هر آنچه باید درباره گروه های خونی نادر بدانید (2 نکته مهم)
“`html
آشنایی با گروه های خونی نادر
گروه خونی به گروه خونی افراد گفته می‌شود که در بین 5 تا 10 هزار نفر از جمعیت دیده نمی‌شود، به آن گروه خونی نادر می‌گویند. همه ما گروه‌های خونی رایج مانند A، B، AB و O را می‌شناسیم که سالانه بیش از 2 میلیون بار خون‌گیری در کشور انجام می‌شود و این خون‌ها به بیماران و بیمارستان‌ها داده می‌شود.
اما علاوه بر این گروه‌ها، 360 نوع گروه خونی متفاوت وجود دارد که ممکن است فرد در موارد خاص متوجه نادر بودن خون خود شود. به عنوان مثال، افرادی که در تصادف‌ها آسیب می‌بینند یا زنانی که چندین بار سقط داشته‌اند، ممکن است متوجه شوند که دارای خون نادر هستند.
گروه های خونی نادر کدام اند ؟
گروه خونی نادر فقط می‌توانند به افراد هم‌گروه خود خون اهدا کنند و نمی‌توانند خون خود را به گروه‌های خونی رایج بدهند. هر چند در ایران افراد با گروه‌های خونی نادر کم هستند، اما باید بدانند که در مواقع ضروری تنها می‌توانند از خون خودشان استفاده کنند. برخی از گروه‌های خونی نادر در ایران عبارتند از:
1. گروه خونی بمبئی
گروه خونی بمبئی (مومبای) یا Hh، یک گروه خونی نادر است. این نوع خون برای اولین بار در سال 1952 در شهر بمبئی توسط دکتر ی.م. بهنده شناسایی شد. افرادی که این گروه خونی را دارند، پادتن اچ را در سرم خود ندارند.
چون ماده اچ در سرم گروه خونی (O) وجود دارد، این افراد نمی‌توانند پادتن‌های A و B را در گلبول‌های قرمز خود تولید کنند و تنها می‌توانند از گروه خونی بمبئی خون دریافت کنند. تا سال 95، 42 نفر از ایرانی‌ها با گروه خونی بمبئی شناسایی شده‌اند که از هر دو میلیون ایرانی یک نفر به این گروه خون تعلق دارد.
2. گروه خونی چلانو
چلانو، نام گروه خونی نادر دیگری است که چند نفر در ایران با این گروه خونی شناسایی شده‌اند. در حال حاضر حدود هشت نفر دارای این گروه هستند.
3. گروه خونی RH Null
گروه خونی RH NULL نیز یکی از گروه‌های نادر است و در ایران فقط یک خواهر و برادر دارای این گروه هستند. در کل دنیا 22 نفر با این گروه خونی وجود دارند که دو نفر از آنها در ایران زندگی می‌کنند.
4. گروه خونی لوترن بی منفی
گروه خونی دیگری به نام لوترن بی منفی نیز در کشور شناخته شده است.
5. گروه خونی KPB منفی
گروه خونی KPB منفی را نیز می‌توان نادرترین گروه خونی در کشور دانست.
علت ایجاد گروه خونی نادر چیست ؟
عوامل مختلفی مانند تغییرات ژنتیکی به دلیل ازدواج‌های فامیلی یا تغییرات شرایط محیطی می‌تواند باعث ایجاد گروه خونی نادر در یک خانواده یا نژاد خاص شود. برای کمک به افرادی که گروه خونی نادر دارند، سازمان انتقال خون یک بانک ملی خون‌های نادر را راه‌اندازی کرده است. در ایران بیش از 700 نفر به این بانک پیوسته‌اند.
اطلاعات این افراد در این سامانه ثبت شده و به هر یک از آنها یک شماره تلفن اختصاص داده شده تا بتوانند در صورت نیاز به خدمات سازمان انتقال خون دسترسی داشته باشند.
“““html
خون استفاده کنند. سازمان انتقال خون برای افرادی که گروه خونی نادر دارند، پلاکی تهیه کرده که همیشه همراه این افراد است تا چنانچه حادثه ای برای آنها اتفاق افتاد، بموقع خون مناسب برای آنها تهیه شود.
در هنگام تزریق خون، خون تزریقی باید با بدن خون‌گیرنده سازگاری داشته باشد، در غیر این صورت بدن واکنش نشان می‌دهد و عوارض خطرناکی متوجه فرد می‌شود به‌طوریکه کلیه‌ها از کار افتاده، سیستم ایمنی بدن دچار شوک می‌شود و حتی ممکن است فرد به کما برود.
حتی در مواردی با تزریق 10 سی‌سی خون ، فرد خون‌گیرنده می‌میرد اما برخی از پزشکان با وجود واکنش منفی بدن بیمار به دلیل نا‌آگاهی نسبت به این موضوع دوباره خون تجویز می‌کنند و او را در موقعیت مرگ‌باری قرار می‌دهند. مثلاً در گروه خونی RHNOL اگر برای این 22 نفر در دنیا اتفاق و سانحه‌ای پیش بیاید که به خون نیاز داشته باشند، با خطرات جدی مواجه خواهند بود و بدون در نظر گرفتن تمهیدات ویژه تأمین خون مورد نظر این افراد خاص سخت خواهد بود.
نحوه شناسایی خون‌های نادر در سازمان انتقال خون ایران
سالانه بین 5 تا 10 هزار خونی که از اهداکنندگان از استان‌های مختلف به سازمان انتقال خون وارد می‌شود، آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی سازمان انتقال خون با استفاده از دستگاه‌های اتوماسیون و مواد کمیاب آنها را مورد بررسی قرار داده و مورد شناسایی قرار می‌دهد. اگر بیمارستانی نتواند خون مورد نیاز را تأمین کند، از سازمان انتقال خون درخواست کمک کرده و خون فرد بررسی می‌شود تا نوع خون نادر فرد شناسایی و به او کمک‌های لازم ارائه شود.
برای شناسایی افرادی که گروه خونی نادر دارند، سازمان انتقال خون روش‌های متفاوتی دارد.
یکی از این روش‌ها آزمایش تصادفی خون افرادی است که برای اهدای خون به سازمان انتقال خون مراجعه می‌کنند. به این شکل هر سال خون حدود پنج تا ده هزار نفر تحت آزمایش قرار می‌گیرد.
راز گروه خونی عده‌ای دیگر نیز کاملاً اتفاقی فاش می‌شود؛ به عنوان مثال، مدتی قبل در اتاق عمل مشخص شد که گروه خونی مرد جوانی بمبئی است، زیرا پزشکان در حال عمل آپاندیس او بودند و او به خون نیاز پیدا کرد، اما پزشکان نتوانستند خون سازگار برایش پیدا کنند. در نتیجه، پس از انجام آزمایش‌های تخصصی، گروه خونی واقعی او مشخص شد.
سقط جنین مکرر در زنان نیز می‌تواند نشانه‌ای از گروه خونی نادر باشد، زیرا وقتی خون مادر نسبت به خون جنین حساس باشد، جنین سقط می‌شود. متخصصان زنان و زایمان، وقتی متوجه چنین مشکلی در بیماران خود می‌شوند، آنها را به سازمان انتقال خون معرفی می‌کنند تا برای تشخیص گروه خونی آنها، آزمایش‌های تخصصی انجام شود.
دکتر مصطفی مقدم، رئیس آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی سازمان انتقال خون با اشاره به برنامه‌ی ملی خون‌های نادر در کشور عنوان کرد:
سازمان انتقال خون به صورت رندوم و سیستماتیک نمونه‌های خونی اهداکنندگان را تست می‌کند و اگر از این طریق افرادی دارای گروه‌های خونی نادر شناسایی شوند، با آنها تماس و پلاک شناسایی‌کننده در اختیارشان قرار می‌گیرد.
ضمن آموزش‌هایی که به این افراد داده می‌شود، ارتباطشان با سازمان حفظ شده تا در مواقع نیاز بتوانیم خون مناسب را برایشان فراهم کنیم.
پیش از این بیمارانی داشتیم که به دلیل برخورداری از یک گروه خونی نادر، عمل جراحی‌شان به تعویق افتاده، اما پس از هماهنگی‌های لازم، خون سازگار از مرکز برایشان ارسال شده است. شناسایی گروه‌های خونی نادر زمانی اهمیت پیدا می‌کند که خون یک زن باردار با همسرش مشابه نباشد.
اگر جنین خصیصه گروه خونی را از پدرش دریافت کرده باشد، در صورت بروز حادثه خونریزی، بدن مادر به خون جنین واکنش نشان داده و ممکن است جنین سقط شود. در این گونه موارد با شناسایی و کنترل شرایط دارندگان گروه‌های خونی نادر می‌توان از سقط جنین پیشگیری کرد.
جایگاه کشورمان در مجامع بین‌المللی انتقال خون و خون‌های نادر
تا کنون 13 گروه خونی نادر در ایران شناسایی شده است. اطلاعات گروه‌های خونی نادر کشور ما در بانک جهانی نیز به ثبت رسیده است و در صورت نیاز کشورها، بیمارانی که نیاز به گروه‌های خونی نادر دارند، اگر این امکان در کشور خودشان میسر نشود، می‌توانند
“`
افراد می‌توانند برای دریافت خون مورد نیاز خود به بانک جهانی مراجعه کنند.
در یک برنامه ملی، این سازمان تلاش کرده تا خون‌های نادر را از افراد مختلف جمع‌آوری کند. این نوع خون‌ها در دمای minus 80 درجه نگهداری می‌شوند. در سطح آسیا، کشورهای چین، ژاپن و ایران توانایی شناسایی و ذخیره‌سازی خون‌های نادر را دارند.
از سال 2010، با اطلاع‌رسانی به انجمن بین‌المللی خون‌های نادر و بازدید بازرسان این سازمان، ما به عنوان عضو انجمن بین‌المللی خون‌های نادر به فعالیت ادامه داده‌ایم. ما نه تنها به هم‌وطنان خود خدمات ارائه می‌دهیم، بلکه بانک اطلاعاتی ما نیز با بانک اطلاعاتی انجمن خون‌های نادر در سطح بین‌المللی هم‌راستا است. اگر یکی از کشورهای همجوار به خون نادری نیاز داشته باشد، این سازمان قادر است تا خون‌های نادر را از دیگر نقاط آسیا تأمین کند.
هزینه سازمان انتقال خون برای تهیه و نگهداری خون‌های نادر
سازمان انتقال خون برای تهیه و نگهداری یک کیسه خون نادر، 5 میلیون تومان هزینه می‌کند. از زمان تشخیص خون مناسب برای بیمار تا زمان تزریق که ممکن است در یکی از شهرهای دور از پایتخت باشد، یک کارشناس بانک خون برای اطمینان از صحیح بودن شرایط نگهداری و استفاده از خون نادر به همراه ارسال همراهی می‌کند.
بیشتر بخوانید:
