان رفع امکان انتقال به دیگران تحت بستری در بیمارستان قرار گیرد؛ البته این حداقل زمان بستری برای جلوگیری از انتقال به دیگران است و مدت زمان بستری شدن می‌تواند با توجه به شرایط و میزان پیشرفت درمان به تشخیص پزشک بستگی داشته باشد.
منبع:jamejamonline.ir