هر آنچه باید درباره سندروم سروتونین بدانید (2 نکته مهم)
سندروم سروتونین
سروتونین یک ماده شیمیایی در بدن است که گاهی به آن هورمون نیز گفته می‌شود. این ماده در روده‌ها و مغز تولید می‌شود و در سلول‌های خون و سیستم عصبی مرکزی نیز یافت می‌شود. سروتونین نمی‌تواند به داخل مغز وارد شود، بنابراین هر سروتونینی که در مغز ساخته می‌شود، باید در همان‌جا استفاده شود.
سندروم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک واکنش نامطلوب به دارو است. این سندروم زمانی بروز می‌کند که مقدار زیادی سروتونین در بدن تولید شود. سلول‌های عصبی به طور طبیعی سروتونین تولید می‌کنند و این ماده به تنظیم موارد زیر کمک می‌کند:
- گوارش
- جریان خون
- دمای بدن
- تنفس
این ماده نقش مهمی در کارکرد درست سلول‌های عصبی و مغز دارد و بر حالت روحی تاثیرگذار است.
عوارض افزایش سروتونین می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این علائم ممکن است بر مغز، ماهیچه‌ها و دیگر قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد. سندروم سروتونین می‌تواند زمانی شروع شود که شما داروی جدیدی را شروع کرده‌اید که با تولید سروتونین در بدن تداخل دارد. همچنین می‌تواند نتیجه افزایش دوز دارویی باشد که قبلاً مصرف می‌کردید.
این بیماری می‌تواند به دلیل مصرف همزمان دو یا چند دارو نیز به وجود آید. اگر سندروم سروتونین به درستی درمان نشود، می‌تواند خطرناک باشد.
علائم سندروم سروتونین
شما ممکن است چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف یک داروی جدید یا افزایش دوز داروی فعلی، این علائم سندروم سروتونین را تجربه کنید:
- اختلال در توجه
- سرگیجه شدید
- زود رنجی
- اضطراب
- گرفتگی عضلات
- سفتی عضلات
- لرزش
- حرکات غیر ارادی
- اسهال
- ضربان قلب سریع
- فشار خون بالا
- حالت تهوع
- توهم
- افزایش غیر طبیعی عکس‌العمل‌ها
- گشادی مردمک‌ها
در موارد شدیدتر، علائم سندروم سروتونین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم پاسخ به محرک‌ها
- کما یا بی‌هوشی
- تشنج
- ضربان قلب نامنظم
علل بروز سندروم سروتونین
این سندروم معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شما دو یا چند دارو، مواد مخدر یا مکمل‌هایی مصرف می‌کنید که سطح سروتونین را بالا می‌برند. به عنوان مثال، ممکن است زمانی که دارویی برای میگرن پس از مصرف یک داروی ضد افسردگی می‌خورید، سندروم سروتونین رخ دهد.
تومورهای کارسینوئید هم یکی از علل سندروم سروتونین هستند که معمولاً در سیستم گوارشی پیدا می‌شوند. بیشتر تومورهای کارسینوئید هیچ علامتی ندارند و اغلب در آزمایش‌ها یا هنگام درمان بیماری‌های دیگر شناسایی می‌شوند.
داروهای خاص مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد ویروسی برای درمان HIV و برخی داروهای تجویزی برای تهوع و درد می‌توانند میزان سروتونین بدن را افزایش دهند.
مکمل‌ها و داروهایی که ممکن است باعث سندروم سروتونین شوند
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی که ممکن است موجب سندروم سروتونین شوند، شامل این موارد هستند:
- داروهای مهارکننده‌ی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سلکسا و زولوفت
- داروهای مهارکننده‌ی بازجذب سروتونین و نوراپینفرین مانند افکسور
- داروهای ضد افسردگی تری‌سیکلیک مانند نورتریپتیلین و آمی‌تریپتیلین
- داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز مانند ناردیل (فنلزین سولفات) و مارپلن (ایزوکربوکسازید)
- سایر داروهای خاص ضد افسردگی
داروهای ضد میگرن (تریپتان‌ها)
داروهای ضد میگرن که به آنها تریپتان‌ها گفته می‌شود، نیز می‌توانند به سندروم سروتونین مرتبط باشند. این داروها شامل:
- آلمو تریپتان (آگزرت)
- ناراتریپتان (امرج)
- سوماتریپتان (ایمیترکس)
مواد مخدر مرتبط با سندروم سروتونین
مواد مخدر که ممکن است سندروم سروتونین ایجاد کنند عبارتند از:
- ال‌اس‌دی
- کوکائین
- اکستازی (MDMA)
- آمفتامین‌ها
مکمل‌های گیاهی مربوط به سندروم سروتونین
- گل راعی (هوفاریقون یا گل شهناز)
- جنسینگ
داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی
برخی از داروهای بدون نسخه، مانند دکسترومتورفان‌ها، ممکن است به سندروم سروتونین مربوط شوند. این داروها شامل:
- روبیتوسین دی‌ام
- دلسیم
تشخیص سندروم سروتونین
برای تشخیص سندروم سروتونین هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد. پزشک شما ممکن است با بررسی تاریخچه بیماری و علائم شما آغاز کند. اگر در چند هفته گذشته از دارو یا مواد مخدر استفاده کرده‌اید، به پزشک اطلاع بدهید. این اطلاعات به تشخیص صحیح کمک می‌کند.
پزشک معمولاً آزمایش‌های مختلفی تجویز خواهد کرد تا ببیند آیا بخشی از بدن شما تحت تأثیر این سندروم قرار گرفته یا خیر. این آزمایش‌ها همچنین به تشخیص دیگر بیماری‌ها کمک می‌کنند.
آزمایشات برای تشخیص سندروم سروتونین
- آزمایش کامل شمارش خون (CBC)
- آزمایش کشت خون
- آزمایش تیروئید
- آزمایش تشخیص اعتیاد
- آزمایش عملکرد کلیه‌ها
- آزمایش عملکرد کبد
درمان سندروم سروتونین چگونه است؟
اگر سندروم سروتونین شما خفیف باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که به سرعت مصرف داروهای عامل این مشکل را متوقف کنید. اما اگر علائم شدید سروتونین داشته باشید، باید به بیمارستان بروید. در بیمارستان، پزشک مراقب وضعیت شما خواهد بود و ممکن است مراحل درمانی زیر را انجام دهید:
- متوقف کردن مصرف هر داروی که باعث این سندروم می‌شود
- تزریق مایعات وریدی برای جلوگیری از کم آبی و رفع تب
- داروهایی برای کاهش سفتی یا تحریک ماهیچه‌ها
- استفاده از داروهای مسدود کننده سروتونین
- کنترل ضربان قلب و فشار خون
بیماری های جانبی سندروم سروتونین
اسپاسم‌های شدید عضلانی می‌توانند به بافت عضلات آسیب بزنند و این آسیب می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای کلیه‌ها شود. در موارد شدید، ممکن است پزشکان نیاز داشته باشند که از داروهایی استفاده کنند تا عضلات شما به طور موقت فلج شوند تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنند. در این صورت، ممکن است برای کمک به تنفس شما از یک لوله تنفسی و ماسک اکسیژن استفاده کنند.
پیشگیری از سندروم سروتونین
پیشگیری از سندروم سروتونین همیشه آسان نیست. مهم است که پزشک شما از تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع باشد. اگر از داروهای مختلفی که سطح سروتونین را بالا می‌برند استفاده می‌کنید، یا داروی جدیدی را آغاز می‌کنید یا دوز داروهایتان را افزایش می‌دهید، پزشک شما باید وضعیت شما را به دقت زیر نظر داشته باشد.
دیدگاه کلی
اگر سندروم سروتونین به موقع درمان شود، معمولاً مشکلی ایجاد نخواهد کرد. به طور کلی، وقتی سطح سروتونین به حالت طبیعی برگردد، دیگر مشکل خاصی به وجود نمی‌آید. اما اگر درمان صورت نگیرد، ممکن است وضعیت خطرناک و حتی کشنده‌ای پیش بیاید.
بیشتر بخوانید:
