هر آنچه در مورد داروی ارلوتینیب باید بدانید! (2 نکته مهم)
موارد مصرف ارلوتینیب
ارلوتینیب (Erlotinib) با نام تجاری تارسوا (Tarceva) به منظور درمان نوع خاصی از سرطان ریه که پیشرفته یا متاستاتیک است، استفاده می‌شود. همچنین، این دارو برای درمان سرطان لوزالمعده در ترکیب با داروهای دیگر، مثل جمسیتابین به کار می‌رود. در سرطان، سلول‌های خاصی در بدن به طور کنترل نشده رشد می‌کنند. داروهای شیمی درمانی مانع از افزایش این سلول‌ها می‌شوند.
ارلوتینیب با جلوگیری از عمل مولکول‌های پیام‌رسان که به سلول‌ها پیام‌های رشد می‌فرستند، از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این دارو یک مهار کننده تیروزین کیناز است که به متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.
مکانیسم اثر ارلوتینیب
اثر ضد سرطان: این دارو به خاطر جلوگیری از فعالیت تیروزین کیناز در EGFR که در سطح سلول‌های طبیعی و سرطانی وجود دارد، عمل می‌کند و به‌ویژه به صورت انتخابی روی HER1 تاثیر می‌گذارد.
فارماکوکینتیک ارلوتینیب
- جذب: حدود 60 درصد از دارو جذب می‌شود.
- پخش: حدود 93 درصد دارو با پروتئین‌ها مانند آلبومین در بدن ترکیب می‌شود.
- متابولیسم: عمدتاً توسط آنزیم CYP3A4 و به مقدار کمی توسط CYP1A2 و CYP1A1 پردازش می‌شود.
- دفع: 83 درصد دارو از طریق مدفوع و 8 درصد از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمه‌عمر دارو نزدیک به 36 ساعت است.
موارد و مقدار مصرف ارلوتینیب
الف) برای درمان سرطان ریه non-small-cell پیشرفته یا متاستاتیک پس از ناکامی حداقل یک دوره شیمی‌درمانی.
بزرگسالان: 150 میلی‌گرم به صورت خوراکی، یک بار در روز، حداقل یک ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا مصرف می‌شود. مصرف دارو تا زمانی که بیماری پیشرفت کند یا عوارض شدید ایجاد شود، ادامه پیدا می‌کند.
ب) به عنوان درمان اولیه در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته و غیر قابل جراحی یا متاستاتیک همراه با gemcitabine.
بزرگسالان: 100 میلی‌گرم به صورت خوراکی یک بار در روز، حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا مصرف شود. درمان ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که بیمار در حال پیشرفت باشد یا عوارض غیرقابل تحمل بروز کند.
تنظیم دوز: در صورت بروز عوارض شدید پوستی یا اسهال شدید مقاوم به لوپرامید، هر بار دوز را 50 میلی‌گرم کاهش دهید یا درمان را متوقف کنید.
مصرف ارلوتینیب در دوران بارداری و شیردهی
رده بندی بارداری: گروه D
این دارو ممکن است به جنین آسیب بزند و یا موجب نقص‌های خاصی در نوزاد شود. اگر این دارو را مصرف می‌کنید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید.
هنوز مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و به نوزاد آسیب می‌زند یا خیر، لذا قبل از استفاده از این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با ارلوتینیب
در بیماران با بیماری ریوی یا نارسایی کبدی باید با احتیاط مصرف شود. همچنین در بیمارانی که قبلاً شیمی‌درمانی داشته‌اند یا در حال دریافت شیمی‌درمانی هستند، باید مراقب عوارض جانبی ریوی بود.
عوارض جانبی داروی ارلوتینیب
- دستگاه عصبی مرکزی: خستگی.
- چشم: التهاب ملتحمه.
- دستگاه گوارش: درد شکم، نداشتن اشتها، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، التهاب دهان.
- دستگاه تنفسی: سرفه، تنگی نفس، آسیب به ریه‌ها.
- پوست: خشکی پوست، خارش، جوش.
- سایر مشکلات: عفونت.
مسمومیت با ارلوتینیب و درمان آن
اگر دارو بیش از حد مصرف شود، ممکن است اسهال، جوش و افزایش آنزیم‌های کبدی اتفاق بیفتد. در این صورت، باید مصرف دارو را موقتا قطع کرده و درمان علائم انجام شود.
اثر داروی ارلوتینیب بر آزمایش‌های تشخیصی
ممکن است سطح آنزیم‌های ALT و AST و بیلی‌روبین و همچنین سطح PT و INR افزایش یابد.
تداخلات دارویی ارلوتینیب
- اگر این دارو با داروهای ضد لخته‌سازی مثل وارفارین همزمان مصرف شود، ممکن است خطر خونریزی افزایش یابد و باید سطح PT و INR بیمار مورد بررسی قرار گیرد.
- داروهای آتازاناویر، کلاریترومایسین، ایندیناویر، ایتراکونازول، کتوکونازول، نفازودون، نلفیناویر، ریتوناویر، ساکیناویر، تلیترومایسین و وریکونازول ممکن است تأثیر داروی ارلوتینیب را کاهش دهند و باید مصرف همزمان آن‌ها با احتیاط انجام شود و دوز ارلوتینیب نیز کاهش یابد.
- داروهایی مثل کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی‌تونین، ریفابوتین و ریفامپیسین ممکن است باعث افزایش تأثیر داروی ارلوتینیب شوند و دوز دارو ممکن است نیاز به افزایش داشته باشد.
ملاحظات اختصاصی ارلوتینیب
1- در زمان درمان، آزمایش‌های عملکرد کبد باید به طور دوره‌ای بررسی شود. اگر آنزیم‌ها تغییرات قابل توجهی داشتند، باید دوز دارو کاهش یابد یا مصرف آن متوقف شود.
2- در موارد نادر، ممکن است عارضه‌ای به نام بیماری بافت بینابینی ریوی شدید ایجاد شود. اگر بیمار دچار تنگی نفس، سرفه یا تب شد، باید درمان وی فوراً قطع شود.
3- بیمار باید از نظر اسهال شدید تحت نظر باشد و در صورت نیاز از لوپرامید استفاده کند.
4- خانم‌های در سن باروری باید در زمان مصرف این دارو و تا 2 هفته بعد از آن از روش‌های مطمئن ضد بارداری استفاده نمایند.
نکات قابل توصیه به بیمار در دوره مصرف ارلوتینیب
1- بیمار باید به محض بروز یا تشدید سرفه، تنگی نفس، تحریک چشم‌ها، یا اسهال شدید و مداوم، تهوع، نداشتن اشتها یا استفراغ، به پزشک اطلاع دهد.
2- بهترین زمان برای مصرف دارو یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذاست.
3- خانم‌های دارای پتانسیل بارداری باید در حین درمان و تا دو هفته پس از خاتمه درمان از یک روش ضدبارداری استفاده کنند.
4- به دلیل احتمال بروز تداخلات جدی با داروها یا مکمل‌های گیاهی دیگر، بیمار باید هرگونه دارو یا مکمل را به پزشک خود اطلاع دهد.
5- در سالمندان: به طور کلی، نیازی به تنظیم دوز دارو نیست.
6- در کودکان: هنوز ایمنی و اثربخشی دارو در کودکان به اثبات نرسیده است.
شرایط نگهداری داروی ارلوتینیب
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو باید در محلی خشک و خنک و به دور از گرما و نور مستقیم نگهداری شود.
بیشتر بخوانید:
